Chủ động các giải pháp phát triển ngành hàng cá tra

Chế biến cá tra xuất khẩu tại một doanh nghiệp thuộc phường Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp. (Ảnh: HỮU NGHĨA)

Cải thiện hiệu quả sản xuất

Thời gian qua, Hợp tác xã sản xuất và dịch vụ thủy sản Châu Thành (xã Phú Hựu, tỉnh Đồng Tháp) đã thực hiện nhiều giải pháp công nghệ hiện đại trong sản xuất cá tra theo hướng nâng cao chuỗi giá trị, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Hợp tác xã sản xuất và dịch vụ thủy sản Châu Thành, cho biết: “Từ khi liên kết với doanh nghiệp, hợp tác xã tuân thủ quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP từ khâu nguyên liệu đến đầu ra sản phẩm. Từ đó, sản phẩm cá tra thương phẩm của Hợp tác xã ngày càng tạo dựng được uy tín, niềm tin đối với doanh nghiệp thông qua các đơn đặt hàng ngày càng tăng lên. Điều này, tạo điều kiện giúp hợp tác xã đồng hành bền vững cùng doanh nghiệp, giảm tải áp lực đầu ra thị trường”.

Là đơn vị có thâm niên trong ngành hàng cá tra tỉnh, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Cá (xã Bình Thành, tỉnh Đồng Tháp) sở hữu vùng nuôi cá tra hơn 700ha. Trong đó, đơn vị áp dụng các quy trình sản xuất khép kín từ khâu nuôi, chế biến và xuất khẩu theo tiêu chuẩn quốc tế, bảo đảm được nguồn nguyên liệu ổn định, giám sát nghiêm ngặt quá trình sản xuất.

Ông Trần Văn Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Cá cho biết: “Việc tuân thủ đúng quy trình quốc tế về hệ thống nước, ao nuôi, kỹ thuật nuôi và hệ thống nhà máy chế biến cá tốn rất nhiều kinh phí, nhưng bù lại, cá nuôi ít bệnh, sản lượng tăng từ 3-5%, nâng cao chất lượng sản phẩm và hạ giá thành sản xuất...”.

Với những quyết sách hiệu quả, những năm gần đây, ngành hàng cá tra tỉnh Đồng Tháp đã có bước phát triển theo hướng toàn diện, hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, nâng cao chuỗi giá trị.

Nhìn lại hiệu quả các mô hình nuôi cá tra trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp thời gian qua có thể thấy, tỉnh đã có nhiều sự đầu tư nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, như: chọn giống chất lượng cao, công nghệ chế biến sâu và các giải pháp sinh học để cải thiện hiệu quả sản xuất.

Cá tra là ngành quan trọng, góp phần lớn vào nền kinh tế chung cả nước. Điều này đánh giá thông qua các thông số, số liệu về cá tra xuất khẩu liên tục tăng trưởng trong nhiều năm qua. Đặc biệt trong những năm gần đây, cá tra đem về lượng ngoại tệ từ 1,8-2,4 tỷ USD cho ngành thủy sản xuất khẩu.

Theo đánh giá của Hiệp hội Cá tra Việt Nam, nhiều tỉnh, thành phố trong nước có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc nuôi cá tra, đặc biệt là các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long, như: Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long. có diện tích nuôi cá tra khoảng 5.000-6.000ha, sản lượng bình quân hằng năm là 1,6-1,8 triệu tấn.

6 tháng đầu năm 2025, sản lượng cá tra cả nước ước đạt hơn 871.900 tấn, tăng 4,5% so cùng kỳ năm trước.

Lũy kế xuất khẩu nửa đầu năm 2025 đạt 1,023 tỷ USD, tăng 11% so cùng kỳ năm 2024. Riêng đối với tỉnh Đồng Tháp, sản lượng và kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 35% của cả nước.

Giám đốc Sở Công thương tỉnh Đồng Tháp Võ Phương Thủy cho biết: “Với sự hỗ trợ của Bộ Công thương, Sở Công thương tỉnh xây dựng, vận hành, hỗ trợ và hướng dẫn doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh sử dụng hệ thống quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đồng thời lồng ghép thông qua các chương trình tập huấn khuyến khích, hướng dẫn các cơ sở nuôi áp dụng và chứng nhận các quy trình, tiêu chuẩn sản xuất như: VietGAP, GlobalGAP, ASC, BAP; thực hiện quy trình truy xuất nguồn gốc vào sản xuất nhằm nâng cao giá trị và chất lượng sản phẩm là ngành nông nghiệp, trong đó có cá tra".

