Chủ động ứng phó trước diễn biến căng thẳng thương mại tại châu Âu - châu Mỹ

Bộ Công thương sẽ chủ động xây dựng kịch bản, phương án ứng xử khi căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang

Diễn biến thương mại toàn cầu rất "nóng"

Trước những diễn biến thương mại vẫn đang nóng lên từng ngày tại khu vực châu Âu - châu Mỹ, Bộ Công thương vừa phát đi những thông tin cập nhật về tình hình thương mại tại khu vực này.

Theo Bộ Công thương, thời gian gần đây, thương mại thế giới nổi lên ba xu hướng rõ rệt. “phi toàn cầu hóa” hay phân mảnh trong thương mại quốc tế khiến cho các công cụ thuế quan được sử dụng trở lại; Xu hướng bảo hộ thị trường thông qua các biện pháp kỹ thuật, rào cản thương mại hay các biện pháp phòng vệ thương mại; ác động thái chính sách khó đoán định khiến chuỗi cung ứng và sản xuất bị xáo trộn, tổn thương, thậm chí đứt gãy.

Các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam càng ngày càng quan tâm nhiều đến các vấn đề phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, an toàn cho người tiêu dùng... ,áp dụng những tiêu chuẩn mới, quy định mới liên quan đến chuỗi cung ứng, nguyên liệu, lao động, môi trường... khắt khe hơn đối với các sản phẩm nhập khẩu.

Những diễn biến trên thị trường quốc tế từ đầu năm 2025 đến nay ảnh hưởng mạnh mẽ đến đà hồi phục của thị trường thế giới đặc biệt là khu vực thị trường Âu - Mỹ vốn là địa bàn xuất nhập khẩu trọng điểm của Việt Nam..

Mới nhất, Tổng thống Mỹ, Donald Trump đã kích hoạt điều khoản về tình trạng khẩn cấp quốc gia theo Đạo luật Thẩm quyền kinh tế khẩn cấp (IEEPA) với lý do để đối phó với tình trạng người nhập cư bất hợp pháp và chất gây nghiện vận chuyển trái phép vào Hoa Kỳ, để làm căn cứ pháp lý cho việc áp thuế quan bổ sung 25% với hàng hóa nhập khẩu từ Canada và Mexico; 10% với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Ngay sau đó, Canada và Mexico đã tiến hành các cuộc đàm phán với Mỹ và tạm thời được miễn trừ mức thuế nhập khẩu trong vòng 30 ngày. Tuy nhiên, mức thuế và thời hạn áp dụng vẫn được giữ nguyên đối với Trung Quốc dẫn tới việc Trung Quốc áp thuế trả đũa và hạn chế xuất khẩu nhiều loại khoáng sản quan trọng tới Mỹ.

Liền đó, Canada và Mexico đã tiến hành các cuộc đàm phán với Mỹ và tạm thời được miễn trừ mức thuế nhập khẩu trong vòng 30 ngày. Tuy nhiên, mức thuế và thời hạn áp dụng vẫn được giữ nguyên đối với Trung Quốc dẫn tới việc Trung Quốc áp thuế trả đũa và hạn chế xuất khẩu nhiều loại khoáng sản quan trọng tới Mỹ.

Trước diễn biến phức tạp của tình hình thị trường thế giới, Bộ Công thương chỉ đạo các Vụ thị trường nước ngoài, hệ thống các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài theo dõi sát, nắm bắt thông tin diễn biến tình hình thị trường, chính sách ảnh hưởng tới thương mại với Việt Nam.

Việc này nhằm kịp thời tham mưu cho Chính phủ các phản ứng chính sách phù hợp; chủ động xây dựng các kịch bản và phương án ứng xử khi căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang.

Kịch bản thúc đẩy xuất khẩu sang châu Âu - châu Mỹ

Châu Âu - châu Mỹ là khu vực thị trường quan trọng của Việt Nam, Năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với khu vực này chứng kiến sự phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ.

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt khoảng 250 tỷ USD, tăng 18,5% so với năm 2023, trong đó xuất khẩu ước đạt 202,1 tỷ USD, tăng 20,3%; nhập khẩu ước đạt 47,9 tỷ USD tăng 12,6%. Thặng dư thương mại với thị trường châu Âu - châu Mỹ lần đầu tiên vượt mốc 150 tỷ USD, ước đạt 154,2 tỷ USD.

Kết quả trao đổi thương mại với khu vực thị trường này đã góp phần tạo nên con số gần 800 tỷ USD về thương mại của nước ta trong năm qua, xuất khẩu vượt 405 tỷ USD, xuất siêu năm thứ 9 liên tiếp với gần 25 tỷ USD.

Nhằm hạn chế rủi ro và thúc đẩy xuất khẩu trong thời gian tói, Bộ Công thương tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng tận dụng lợi thế cạnh tranh, 17 Hiệp định thương mại tự do và gần 70 cơ chế hợp tác song phương hiện có với các nước, khai thác có hiệu quả các thị trường trọng điểm và thị trường truyền thống, phát triển các thị trường nhỏ, thị trường ngách..

Bộ phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai mạnh chiến lược đa dạng hóa thị trường xuất khẩu tới các thị trường tiềm năng, phổ biến thông tin, cơ hội thị trường tới các doanh nghiệp, đề xuất đàm phán các Hiệp định thương mại tự do mới với các thị trường có nhiều tiềm năng, tăng cường công tác xúc tiến thương mại, đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường này.

Các đơn vị trong Bộ Công thương phối hợp với các cơ quan chức năng và các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tăng cường cung cấp thông tin cập nhật về biến động và xu hướng của các thị trường xuất/nhập khẩu lớn, kèm theo các đánh giá về thách thức, cơ hội để doanh nghiệp xây dựng các chiến lược/ kế hoạch thích ứng phù hợp.

Thực hiện Đề án của Chính phủ về “Tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ" nhằm tăng cường chống gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp cũng như cảnh báo sớm và xử lý kịp thời với các nguy cơ vụ kiện hoặc vụ việc phòng vệ thương mại nhằm hạn chế thấp nhật mức thiệt hại xảy ra cho Việt Nam.

Thế Hải