Chống 'vàng hóa' nền kinh tế

Nhu cầu vàng vẫn rất lớn. Ảnh: M.H.

Lập sàn vàng để minh bạch về giá

Đây là mức giá cao nhất trong lịch sử của thị trường vàng Việt Nam. Biến động giá vàng xảy ra liên tiếp nhau, thậm chí có những ngày giá vàng leo dốc một cách thẳng đứng, biên độ thay đổi giá lớn qua mỗi lần tăng giá.

Để ổn định thị trường vàng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thực hiện 9 phiên đấu thầu vàng và sau đó là bán vàng trực tiếp thông qua 4 ngân hàng thương mại có vốn nhà nước cùng công ty SJC. Tuy nhiên do nhu cầu vàng vẫn rất cao lượng vàng mà ngân hàng thương mại đưa ra bao nhiêu là bán hết bấy nhiêu.

Dữ liệu cập nhật ngày 10/7, công ty SJC đang niêm yết giá vàng nhẫn trơn ở mức 74,98 - 76,98 triệu đồng/lượng. Bảo Tín Minh Châu cũng niêm yết giá vàng tương tự. Dù giá vàng hạ và đứng yên trong nhiều ngày trở lại đây nhưng thực chất thị trường vàng vẫn nóng.

Vậy biện pháp nào để quản lý thị trường vàng hữu hiệu, để thị trường vàng phát triển bền vững? Một số ý kiến cho rằng nên xem xét xây dựng các sàn vàng vật chất bởi nhu cầu của người dân không chỉ dừng lại ở việc tham gia vàng vật chất mà còn muốn kinh doanh trên các sàn vàng trạng thái.

Theo ông Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SBLaw, việc thiếu sàn giao dịch vàng, trong khi nhu cầu của người dân có, dẫn tới những hoạt động lừa đảo từ đối tác từ nước ngoài hay thậm chí cả ở Việt Nam cũng lôi kéo nhau kinh doanh trên sàn vàng trạng thái. "Nếu không sớm có cơ chế quản lý, sẽ có thêm nhiều người dân bị mất tiền vào các ứng dụng hoặc những sàn trạng thái đó. Điều này gây nguy hiểm cho nền kinh tế và làm tăng tình trạng tội phạm lừa đảo” - ông Hà nhận định.

Ông Phạm Xuân Hòe - nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng cũng cho rằng, thị trường vàng gắn với thị trường tài chính hay hàng hóa phái sinh. “Nếu có được thị trường đó thì có thể huy động lượng vàng từ người dân” – ông Hòe nói đồng thời cho rằng, Việt Nam đã có các sàn hàng hóa như sàn cà phê, sàn cá tra do Bộ Công thương quản lý. Bản chất đây vẫn là các sàn tài chính bởi vì nó là hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn. Do đó, ông Hòe cho rằng cần có một nghị định rõ ràng về vấn đề này này và cho phép thí điểm 3 đến 5 năm.

Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - Đại học Kinh tế TPHCM (UEH), Việt Nam cần nghiên cứu thí điểm về tín chỉ vàng trong dân. “Một số quốc gia trên thế giới như Hoa Kỳ, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ bán cho người dân tín chỉ vàng (ETF) để có thể ghi nhận số vàng mà người dân đang nắm giữ là bao nhiêu. Ngân hàng trung ương vẫn nắm giữ lượng vàng nguyên chất làm dữ trữ ngoại hối. Người dân có thể mua bán tín chỉ đó với nhau và bán lại cho ngân hàng trung ương” - ông Huân cho biết. Với các giải pháp này, thị trường vàng vật chất sẽ không còn hấp dẫn.

Khuyến khích người dân gửi vàng vào ngân hàng

Theo TS Nguyễn Hữu Huân, dự trữ ngoại hối Việt Nam không nhiều và nền kinh tế cũng đang cần rất nhiều nguồn vốn để ổn định và thúc đẩy tăng trưởng, thay vì ổn định thị trường vàng. “Việc dùng ngoại hối để bình ổn thị trường vàng phải trả giá quá cao. Vàng không phải là hàng hóa thiết yếu. Không có vàng thì người dân vẫn sống được. Do vậy, cần phải cân nhắc lại tầm quan trọng của việc ứng xử với thị trường vàng như thế nào” – ông Huân nói.

Giới chuyên gia cũng nhiều lần kiến nghị cần sớm chuyển đổi từ thị trường vàng vật chất sang vàng kỳ hạn. Cụ thể, cho phép thực hiện huy động vốn thông qua phát hành chứng chỉ chứng nhận vàng. Việc sử dụng chứng chỉ vàng có những ưu điểm là an toàn, tiện lợi, không sợ vàng giả, vàng thiếu tuổi, thiếu trọng lượng, không mất phí gia công dập ra vàng miếng. Đặc điểm của vàng huy động thông qua phát hành chứng chỉ, là người gửi vàng không được phép rút vàng trước hạn, thay vì hình thức tiết kiệm như trước đây. Để đảm bảo tính nhất quán, chứng chỉ chứng nhận vàng sẽ do NHNN phát hành với các biện pháp bảo đảm an toàn và thông qua các ngân hàng thương mại để thực hiện. Việc mua, bán chứng chỉ chứng nhận vàng sẽ được phép thực hiện với những quy định chặt chẽ của NHNN và là những giao dịch đầu tư hoàn toàn tự nguyện. Người sở hữu chứng chỉ chứng nhận vàng cũng có quyền chuyển đổi chứng chỉ chứng nhận vàng thành vàng vật chất sau thời hạn ghi trên chứng chỉ.

“Trong dài hạn, Chính phủ nên xây dựng một thị trường vàng hiện đại, để thị trường vàng trong nước liên thông với thị trường vàng thế giới, một thị trường cho phép vàng trong dân được đưa vào lưu thông trong hệ thống tín dụng thông qua chứng chỉ vàng và sàn vàng quốc gia” – ông Huân đề xuất.

H.Hương