Chọn học trung cấp sau lớp 9: Hướng tới mục tiêu kép

Học viên trung cấp Trường Cao đẳng Thương mại (Đà Nẵng) thực hành kỹ thuật chế biến món ăn. Ảnh: NTCC

Chọn học nghề sớm, nếu phù hợp với năng lực và đam mê sẽ giúp rút ngắn thời gian học tiết kiệm chi phí, mở ra cơ hội nghề nghiệp nhanh chóng.

Thành công từ hệ 9+

Anh Hà Minh Hải được nhắc đến như một điển hình của câu chuyện học trung cấp nghề sau tốt nghiệp THCS theo đúng sở thích, nguyện vọng chứ không phải là lựa chọn bất đắc dĩ vì không đỗ vào trường THPT công lập.

“Thời điểm học xong lớp 9, tôi từng bị nhiều người nói ra nói vào vì không chọn học tiếp cấp ba. Nhưng tôi được ba mẹ ủng hộ theo học hệ trung cấp nghề May thời trang tại Trường Cao đẳng nghề Đà Nẵng. Tôi khéo tay, thích may vá nên chọn theo học nghề May một cách bài bản là đúng với sở thích, nguyện vọng. Giờ nhìn lại, đó là quyết định thay đổi cuộc đời tôi”, anh Hải tâm sự.

Sau 5 năm làm việc, rèn tay nghề, rồi tiếp tục học thêm chuyên môn quản lý, đến nay, anh Hải là tổ trưởng kỹ thuật của một doanh nghiệp may mặc có tiếng tại Đà Nẵng.

Trong Ngày hội tư vấn hướng nghiệp của Trường THCS Ngô Thì Nhậm (phường Liên Chiểu, TP Đà Nẵng), cựu học sinh Nguyễn Minh Trí đã chia sẻ với phụ huynh và học sinh khối lớp 9 về những trải nghiệm của bản thân khi chọn theo học trung cấp nghề sau khi tốt nghiệp THCS. Trí chọn học nghề Kỹ thuật chế biến món ăn và đăng ký học thêm 4 môn văn hóa.

“Thú thực là để theo học 7 môn văn hóa thì có điều kiện để dự thi tốt nghiệp THPT, vừa có bằng trung cấp nghề, vừa có bằng tốt nghiệp. Nhưng mình được thầy cô tư vấn, nếu thấy không thể cùng lúc làm tốt cả 2 việc thì nên ưu tiên cho mục tiêu nghề nghiệp. Với 4 môn văn hóa, nếu muốn, mình vẫn có cơ hội học liên thông lên cao đẳng. Chỉ cần bạn chọn đúng nghề mình yêu thích, có sự kiên trì và kỷ luật trong học tập, thì cơ hội việc làm sẽ rất nhiều”, Trí chia sẻ.

Sau khi tốt nghiệp, Trí được nhận vào làm tại một nhà hàng ngay phố ẩm thực của Đà Nẵng với mức lương và chế độ hỗ trợ rất tốt.

Nguyễn Hữu Tú Phong là một trong những học sinh đầu tiên của chương trình trung cấp Marketing tại Trường Cao đẳng Đà Nẵng. Sau 3 năm học song song trung cấp Marketing cùng chương trình THPT, Phong đã trở thành một chuyên viên Marketing kỹ thuật số cho một công ty startup, với mức lương khởi điểm không thua kém cử nhân đại học.

Bà Lê Thị Khánh Chi - Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Ý Việt (Đà Nẵng), cho biết, với những ngành dịch vụ như Kỹ thuật chế biến món ăn, Nghiệp vụ nhà hàng, Nghiệp vụ lưu trú, Kỹ thuật pha chế... học viên hệ trung cấp thường đi làm ngay sau khi tốt nghiệp và thường chỉ học liên thông khi vị trí công việc đòi hỏi phải nâng cao trình độ.

Học viên hệ trung cấp Trường Cao đẳng Thương mại (Đà Nẵng) làm bài tập nhóm. Ảnh: NTCC

Lợi ích thiết thực

Với hệ trung cấp nghề cho phương thức đào tạo 9+, hiện, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đưa ra nhiều lựa chọn cho người học: Chương trình 1 chỉ học nghề, không học văn hóa, được cấp bằng trung cấp nghề; chương trình 2 học nghề và học 4 môn văn hóa, có thể liên thông lên cao đẳng; chương trình 3 học nghề và học 7 môn văn hóa, có thể dự thi tốt nghiệp THPT và liên thông lên đại học. Phương thức đào tạo 9+ dành cho học sinh tốt nghiệp THCS vì vậy giúp học viên vừa học nghề, vừa học văn hóa, mở ra cơ hội liên thông lên trình độ cao hơn.

Theo số liệu từ Bộ GD&ĐT, trong năm 2024, đã có hơn 250.000 học sinh tốt nghiệp THCS lựa chọn tiếp tục học theo mô hình giáo dục nghề nghiệp trình độ trung cấp, trong đó hơn 40.000 học sinh đăng ký chương trình 9+ tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có đào tạo song song văn hóa THPT.

Chỉ tính riêng Đà Nẵng (cũ), từ năm 2022 đến 2023, thành phố cấp bù học phí cho 4.896 người tốt nghiệp THCS học tiếp lên trung cấp, tổng số tiền 32,738 tỷ đồng. Như học viên theo học hệ trung cấp tại Trường Cao đẳng Thương mại (Đà Nẵng) đều được miễn học phí và chỉ đóng 300.000 đồng/tháng nếu đăng ký học thêm chương trình THPT 7 môn văn hóa.

Học viên Mai Diễm Hương - Khoa Quản trị kinh doanh, Trường Cao đẳng Thương mại, cho biết: “Em chọn học song song 2 chương trình trung cấp nghề và 7 môn THPT. Nhà trường và đơn vị liên kết có sự cân đối trong sắp xếp thời khóa biểu các môn học văn hóa, chương trình nghề và thực hành nên lịch học, lịch thi không bị quá tải”.

Theo bà Nguyễn Yên Thảo - Giám đốc Trung tâm tuyển sinh đào tạo và bồi dưỡng Trường Cao đẳng Thương mại, với hệ trung cấp, số lượng tuyển sinh cao nhất vẫn thuộc về các ngành nghề dịch vụ như chăm sóc sắc đẹp, kỹ thuật pha chế đồ uống, chế biến món ăn, nghiệp vụ nhà hàng, marketing thương mại...

Thực tế, nhiều em có năng lực thiên về thực hành, kỹ năng tay nghề, nhưng nếu tiếp tục học THPT sẽ khó theo nổi chương trình. Trong khi đó, học trung cấp nghề thì các em được thực hành liên tục, rèn tay nghề, sau 2 - 3 năm là có thể đi làm, có thu nhập.

Ông Phạm Thanh Bửu - Hiệu trưởng Trường THCS Ngô Thì Nhậm (phường Liên Chiểu, TP Đà Nẵng), chia sẻ kinh nghiệm trong công tác hướng nghiệp – phân luồng sau THCS: “Để khuyến khích học sinh THCS mạnh dạn chọn học nghề, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ nhà trường, gia đình, xã hội.

Tại các buổi tư vấn hướng nghiệp có sự tham gia của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, chúng tôi đều đề xuất các đơn vị này mời cựu học sinh thành đạt về chia sẻ, tạo niềm tin cho phụ huynh. Đồng thời, các trường nghề cũng cần cam kết về chất lượng đào tạo, liên kết doanh nghiệp để đảm bảo việc làm sau tốt nghiệp”.

Hà Nguyên