Chứng khoán 2025 'vượt vũ môn'

Nâng cấp hạ tầng: KRX và sản phẩm mới

Sau nhiều lần lỡ hẹn khiến niềm tin của nhà đầu tư đôi lúc bị lung lay, hệ thống công nghệ thông tin mới (hệ thống KRX) chính thức vận hành từ đầu tháng 5. Đi cùng các bước chuyển liên quan như website mới, hệ thống KRX cho đến nay được đánh giá là vận hành thông suốt, giải quyết triệt để tình trạng nghẽn lệnh trước đó, đồng thời mở ra cơ hội phát triển mới.

KRX đi vào vận hành không chỉ là câu chuyện kỹ thuật, mà là sự “cởi trói” về mặt cơ chế, cho phép tạo nhiều sản phẩm. Trong năm, HOSE cũng công bố nhiều bộ chỉ số mới, mang lại sự đa dạng cho thị trường. KRX cũng mở đường cho các sản phẩm mà thị trường khao khát suốt nhiều năm như giao dịch trong ngày, bán khống, giao dịch không ký quỹ 100% với nhà đầu tư ngoại.

Trong quá khứ, những phiên giao dịch vượt ngưỡng 20.000-25.000 tỉ đồng thường xuyên đối mặt với rủi ro nghẽn lệnh. Với KRX, năng lực xử lý đã tăng gấp nhiều lần, cho phép thị trường vận hành thông suốt ngay cả trong những phiên cao điểm với thanh khoản tỉ đô. Sự ổn định này là nền tảng tạo niềm tin với các nhà đầu tư.

Nâng hạng từ “Cận biên” sang “Mới nổi thứ cấp”

Năm 2025 chứng kiến những nỗ lực “ngoại giao tài chính” chưa từng có của Chính phủ và cơ quan quản lý ngành chứng khoán với nhiều thay đổi về quy định và pháp lý, từ đó giúp hoàn thành mục tiêu nâng hạng đặt ra từ cuối năm 2018. Theo đó, Việt Nam chính thức được FTSE Russell công bố nâng hạng từ thị trường “cận biên” lên “Thị trường Mới nổi Thứ cấp” (Secondary Emerging Market).

Việc nâng hạng được FTSE công bố vào tháng 10-2025, nhưng sẽ xem xét lại vào kỳ tháng 3-2026 và chính thức có hiệu lực từ tháng 9-2026. Các tổ chức dự báo nâng hạng sẽ thu hút dòng vốn chủ động và gián tiếp từ khối ngoại chảy vào thị trường, cùng với đó là sự chú ý nhiều hơn từ các quỹ ngoại đến một thị trường được đánh giá là tiềm năng như Việt Nam. Ước tính các dòng vốn thụ động từ các quỹ ETF có thể lên đến 1 tỉ đô la, trong khi quỹ chủ động có thể lên đến 5-7 tỉ đô trong trường hợp kịch bản thông thường.

Sau FTSE Russell, cơ quan quản lý và những thành viên tham gia thị trường đặt mục tiêu hướng đến chuẩn nâng hạng của MSCI, lộ trình đến năm 2030. Trong đó có nhiều tiêu chí quan trọng mà thị trường Việt Nam chưa đáp ứng được, chẳng hạn như giao dịch ký quỹ hay tỷ lệ sở hữu của khối ngoại, đòi hỏi những cải cách sâu rộng hơn nữa trong quản trị doanh nghiệp.

Chỉ số và thanh khoản cao nhất mọi thời đại

Năm 2025 ghi nhận dòng tiền chảy vào thị trường mức chưa từng có, đánh dấu sự bùng nổ khi chỉ số VN-Index liên tiếp phá vỡ nhiều ngưỡng tâm lý quan trọng, thiết lập điểm số cao nhất ở vùng 1.800 điểm. Điểm số của VN-Index tính đến ngày 24-12 so với cuối năm 2024 đã tăng hơn 40%.

Chỉ số VN-Index đi lên “thần tốc” sau khi giảm mạnh liên tục (nhiều cổ phiếu giảm sàn 3-4 phiên liên tiếp) vào tháng 4, khi Mỹ công bố thuế đối ứng với thế giới. Sau khi đạt đỉnh đầu tiên vào tháng 8, thị trường bắt đầu điều chỉnh từ đầu tháng 9 cho đến nay, và từ giữa tháng 12 bất ngờ tăng tốc trở lại với sự dẫn đầu của nhóm cổ phiếu thuộc họ Vingroup.