Thời gian qua, ngành hàng cá tra tỉnh Đồng Tháp khẳng định vị thế tốt trên thị trường của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước với kim ngạch xuất khẩu tăng qua từng năm.

Thu hoạch cá tra tại phường Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp.

Theo Hiệp hội Cá tra Việt Nam, để làm được điều này, các ngành, các cấp trên địa bàn tỉnh đã xây dựng các chuỗi giá trị liên hoàn từ sản xuất nguyên liệu và chế biến sản xuất nông nghiệp và công nghiệp hỗ trợ làm tăng giá trị sản phẩm xuất khẩu.

“Việc kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm giúp sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thị trường quốc tế. Nhờ áp dụng công nghệ tiên tiến và tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng như ASC, GlobalGAP, BAP… Cá tra Đồng Tháp tiếp tục chinh phục nhiều thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ, EU...”, Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam Dương Nghĩa Quốc, đánh giá.

Tăng cường liên kết sản xuất, tiêu thụ

Trong định hướng phát triển, về chất lượng cá tra giống, tỉnh Đồng Tháp phấn đấu hơn 75% con giống phục vụ nuôi thương phẩm chất lượng cao, bảo đảm 60% các cơ sở sinh sản cá tra bột phải sử dụng đàn cá cải thiện di truyền. Môi trường nuôi cá tra tiếp tục được giám sát chặt chẽ.

Tỉnh cũng phấn đấu nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm, triển khai số hóa mã nhận diện cho các cơ sở nuôi cá tra, bảo đảm truy xuất nguồn gốc; 100% cơ sở nuôi cá tra thương phẩm được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất thực phẩm an toàn; phấn đấu nâng diện tích nuôi cá tra áp dụng tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt (GAP).

Ông Ong Hàng Văn, Phó Tổng Giám đốc Công ty Thủy sản Trường Giang (phường Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp) cho biết: “Thời gian tới, để nâng cao giá trị ngành hàng cá tra, các doanh nghiệp, hộ nuôi cần thay đổi cách nuôi, lai tạo con giống, nuôi mật độ thấp, phòng ngừa dịch bệnh để giúp con cá tra tăng trưởng nhanh, hạ được giá thành, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm. Ngoài ra, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, hiện đại hóa quy trình sản xuất, áp dụng công nghệ tiên tiến vào nuôi trồng và chế biến cá tra; tăng cường liên kết sản xuất, tiêu thụ, và thông tin thị trường”.

Nuôi cá tra lồng bè tại phường Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Tất Đạt cho biết: “Tỉnh đang thực hiện tái cơ cấu ngành hàng cá tra, trong đó chú trọng làm tốt công tác quan trắc môi trường nước nuôi thủy sản, chuyển đổi số trong quản lý và điều hành ngành hàng cá tra. Tỉnh tiếp tục thực hiện đề án liên kết sản xuất giống cá tra 3 cấp chất lượng cao, khuyến khích các cơ sở sản xuất giống, cơ sở nuôi thương phẩm nhỏ lẻ liên kết lại với nhau hình thành các hội quán, tổ hợp tác, hợp tác xã nhằm tạo ra sản phẩm số lượng lớn, đồng nhất về chất lượng”.

Theo Hiệp hội Cá tra Việt Nam, thời gian tới, tỉnh Đồng Tháp cần tập trung các giải pháp nâng tầm giá trị ngành hàng cá tra, trong đó doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản của Đồng Tháp cần nghiên cứu tốt thị trường nhằm sản xuất sản phẩm phù hợp với từng khu vực.

Cụ thể với các khu vực như: Cá cắt khoanh phục vụ cho thị trường châu Phi; cá không da cho thị trường Nhật Bản; chả cá cho thị trường các nước ASEAN… Cùng với đó, Đồng Tháp nên tăng cường liên kết chuỗi giá trị từ con giống đến thành phẩm.

“Tỉnh cần chú trọng nguồn con giống chất lượng cao kết hợp với việc sản xuất, chế biến sâu; hệ thống ngành hàng phục vụ logistics tạo ra sức cạnh tranh tốt. Một điều quan trọng nữa, để mở rộng hơn thị trường tiềm năng khác, tỉnh Đồng Tháp cần mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường có yêu cầu cao về chất lượng và an toàn thực phẩm, đồng thời tăng cường xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm cá tra Đồng Tháp”, Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam Dương Nghĩa Quốc khẳng định.

HỮU NGHĨA - Q.ANH