Cầu nối gìn giữ bản sắc văn hóa

Không chỉ nổi tiếng với Chiến thắng Điện Biên Phủ 1954, Điện Biên còn lưu giữ kho tàng di sản văn hóa vật thể, phi vật thể và thiên nhiên hùng vĩ. Những năm gần đây, du lịch trở thành cầu nối quan trọng, giúp bảo tồn, phát huy giá trị di sản, đồng thời mang đến cơ hội để du khách trải nghiệm, gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa độc đáo riêng của vùng đất cực Tây Tổ quốc.

Du khách nước ngoài trải nghiệm văn hóa của đồng bào dân tộc Mông Điện Biên.

Đến Điện Biên, du khách được chiêm ngưỡng cảnh quan hùng vĩ, hòa mình vào không gian lịch sử đặc sắc. Các địa danh như: Đồi A1, hầm Đờ Cát, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ... là bằng chứng sống của một thời khắc lịch sử oai hùng. Mỗi góc di tích, mỗi con đường dẫn lên chiến hào đều kể câu chuyện về sự kiên cường, lòng quả cảm và quyết tâm chiến đấu của những thế hệ đi trước. Không gian nơi đây khiến du khách dễ hình dung được nhịp sống, nhịp thở của một trận chiến đã làm thay đổi dòng chảy lịch sử dân tộc, gợi lên cảm giác tôn trọng và biết ơn sâu sắc trước những giá trị lịch sử mà vùng đất này lưu giữ.

Chị Vũ Diệu Huyền, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: Khi tham quan Đồi A1, đứng trước những chiến hào và quần thể di tích, tôi cảm nhận rõ hơn sự khốc liệt của chiến tranh, những hy sinh, lòng quả cảm của các chiến sĩ Điện Biên năm xưa. Trải nghiệm này giúp tôi hiểu hơn giá trị lịch sử và trách nhiệm của thế hệ hôm nay trong việc lao động, học tập, bảo tồn, gìn giữ, phát huy những di sản quý báu này.

Cùng với di sản văn hóa vật thể, Điện Biên sở hữu kho tàng di sản văn hóa phi vật thể phong phú như hát then, múa xòe, dệt thổ cẩm và các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mông, Khơ Mú. Những giá trị văn hóa hiện hữu trong đời sống hàng ngày của người dân, nếu không được gìn giữ sẽ dễ mai một theo thời gian. Vì vậy, du lịch trải nghiệm trở thành cầu nối quan trọng giữa du khách và cộng đồng bản địa. Du khách quan sát, tham gia, học hỏi và trải nghiệm trực tiếp phong tục, tập quán đồng bào địa phương. Các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, homestay cộng đồng là những không gian văn hóa được trao truyền sống động.

Nghệ nhân Quàng Văn Hom, bản Nà Ten, xã Thanh Nưa chia sẻ: Tôi chuyên chế tác và biểu diễn các nhạc cụ truyền thống của người Thái như pí, đàn môi… Đây là những nhạc cụ đã gắn bó với đời sống của người dân từ nhiều thế hệ. Khi du khách đến tham quan, họ được trải nghiệm các nhạc cụ đồng thời góp phần giúp chúng tôi thêm tự hào về bản sắc dân tộc mình, từ đó cố gắng gìn giữ và trao truyền cho thế hệ mai sau.

Trong bối cảnh chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế theo hướng xanh, bền vững, du lịch nông nghiệp, nông thôn đang trở thành cầu nối quan trọng gìn giữ bản sắc văn hóa và quảng bá giá trị đặc trưng của các cộng đồng địa phương. Tại Điện Biên, sự phối hợp giữa ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch với ngành Nông nghiệp và Môi trường góp phần biến lĩnh vực này thành hướng đi chiến lược, không chỉ phát triển kinh tế mà còn bảo tồn văn hóa, phong tục tập quán và đời sống truyền thống của các dân tộc.

Điều này được cụ thể hóa qua biên bản ký kết chương trình phối hợp giai đoạn 2025 - 2030, với mục tiêu triển khai các giải pháp phát triển du lịch nông thôn bền vững. Hai sở sẽ thường xuyên trao đổi thông tin, số liệu về các dự án nông nghiệp gắn với du lịch, phối hợp khảo sát, đánh giá tiềm năng và hướng dẫn địa phương xây dựng mô hình điểm về du lịch nông nghiệp, nơi du khách vừa trải nghiệm nông nghiệp vừa tìm hiểu văn hóa truyền thống.

Bà Nguyễn Thị Thanh Chuyên, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: Du lịch lịch sử, du lịch nông nghiệp, nông thôn bắt nguồn từ chiều sâu văn hóa bản địa, từ đời sống của chính người nông dân. Bởi vậy, phát triển loại hình du lịch này không đơn thuần là khai thác cảnh quan hay nông sản mà còn là cách kể câu chuyện văn hóa, giữ gìn bản sắc, nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống, khẳng định vị thế của người dân bản địa. Khi người dân được hưởng lợi và tự hào về giá trị mình làm ra, du lịch mới thực sự bền vững.

Điện Biên đang sở hữu kho tàng di sản văn hóa cùng nhiều giá trị nông nghiệp truyền thống kết hợp nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú. Do vậy, phát triển du lịch lịch sử, nông nghiệp, nông thôn không những phù hợp với định hướng chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số mà còn giúp tỉnh khai thác lợi thế đặc trưng để tạo dấu ấn riêng trên bản đồ du lịch.

Bài, ảnh: Quang Long