Không chỉ có chỉ số đi lên mạnh mẽ, dòng tiền cũng trưởng thành về chất lượng. Những phiên giao dịch "tỉ đô", tương đương 20-25.000 tỉ đồng không còn là hiện tượng hiếm hoi mà trở thành "bình thường mới". Quy mô thị trường đã lớn mạnh vượt bậc so với giai đoạn trước. Giá trị giao dịch bình quân mỗi phiên trong năm 2025 khoảng 24.000 tỉ đồng, trong đó có phiên cao kỷ lục lên đến 72.000 tỉ đồng.

Dòng tiền chảy mạnh giúp nhóm ngành tài chính, bao gồm chứng khoán, ngân hàng tăng mạnh mẽ. Tuy nhiên, nếu xét cụ thể, nhóm doanh nghiệp tăng nhiều nhất là Vingroup. Tính đến ngày 24-12, cổ phiếu Vingroup ở mức 169.800 đồng/cổ phiếu, tăng gấp 8,4 lần so với hồi đầu năm.

Nghịch lý ngoại bán ròng kỷ lục, nội “cân” dòng tiền

Khối ngoại cũng có năm bán ròng với mức chưa từng có, tập trung chủ yếu vào các mã bluechip. Ước tính khối ngoại đã bán ròng khoảng 5 tỉ đô la kể từ đầu năm, tăng đáng kể so với con số bán ròng 3,2 tỉ đô trong năm 2024.

Đây là “nốt trầm" đáng suy ngẫm trong bức tranh sáng màu thanh khoản, nhưng có nhiều lý do riêng được giải thích. Chẳng hạn như áp lực từ thị trường ngoại hối, sức ép tái cơ cấu quỹ trên quy mô toàn cầu.

Tuy nhiên, điểm sáng là dòng vốn từ nhà đầu tư cá nhân và các quỹ nội địa đã “cân đối” tốt quy mô bán ròng từ khối ngoại. Số lượng tài khoản mở mới trong năm 2025 tiếp tục duy trì ở mức cao, đưa tỷ lệ dân số tham gia chứng khoán tiến gần mốc 10%.

Trái ngược với sự rút lui của khối ngoại, các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức trong nước lại tiếp tục tung tiền. Đẩy mạnh nội lực thị trường cũng là chủ trương hiện nay của các nhà quản lý.

Giao dịch khối ngoại trên ba sàn theo quí.

Sự trỗi dậy của thị trường sơ cấp: IPO và chuyển sàn

Năm 2025 cũng ghi nhận “đại sóng” chuyển sàn với 15 mã niêm yết mới trên HOSE, tăng mạnh so với 6 trường hợp trong năm trước đó. Không chỉ vậy, số vốn điều lệ niêm yết mới năm nay tăng đến 2,5 lần so với năm trước, với quy mô 102.810 tỉ đồng.

Là cổ phiếu vốn hóa lớn niêm yết cuối cùng trên sàn HOSE trong năm 2025, gần 1,07 tỉ cổ phiếu MCH lên sàn với mức giá tham chiếu 212.800 đồng/cổ phiếu vào ngày 25-12.

Một kỷ lục khác là cơ chế "luồng xanh" cho phép công ty IPO đến niêm yết chỉ còn 30 ngày, thay vì 90 như trước kia. Điều này cho phép bộ ba các công ty chứng khoán thực hiện kỷ lục mới khi vừa tiến hành IPO, vừa niêm yết trên HOSE được rút gọn chỉ còn khoảng 2 tháng. Kỷ lục còn nằm ở việc thủ tục niêm yết được rút gọn từ 90 ngày xuống còn 30 ngày.

Ngoài ra, có nhiều cổ phiếu lên sàn trở lại như Vinpearl thuộc nhóm Vingroup, hay chuyển sàn của BSR (ngành dầu khí) và MCH (sản xuất hàng tiêu dùng nhanh).

Việc tăng cường niêm yết trên HOSE được các bên liên quan đặt kỳ vọng sẽ giúp tăng độ minh bạch lẫn quy mô vốn hóa của doanh nghiệp, thu hút thêm nhiều nhà đầu tư mới, bao gồm cả các tổ chức. Làn sóng này dự kiến sẽ còn bùng nổ trong năm sau với hàng loạt kế hoạch mới, thuộc nhiều lĩnh vực sản xuất, nông nghiệp, bán lẻ, năng lượng.

Dũng Nguyễn