Chè Shan tuyết cổ thụ Hà Giang - kết nối tinh hoa của núi rừng
BHG - Hà Giang - mảnh đất địa đầu Tổ quốc với đa dạng tài nguyên thiên nhiên và phong phú với màu sắc văn hóa truyền thống của 19 dân tộc. Những điều kiện đặc biệt về tự nhiên và thổ nhưỡng đã mang đến cho mảnh đất Hà Giang những sản phẩm nông sản đặc biệt và riêng có. Trong đó, không thể không nhắc đến một sản phẩm mang giá trị về cả tự nhiên và văn hóa đó là trà xanh Shan tuyết cổ thụ Hà Giang. Có thể được ví như một biểu tượng đặc trưng của vẻ đẹp tự nhiên và tinh tế trong văn hóa trà, được sản xuất từ những cây trà có tuổi đời hàng trăm năm. Hà Giang được biết đến là vùng sản xuất chè trọng điểm của cả nước với tổng diện tích lên đến hơn 20.300 ha, đứng thứ 3 sau tỉnh Lâm Đồng và Thái Nguyên, trong đó diện tích chè Shan tuyết lên đến hơn 18.600 ha, chiếm 90,28% diện tích chè toàn tỉnh; diện tích chè Shan tuyết cho thu hoạch đạt gần 14.000 ha, sản lượng trên 55.000 tấn.
Thu hái và chế biến chè Shan tuyết cổ thụ tại xã Lũng Phìn, Đồng Văn
Những năm gần đây, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, VietGAP và quản lý chất lượng sản phẩm được tỉnh Hà Giang đặc biệt quan tâm và triển khai thực hiện với mục đích nhằm xây dựng sản phẩm nông sảnđảm bảo chất lượng, an toàn, gia tăng chế biến và phát triển thị trường nông lâm thủy sản trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Trong đó, mô hình sản xuất chè theo tiêu chuẩn hưu cơ với diện tích chè chứng nhận đạt tiêu chuẩn hữu cơ 1.197,36 ha (trong đó theo tiêu chuẩn EU là 1.196,56 ha; theo tiêu chuẩn Việt Nam là 0,8 ha); đối với sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP diện tích chè chứng nhận mới là 5,0 ha/ 10 hộ/ 01 cơ sở.
Người dân xã Xuân Minh, huyện Quang Bình thu hái chè vụ Xuân
Ở Hà Giang, Chè Shan tuyết sinh trưởng, phát triển hoàn toàn tự nhiên, dọc theo dãy núi Tây Côn Lĩnh và phân bố ở hầu khắp các huyện, nhưng nhiều nhất và nổi tiếng nhất là ở Lũng Phìn (Đồng Văn), Phìn Hồ (Hoàng Su Phì), Tham Vè, Bó Đướt (Vị Xuyên). Chè mọc trên những đỉnh núi ở độ cao từ 300 - 1.500m so với mực nước biển, quanh năm có mây mù bao phủ. Các gốc chè có độ tuổi trên 300 tuổi, đường kính 20 - 80 cm. Trên mỗi lá chè thường có một lớp lông tơ trắng mịn như tuyết, lá và búp thường to hơn các loại chè khác. Dinh dưỡng cung cấp cho cây hoàn toàn từ nguồn nước chứa nhiều khoáng chất đã tạo nên sản phẩm chè Shan tuyết độc đáo và chất lượng tốt, hương vị đặc trưng và tính đặc thù (thơm, ngon, sạch). Đến nay, tỉnh Hà Giang hiện có 1.629 cây chè Shan tuyết cổ thụ được Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận Di sản Việt Nam, đưa Hà Giang trở thành địa phương có số lượng cây chè Shan tuyết cổ thụ được công nhận cây Di sản Việt Nam nhiều nhất cả nước. Đây là tiền đề quan trọng để nâng cao giá trị kinh tế từ chè, mở ra cơ hội phát triển mới, giúp nâng cao thương hiệu tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm chè Shan tuyết Hà Giang.
Chè Shan tuyết sinh trưởng, phát triển hoàn toàn tự nhiên, dọc theo dãy núi Tây Côn Lĩnh và phân bố ở hầu khắp các huyện
Với những kinh nghiệm chế biến được truyền qua nhiều thế hệ của người dân tộc Mông, Dao sinh sống tại Hà Giang đã luôn lưu giữ để có những công thức, kỹ thuật tỉ mĩ, kỹ lưỡng không làm mất đi lớp tuyết trắng trên búp chè và tạo nên thành phẩm trà hoàn hảo từ màu sắc, mùi vị, được bảo quản cẩn thận với từng loại chè khác nhau.
Nước trà Shan Tuyết của Hà Giang có màu vàng sánh như mật ong và một chút phấn tuyết của lá chè trên mặt nước. Khi thưởng thức, đầu tiên sẽ cảm nhận được mùi thơm dịu, rồi đến vị đắng nhẹ và ngay sau đó là vị ngọt đậm hậu tạo nên sức hút đặc biệt, mang đến cho người thưởng thức một cảm giác vô cùng thư thái. Ngoài ra, trà Shan Tuyết tại Hà Giang còn nổi tiếng với những lợi ích sức khỏe vượt trội, đáp ứng xu hướng tiêu dùng hữu cơ đang thịnh hành trên thị trường. Yếu tố đặc biệt về môi trường sinh trưởng đến quy trình chế biến đã tạo nên một hương vị và chất lượng rất riêng có. Trà xanh hữu cơ Shan Tuyết cổ thụ Hà Giang không chỉ nổi bật nhờ vào hương vị đặc sắc mà còn được ưa chuộng vì những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại, trở thành thức uống thân thiết đối với nhiều người yêu trà tự nhiên. Thành phần dinh dưỡng của nó được ví như một “tủ thuốc” tự nhiên, bao gồm nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ, cùng các vitamin quan trọng cho cơ thể. Những giá trị dinh dưỡng hữu ích này giúp Trà xanh hữu cơ Shan Tuyết cổ thụ của Hà Giang đã và đang trở thành lựa chọn lý tưởng cho những người muốn duy trì sức khỏe tốt và đam mê với các sản phẩm từ trà.
Đến nay, chè shan tuyết của Hà Giang đã có hai sản phẩm trà OCOP 5 sao cấp Quốc gia (gồm Trà xanh 100g và Hồng trà 100g) của Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ (Hoàng Su Phì). Với những cố gắng nỗ lực không ngừng, trong những năm qua chè shan tuyết của tỉnh Hà Giang đã ngày càng được khẳng định chất lượng vươn ra thế giới. Tại Cuộc thi Trà quốc tế năm 2019 có 17 quốc gia tham dự với 128 mẫu trà. Kết quả bình chọn được công bố, Việt Nam đã có 6 giải với các dòng trà đến từ các vùng, miền khác nhau. Trong đó, giải thưởng được trao cho trà Hà Giang bao gồm: Giải ấn tượng thế giới được trao cho –Bạch trà Shan tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh của tỉnh Hà Giang; Giải Vàng thế giới được trao cho Hồng trà Shan tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh tỉnh Hà Giang và Hồng trà Shan tuyết cổ thụ 1 búp Tây Côn Lĩnh được nhận giải Bạc. Các giải thưởng đã góp phần không nhỏ trong việc khẳng định chất lượng và sản phẩm độc đáo riêng có từ cây chè Shan tuyết cổ thụ của Hà Giang.
