Chuyên gia đưa ra khuyến nghị cho Đà Nẵng khi thí điểm khu thương mại tự do

Xây dựng chính sách thí điểm và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý

Theo TS Ngô Quỳnh Hoa, trước mắt Đà Nẵng cần hoàn thiện một số vấn đề trình Chính phủ đã được Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội đề nghị làm rõ trong dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng.

TS Ngô Quỳnh Hoa phát biểu tại hội thảo “Khu thương mại tự do (TMTD) – Động lực mới cho phát triển kinh tế miền Trung” vừa được tổ chức ở Đà Nẵng.

Đó là khái niệm, mô hình tổ chức; chức năng, nhiệm vụ; chính sách phát triển và quản lý nhà nước; phương án phát triển khu TMTD; nguồn lực thực hiện; các điều kiện, thủ tục kinh doanh, đăng ký kinh doanh của các doanh nghiệp (DN) nước ngoài, vấn đề cho thuê đất, việc đầu tư hạ tầng…

Đồng thời dự kiến kết quả đầu ra khi thành lập khu TMTD, bao gồm tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, vấn đề xã hội, tạo công ăn việc làm và tính lan tỏa từ thí điểm loại hình này...; bổ sung kinh nghiệm quốc tế trong hình thành và phát triển mô hình này để làm rõ căn cứ thuyết phục.

TS Ngô Quỳnh Hoa cũng đề xuất Đà Nẵng tiếp cận có chọn lọc các chính sách ưu đãi các mô hình khu TMTD trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia ASEAN và các chính sách ưu đãi đã thành công từ các mô hình kinh tế đã triển khai trong nước; sớm nghiên cứu, đề xuất xây dựng các chính sách thí điểm khu TMTD phù hợp với điều kiện thể chế tại Việt Nam, tránh chồng lấn với những vấn đề đã được pháp luật quy định.

Rà soát, đề xuất sửa đổi các văn bản quy phạm liên quan đến việc hỗ trợ và thúc đẩy DN tham gia xây dựng, phát triển khu TMTD, trong đó giảm bớt gánh nặng về thủ tục hành chính đối với nhóm DN có vốn đầu tư nước ngoài, giảm bớt gánh nặng về thuế, phí đối với các DN trong và ngoài nước đầu tư tại khu TMTD.

Bên cạnh đó, theo TS Ngô Quỳnh Hoa, việc nghiên cứu thí điểm, rút kinh nghiệm đối với kh TMTD nên được triển khai đan xen với việc hoàn thiện dần khung khổ pháp lý đầy đủ cho mô hình này, bảo đảm từng bước đúng quy trình, kèm theo việc kiểm tra, giám sát nhằm hạn chế tối đa các rủi ro có thể gặp phải trong thực tiễn triển khai các chính sách về sau.

Hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp

Về vấn đề này, TS Ngô Quỳnh Hoa đề xuất Đà Nẵng chủ động xây dựng cơ chế hỗ trợ pháp lý tại chỗ cho các DN có nhu cầu đầu tư vào khu TMTD, đặc biệt là các DN nhỏ và vừa hoạt động trong lĩnh vực logistics thông qua đường dây nóng (hotline), tiếp nhận và phản hồi ý kiến qua Trang/Cổng phổ biến giáo dục pháp luật của địa phương,…

Đà Nẵng cũng được khuyến nghị phối hợp với Bộ KH&ĐT, Bộ Tư pháp xây dựng các chương trình, kế hoạch đào tạo đội ngũ tư vấn viên pháp luật giàu chuyên môn trong lĩnh vực logistics và phát triển khu TMTD.

Phối hợp với Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành liên quan triển các chương trình tọa đàm, hội thảo về chính sách pháp luật cho DN trong khu TMTD. Đặc biệt là tổ chức diễn đàn quốc gia về hoàn thiện chính sách, thể chế hỗ trợ DN hoạt động tại khu TMTD sau thời gian triển khai thí điểm.

Những nguy cơ, rủi ro tiềm ẩn

Đáng chú ý, TS Ngô Quỳnh Hoa nhấn mạnh, trong quá trình triển khai thực hiện thí điểm khu TMTD tại Việt Nam nói chung và Đà Nẵng nói riêng, cần lưu ý đến một số nguy cơ, rủi ro tiềm ẩn. Trước hết là nguy cơ trở thành kho lưu trữ, phân phối hàng nhái, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Theo đó, việc thiết lập kiểm tra hải quan ở mức tối thiểu đối với hàng hóa dịch vụ lưu thông trong khu TMTD có thể tạo ra cơ hội để những DN kinh doanh hàng nhái, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ lợi dụng.

Do vậy Bộ, ngành và địa phương cần phối hợp chặt chẽ trong việc đưa ra các quy định, tiêu chuẩn liên quan đến việc xử lý tem mác, nguồn gốc xuất xứ, bảo đảm quy cách hàng hóa dịch vụ khi hàng hóa, dịch vụ từ khu TMTD được đưa vào thị trường nội địa, cũng như cách can thiệp phù hợp đối với việc kiểm soát hàng hóa dịch vụ nhập khẩu vào khu TMTD.

Một vấn đề khác cũng cần hết sức quan tâm là khu TMTD có nguy cơ trở thành điểm trung gian cho các DN lẩn tránh các chính sách, pháp luật về thuế. Các DN buôn lậu có thể thao túng giá trị hàng hóa và tỷ lệ chuyển đổi trong quá trình gia công để được hưởng những ưu đãi về thuế quan và phi thuế quan.

“Đà Nẵng triển khai thí điểm khu TMTD trong bối cảnh Việt Nam vẫn chưa có quy định pháp luật trực tiếp về mô hình này. Bộ Tư pháp, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Chương trình số 81 về hỗ trợ pháp lý liên ngành cho DN nhỏ và vừa sẽ đồng hành cùng Đà Nẵng trong việc thí điểm và phát triển khu TMTD có hiệu quả”, TS Ngô Quỳnh Hoa nhấn mạnh.

Hải Châu