Chèo tàu, nét văn hóa đặc sắc của Đan Phượng

Cứ 25 năm, hội hát chèo Tàu ở xã Tân Hội, huyện Đan Phượng mới được tổ chức một lần và diễn ra liên tục trong 7 ngày, 7 đêm. Chèo Tàu - loại hình diễn xướng dân gian độc đáo có tên gốc là hát “Tàu tượng”. Để biểu diễn, người dân đóng những con voi và thuyền lớn bằng gỗ. Người tham gia diễn xướng được phân vào các vai Chúa tàu, Cái tàu (người chỉ huy tàu) Con tàu, đứng trên thuyền (tàu) và Quản tượng, đứng trên voi (tượng)… để hát theo những làn điệu cổ. Sau này, dân gian quen gọi là chèo Tàu.

Trang phục, của chèo tàu Tân Hội mang đậm nét đặc trưng của vùng đất Đan Phượng. Trang phục của các diễn viên chèo tàu thường là những bộ quần áo truyền thống của người dân địa phương, được thêu thùa cầu kỳ, tinh xảo. Còn đạo cụ của chèo tàu cũng được làm thủ công, tỉ mỉ, mang đậm nét văn hóa dân gian. Nội dung của chèo tàu thường xoay quanh những câu chuyện về tình yêu, tình nghĩa vợ chồng, tình nghĩa cha con, tình nghĩa anh em,... Những câu chuyện được thể hiện bằng những làn điệu dân ca ngọt ngào, sâu lắng, mang đậm bản sắc văn hóa của vùng đất Đan Phượng.

Mở đầu, các ca nhi sẽ “hát trình” các bài dâng hương, dâng rượu, nhớ ơn người đã ngã xuống vì đất nước. Sau đó là hát “trạo ca” (hát trên thuyền, hát chèo thuyền); hát “bỏ bộ” (hát đối đáp giữa tàu, tượng và người đến xem hội). Khi biểu diễn, Chúa tàu đánh thanh la, hai Cái tàu lĩnh xướng, 10 Con tàu hát họa theo. Chèo tàu Tân Hội được diễn xướng trên nền sân khấu là một chiếc chiếu lớn, trải trên nền đất. Các diễn viên chèo tàu thường là những người phụ nữ trong làng, được đào tạo bài bản, có kỹ năng ca hát, múa, diễn xuất điêu luyện.

Nét đặc sắc của chèo tàu ở Tân Hội là sự kết hợp hài hòa giữa âm nhạc, lời ca và diễn xuất. Những làn điệu chèo tàu mộc mạc, trữ tình cùng lời ca giàu hình ảnh, ý nghĩa đã mang đến cho người xem những cảm xúc sâu lắng. Chèo tàu không chỉ là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, mà còn là một nét đẹp văn hóa truyền thống của vùng đất Tân Hội cần được gìn giữ và phát huy.