Cấp thiết hoàn thiện khung khổ pháp lý để quản lý thuốc lá thế hệ mới

Chiều ngày 18/8, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức tọa đàm khung khổ pháp lý để quản lý thuốc lá thế hệ mới. Buổi tọa đàm thu hút sự quan tâm của đại diện các bộ, ngành chức năng, chuyên gia tư vấn thuế chia sẻ những góc nhìn khác nhau về việc quản lý các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, từ đó, đề xuất hướng quản lý phù hợp đối với các sản phẩm này.

Các đại biểu tham dự tọa đàm thống nhất cấp thiết hoàn thiện khung khổ pháp lý để quản lý thuốc lá thế hệ mới. Ảnh: Hải Anh

Phát biểu tại tọa đàm, TS. Nguyễn Hải Công, Chủ nhiệm Khoa lao và bệnh phổi, Bệnh viện Quân y 175 đưa ra cảnh báo, các loại thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử, thuốc là làm nóng) đang được thanh thiếu niên sử dụng rất phổ biến tại TP. Hồ Chí Minh.

“Tất cả các loại thuốc lá đều có hại cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, đáng nói là các loại thuốc lá thế hệ mới chưa có hành lang pháp lý để kiểm soát từ khâu sản xuất, lưu thông, buôn bán cho tới sử dụng. Chúng ta có Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) về kinh doanh thuốc lá từ năm 2012 có các quy định liên quan đến sản xuất kinh doanh mặt hàng thuốc lá nhưng chưa có quy định đối với các loại thuốc lá thế hệ mới” - TS. Nguyễn Hải Công nói.

Đồng thuận với quan điểm nêu trên, ông Lê Đại Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp cho hay, có “khoảng trống” trong việc quản lý các loại thuốc lá thế hệ mới. Luật PCTHTL được ban hành từ năm 2012 và Nghị định 67/2013/NĐ-CP hướng dẫn luật đã ban hành hơn 10 năm qua, đến nay có nhiều điều khoản không còn phù hợp thực tế.

Ông Kiều Dương - Vụ trưởng Vụ Chính sách, pháp chế, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT), Bộ Công thương đề cập đến nhiều khó khăn trong thực thi nhiệm vụ.

Ông Dương cảnh báo, 6 tháng đầu năm 2023, chỉ tính riêng lực lượng QLTT Hà Nội đã phát hiện xử lý 81 vụ vi phạm liên quan đến các loại thuốc lá thế hệ mới, trị giá hàng hóa hơn 5,1 tỷ đồng, phạt hành chính thu nộp ngân sách hơn 1 tỷ đồng. Tại Hải Phòng lực lượng công an đã phát hiện và đang trong quá trình xử lý vụ kinh doanh buôn bán 54.000 sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, trị giá hàng hóa hơn 6 tỷ đồng. Đáng nói là trong số sản phẩm nêu trên có nhiều sản phẩm chứa chất ma túy mới.

“Tuy nhiên, không có quy định, khung khổ pháp lý đối với các loại thuốc lá thế hệ mới, nên lực lượng chức năng chỉ xử lý vi phạm là kinh doanh hàng nhập lậu và mua bán vận chuyển hàng hóa không rõ nguồn gốc với chế tài xử lý hành chính tối đa là 50 triệu đồng, không đủ sức răn đe. Đây là khoảng trống pháp lý cần được hoàn thiện” - ông Dương nói.

Các diễn giả tại tọa đàm. Ảnh: Hải Anh

Khi được hỏi về quan điểm đối với các loại thuốc lá thế hệ mới, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho hay, Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt quy định các sản phẩm thuốc lá, sản phẩm chế biến từ cây thuốc lá phải chịu thuế. Thực tế cho thấy cũng cần luật hóa để quản lý các loại thuốc lá thế hệ mới…

Bên cạnh việc sử dụng công cụ tài chính để điều chỉnh hành vi người sản xuất và người tiêu dùng, bà Cúc đề xuất cần nghiên cứu sử dụng công cụ hành chính hữu hiệu như Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng rượu, bia trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt.

Đến lúc các bộ, ngành liên quan cần tổng kết, đánh giá và kiến nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật PCTHTL đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đưa ra quy định đối với điều kiện sản xuất kinh doanh đối với các loại thuốc lá thế hệ mới trên cơ sở kiểm soát chất lượng sản phẩm theo quy chuẩn.

Hải Anh