CHẤT VẤN TƯ LỆNH NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI: GIẢI QUYẾT DỨT ĐIỂM TỒN ĐỌNG VỀ KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG, TĂNG SỨC CẠNH TRANH CỦA NỀN KINH TẾ

Hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông vẫn còn những điểm nghẽn

Kết cấu hạ tầng giao thông đóng vai trò quan trọng trong kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội là một trong ba đột phá chiến lược đã được xác định trong Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, cần ưu tiên đầu tư đồng bộ, hiện đại, tạo tiền đề cho phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền lãnh thổ quốc gia, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Các đại biểu Quốc hội đồng tình cho rằng, được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, sự phối hợp trách nhiệm, hiệu quả của các Bộ, ngành trung ương và của địa phương, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông nước ta đã có những đột phá đáng ghi nhận, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế và hội nhập quốc tế của đất nước. Nhiều công trình giao thông quan trọng, quy mô lớn được tập trung đầu tư; đẩy nhanh tiến độ sớm đưa vào khai thác, bảo đảm chất lượng, phát huy hiệu quả đầu tư. Năng lực hệ thống kết cấu hạ tầng được nâng lên đáng kể, bảo đảm kết nối giữa các vùng miền trong cả nước và giao thương quốc tế, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội, góp phần tạo diện mạo mới cho đất nước.

Tuy nhiên, cũng theo đánh giá của một số đại biểu, bên cạnh kết quả đạt được trong thời gian qua, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông vẫn còn những điểm nghẽn, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Vốn đầu tư chưa đáp ứng đủ nhu cầu đã đề ra; việc kêu gọi xã hội hóa đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông còn hạn chế. Công tác quản lý, điều hành tại một số dự án chưa bắt kịp yêu cầu, chậm đổi mới. Các bộ, ngành, địa phương còn chưa phối hợp chặt chẽ, chưa kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc tại một số dự án.

Đại biểu Trần Văn Lâm – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang

Quan tâm về kết cấu hạ tầng giao thông của tỉnh, đại biểu Trần Văn Lâm – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang nêu rõ, hiện Bắc Giang còn 02 nút thắt giao thông mà cử tri đã phản ánh qua nhiều Kỳ họp Quốc hội. Một là, cầu Cẩm Lý từ những năm 1979 hiện có đường bộ đi chung với đường sắt, tuổi đời đã gần 50 năm trên quốc lộ 37. Đây là tuyến huyết mạch nối giữa Lạng Sơn, Bắc Giang, Hải Dương, Hải Phòng và Quảng Ninh. Lưu lượng phương tiện quan đây rất lớn thường xuyên ùn tắc và xảy ra nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng. Đây là dự án nằm trong danh mục dự án khẩn cấp được Chính phủ phê duyệt từ năm 2011 nhưng đến nay vẫn chưa có vốn bố trí cho dự án. Hai là, cao tốc Bắc Giang đi vào hoạt động từ tháng 1/2016, đây là tuyến huyết mạch nối cửa khẩu Hữu Nghị với các tỉnh phía bắc có lưu lượng rất lớn nhưng thường xuyên ùn tắc ở hai cây cầu Như Nguyệt và Xương Giang. Lý do là hai cây cầu này mới có 02 làn xe.

Đại biểu cho biết, cầu Như Nguyệt đã được mở rộng tuy nhiên nếu không mở rộng cầu Xương Giang thì tình trạng ùn tắc vẫn tiếp tục diễn ra. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho cử tri Bắc Giang biết, trong nhiệm kỳ này, hai nút thắt trên có giải quyết được không?

Đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam

Cũng quan tâm đến tuyến đường quan trọng này, đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam chỉ rõ, hàng ngày tại tuyến đường cao tốc Bắc Giang có hàng nghìn lượt xe tải chở thanh long, sầu riêng và những hoa quả khác đang ùn tắc tại địa phận hai cây cầu này. Thậm chí có những trường hợp phải bán hoa quả giải cứu. Bởi vì điểm tắc chính là nút thắt ở hai cầu, mà hai cầu này chỉ có 1 chiều đi chiều về cùng trên 1 cây cầu, như vậy rất khó khăn.

