Châu Á 'mắc kẹt' giữa căng thẳng Nga - Ukraine, có nguy cơ thiếu lương thực

Ít nhất 8 chuyến tàu chở ngô qua Biển Đen cho các nhà nhập khẩu châu Á đã bị hủy từ đầu tuần. Một số doanh nghiệp đang gấp rút tìm nguồn hàng thay thế từ các quốc gia khác, theo nhà phân tích tại S&P Global Commodity Insights.

Một cánh đồng ngô ở ngoại ô Kiev, Ukraine hồi tháng 7/2021. Ảnh: Reuters.

Đối với những nhà nhập khẩu châu Á không bị hủy hàng, đó chưa chắc đã là điều may mắn đối với họ, do giá ngô - thực phẩm dùng trong chăn nuôi - đã đạt mức giá kỷ lục kể từ năm 2016, hơn 412 USD/tấn (khoảng 10 triệu đồng).

Theo hãng phân tích thực phẩm và kinh doanh nông nghiệp Rabo Research, Ukraine là nước cung cấp ngô hàng đầu, chiếm 16% lượng xuất khẩu hàng năm của thế giới. Từ khi xung đột Nga - Ukraine diễn ra, giá ngô đã tăng tới 17%.

“Người mua và người bán châu Á đang tranh giành ngô và lúa mì vì nguồn cung đã bị gián đoạn ngay ở Biển Đen”, chuyên gia phân tích S&P cho biết.

Giao tranh khốc liệt đã làm tê liệt các khu vực tại Biển Đen – cửa ngõ xuất khẩu bằng đường biển chính của Ukraine. Điều này cũng khiến cho tuyến xuất khẩu hàng sang châu Á bị cắt đứt.

Cảng chiến lược Kherson của Ukraine tuần này đã nằm trong quyền kiểm soát của Nga. Trong khi đó, quân đội Nga cũng đang tiến tới Odessa - một cảng thuộc khu vực Biển Đen, nơi một tàu hàng của Estonia bị chìm hồi giữa tuần qua do nghi bị trúng thủy lôi.

“Các khu vực tại Biển Đen và biển Azov hiện rất nguy hiểm hoặc không thể vượt qua. Đã có các cuộc tấn công tên lửa vào tàu thuyền, các vụ bắt giữ tàu, cũng như nhiều làn vận chuyển thương mại bị đóng cửa”, Giám đốc điều hành Christian Roeloffs của Container xChange nhận định.

Ảnh hưởng nặng nề

Công ty tình báo thị trường nông sản Tridge thông báo, hiện chưa có kho lúa mì Ukraine để làm thức ăn chăn nuôi nào tại Hàn Quốc bị trống. Tuy nhiên, lượng lúa mì còn lại sẽ chỉ đủ đến cuối tháng 6 hoặc đầu tháng 7. Sau đó, các ngành công nghiệp thực phẩm khác sẽ bị ảnh hưởng.

Hãng này cũng thông tin, Hàn Quốc mới đây đã công bố kế hoạch giảm lãi suất của các khoản vay trợ cấp của chính phủ để mua thực phẩm.

Ấn Độ, quốc gia tiêu thụ dầu thực vật lớn nhất thế giới, đã phải tìm đến dầu cọ do nguồn cung dầu hướng dương từ Ukraine bị cắt.

Trong bối cảnh này, các nhà xuất khẩu dầu cọ như Indonesia và Malaysia cũng đều phải thắt chặt xuất khẩu nhằm bảo vệ nguồn cung trong nước, theo S&P. Chính phủ Indonesia đã đưa ra yêu cầu buộc các đối tác nước ngoài chỉ được phép mua dầu cọ từ những doanh nghiệp trong nước khi đủ để đáp ứng 20% nguồn cung nội địa.

Hiện tại, Nga và Ukraine đều là những nhà xuất khẩu ngô, lúa mì và dầu hướng dương lớn trên thế giới cho các nước lớn ở châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc và Ấn Độ. Ngoài ra, họ cũng cung cấp yến mạch và các loại ngũ cốc cho Indonesia, Thái Lan, Phillipines và Myanmar.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, nguồn cung nguyên liệu lớn từ 2 quốc gia này bị giảm mạnh sẽ làm đảo lộn thêm chuỗi cung ứng thực phẩm khắp châu Á. Nó có khả năng làm giảm sản lượng của các loại thực phẩm tiêu dùng khác và đẩy lạm phát trong khu vực lên cao.

“Thực phẩm chiếm một tỷ trọng đáng kể trong giá hàng hóa tiêu dùng ở nhiều nền kinh tế trong khu vực châu Á, đẩy lạm phát tiêu dùng nói chung lên cao và có khả năng làm ảnh hưởng đến tiêu dùng”, chuyên gia Bernard Aw và Eve Barre tại hãng bảo hiểm toàn cầu Coface chia sẻ.

Còn theo hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s, áp lực giá hàng hóa có thể khiến đồng tiền mất giá và lạm phát tăng cao tại châu Á, đặc biệt tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Indonesia…

Hương Vũ (Theo South China Morning Post)