Chưa cho phép lưu hành thuốc lá điện tử

Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) Ngô Khải Hoàn. Ảnh: Đình Dũng

Theo ông Ngô Khải Hoàn, hiện trên thị trường xuất hiện các loại hình sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, trong đó, có 2 loại phổ biến nhất là thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử.

Thuốc lá điện tử bao gồm dung dịch thuốc lá điện tử và thiết bị làm nóng dung dịch thuốc lá điện tử; cung cấp nicotin cho người sử dụng thông qua thiết bị điện tử làm bay hơi dung dịch thuốc lá điện tử tạo ra khí hơi (aerosol) có chứa nicotin và các thành phần khác. Thuốc lá điện tử với nhiều chủng loại đa dạng trong đó có hệ thống đóng và hệ thống mở.

Về cơ sở pháp lý, ông Ngô Khải Hoàn cho hay, hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, được điều chỉnh bởi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và được hướng dẫn chi tiết tại Nghị định số 67/2013/NĐ-CP và các văn bản pháp luật khác có liên quan. Tuy nhiên, Luật này không đề cập cụ thể và không có định nghĩa đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng dẫn đến khoảng trống pháp lý trong việc quản lý loại hình sản phẩm mới này.

Trong khi đó, tình hình buôn lậu và sử dụng sản phẩm này đang rất phức tạp, chế tài xử lý chưa đủ mạnh, mới dừng ở xử lý hành chính và chưa có chế tài để xử lý hình sự tương tự như hành vi buôn bán, tàng trữ, vận chuyển sản phẩm thuốc lá nhập lậu. Do vậy, Bộ Công Thương đã hoàn thiện Đề tài “Nghiên cứu đề xuất giải pháp quản lý thuốc lá điện tử tại thị trường Việt Nam” năm 2020.

Bộ Công Thương cũng đã tổ chức hội thảo giữa các cơ quan quản lý nhà nước để trao đổi về định hướng chính sách, có tham khảo kinh nghiệm quản lý quốc tế để đề xuất chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới gắn với điều kiện thực tiễn tại Việt Nam. Tại công văn số 5200/TTr-BCT ngày 26-8-2021, Bộ Công Thương đã có tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng các phương án quản lý các loại hình thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam.

Theo đó, Bộ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thí điểm việc sản xuất, nhập khẩu và lưu thông thuốc lá làm nóng như sản phẩm thuốc lá trong thời gian 2 năm theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và giao Bộ Công Thương xây dựng cơ chế thí điểm quản lý thuốc lá làm nóng trên cơ sở các ý kiến đã được thống nhất giữa các bộ, ngành.

Đối với thuốc lá điện tử, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ phối hợp Bộ Y tế thành lập tổ công tác nghiên cứu, đề xuất chính sách quản lý thí điểm đối với thuốc lá điện tử trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. "Trong thời gian chưa ban hành chính sách, Bộ Công Thương kiến nghị chưa cho phép lưu hành sản phẩm thuốc lá điện tử tại Việt Nam", ông Ngô Khải Hoàn nhấn mạnh.

Theo ông Ngô Khải Hoàn, trong quá trình xây dựng chính sách thí điểm quản lý thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử, Bộ Công Thương đã xin ý kiến các bộ, ngành liên quan, tổ chức 2 cuộc làm việc giữa lãnh đạo Bộ Công Thương và Bộ Y tế để thống nhất quan điểm về chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới.

Trước đó, trả lời trực tiếp, công khai trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, trong quá trình xây dựng chính sách quản lý thí điểm thuốc lá thế hệ mới, Bộ Công Thương đang xây dựng phương án quản lý tiệm cận với ý kiến của Bộ Y tế để có thể trình Chính phủ theo hướng phù hợp với Hiến pháp, Luật Đầu tư, các quy định khác liên quan và chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, bảo đảm chặt chẽ, phù hợp Chiến lược quốc gia về giảm thiểu tác hại của thuốc lá, an toàn sức khỏe người sử dụng, dung hòa quyền lợi giữa các chủ thể liên quan và phù hợp thông lệ quốc tế.

Đối với quan điểm của Bộ Y tế về việc cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng tại phiên giải trình về trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Quốc hội ngày 4-5-2024, ông Ngô Khải Hoàn cho rằng, Bộ Y tế có trách nhiệm nghiên cứu và đánh giá một cách có cơ sở khoa học đối với tác hại của các loại sản phẩm này tới sức khỏe người sử dụng.

“Trường hợp các sản phẩm này có tác hại tới mức phải cấm lưu hành và sử dụng thì Bộ Công Thương ủng hộ quan điểm này của Bộ Y tế trên cơ sở bảo vệ sức khỏe toàn dân”, ông Ngô Khải Hoàn nói.