Đại biểu Tạ Văn Hạ nhấn mạnh đây là con đường huyết mạch, ngắn nhất từ mũi Cà Mau thông thương với Trung Quốc. Do vậy, đây là vấn đề bức xúc, cần tiến hành khẩn trương. Bên cạnh đó, cây cầu Cẩm Lý cũng từ thập niên 70 đến nay, rất nguy hiểm cho tính mạng người dân. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết cần những thủ tục gì để xử lý vấn đề trên?

Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc

Bên cạnh đó, cũng tại phiên chất vấn, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, thời gian vừa qua, việc triển khai các dự án đường cao tốc được người dân của các địa phương nhiệt tình ủng hộ. Tuy nhiên sau khi dự án hoàn thành thì các đường dân sinh phụ trợ giúp cho xây dựng đường cao tốc xuống cấp nghiêm trọng, gây ra nhiều bất tiện cho cuộc sống, tại nạn giao thông, khiếu nại khiếu kiện.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết Bộ đã có kế hoạch hoàn trả các tuyến đường này hay chưa, bao giờ thì triển khai được? Giải pháp nào để ngăn chặn tình trạng xuống cấp đường dân sinh trong tương lai khi chúng ta đang và sẽ xây dựng nhiều tuyến đường cao tốc?

Giải quyết tồn đọng trong hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế

Trả lời chất vấn của các đại biểu về kết cấu hạ tầng giao thông, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, theo quy định của pháp luật hiện hành, các tuyến đường cao tốc, quốc lộ thuộc trách nhiệm của Bộ Giao thông vận tải, các tuyến đường còn lại thuộc trách nhiệm của địa phương. Trong bối cảnh ngân sách trung ương có hạn, nếu ngân sách địa phương bố trí để cùng với Trung ương đầu tư các quốc lộ thì sẽ giải quyết được khó khăn. Đồng thời, Chính phủ đã đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện cơ chế này.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng

Về cầu Cẩm Lý, Bộ trưởng cho biết, đây là cây cầu duy nhất ở miền Bắc đi chung đường sắt và đường bộ. Giai đoạn 2021-2025, Bộ Giao thông vận tải đề xuất đưa vào bổ sung nguồn vốn đầu tư công nhưng do nguồn lực có hạn nên chưa bố trí được. Bộ Giao thông Vận tải đã tính đến phương án làm việc với các tổ chức quốc tế để bố trí nguồn lực nhưng chưa thành công. Còn đối với cầu Xương Giang, tỉnh Bắc Giang đề nghị Trung ương ủng hộ với tinh thần chia sẻ. Bộ Giao thông vận tải nhận thấy sự cần thiết đầu tư và tham mưu Thủ tướng trình cơ quan có thẩm quyền sử dụng nguồn tăng thu năm 2022 đầu tư cây cầu này, nếu được cấp có thẩm quyền chấp thuận sẽ bố trí nguồn để thực hiện.

Về các giải pháp lâu dài đối với hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông, Bộ Giao thông vận tải sẽ tiếp tục thực hiện xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách; rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để kịp thời sửa đổi các quy định chưa phù hợp nhằm rút ngắn thời gian, thủ tục đầu tư. Cải cách thủ tục hành chính, thể chế hóa các giải pháp về phân cấp, phân quyền trong huy động, sử dụng nguồn lực ở trung ương và địa phương tạo điều kiện để các địa phương cùng đầu tư ngân sách vào các hạ tầng dùng chung, hạ tầng liên kết vùng.

Đồng thời, cần huy động tối đa các nguồn lực ngoài ngân sách, sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách nhà nước với mục tiêu lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, áp dụng linh hoạt các loại hợp đồng đầu tư theo phương thức PPP phù hợp với đặc điểm, lợi thế của từng lĩnh vực, xây dựng và áp dụng cơ chế chia sẻ rủi ro hợp lý, bảo đảm lợi ích của nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng.

Ngoài ra, tiếp tục nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn, trong đó tập trung đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông quan trọng như đầu tư các tuyến đường bộ cao tốc, quốc lộ trọng yếu, đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, các cảng biển, cảng hàng không quan trọng; tái cơ cấu thị phần vận tải theo hướng giảm thị phần vận tải đường bộ, tăng thị phần các phương thức vận tải đường thủy nội địa và đường sắt.

Minh Hùng