CHUYỂN MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG ĐẤT QUỐC PHÒNG SANG MỤC ĐÍCH KHÁC PHẢI THỐNG NHẤT VỚI HỆ THỐNG PHÁP LUẬT

Toàn cảnh Hội nghị

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số nội dung lớn của dự thảo Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, tại phiên họp thứ 25, tháng 8/2023, UBTVQH đã xem xét, cho ý kiến về dự án Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng (CTQP) và khu quân sự (KQS) sau khi tiếp thu, chỉnh lý theo ý kiến ĐBQH tại Kỳ họp thứ 5. Ngay sau Phiên họp, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) đã phối hợp với cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh sửa dự thảo Luật theo ý kiến UBTVQH và đã có Báo cáo số 1306/BC-UBQPAN15 trình tại Hội nghị Quốc hội hoạt động chuyên trách.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, các khái niệm về “Công trình quốc phòng”, “Khu quân sự”, “Kho đạn dược” đã được tiếp thu các ý kiến góp ý. Theo đó, để bảo đảm cụ thể, rõ ràng, tránh chồng chéo ngay trong giải thích, bảo đảm thống nhất với khái niệm “Khu quân sự” và các nội dung của dự thảo Luật, Thường trực UBQPAN đã chỉnh lý lại khái niệm CTQP; đồng thời, bổ sung nội dung “CTQP có thể nằm trong hoặc ngoài KQS” cho rõ nghĩa như khoản 1 Điều 2 dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý.

Tiếp thu ý kiến ĐBQH, Thường trực UBQPAN đã chỉnh lý lại khái niệm này, đồng thời rà soát, chỉnh lý lại quy định tại Điều 16 (dự thảo Chính phủ trình) cho thống nhất, chặt chẽ, khả thi. Đối với khái niệm “Kho đạn dược”, trên cơ sở ý kiến ĐBQH, để bảo đảm tính khái quát, rõ ràng, phù hợp với thực tiễn quản lý, bảo vệ kho đạn dược, Thường trực UBQPAN đã chỉnh lý khái niệm theo hướng đơn giản, dễ hiểu và bao quát.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới

Về phân loại, phân nhóm công trình quốc phòng và khu quân sự, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Thường trực UBQPAN đã phối hợp với cơ quan soạn thảo dự án Luật rà soát kỹ lưỡng cách phân loại, phân nhóm CTQP và KQS để quy định cụ thể, rõ ràng, khoa học, dễ hiểu, dễ thực hiện. Theo đó, đề nghị cho tách Điều 5 thành 02 điều: Điều 5 quy định CTQP và KQS được phân loại theo chức năng nhiệm vụ, mục đích sử dụng; Điều 6 quy định CTQP và KQS được phân nhóm theo tính chất quan trọng, yêu cầu quản lý, bảo vệ.

Về công trình lưỡng dụng, Thường trực UBQPAN nhận thấy, đối chiếu với Điều 15 Luật Quốc phòng thì công trình lưỡng dụng quy định tại dự thảo Luật là công trình kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng. Nghị định 164/2018/NĐ-CP đã quy định cụ thể đối với dự án đầu tư, xây dựng có tính lưỡng dụng; quy định cụ thể Kế hoạch về khả năng kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng trong thời bình, tình trạng khẩn cấp về quốc phòng và tình trạng chiến tranh, trong đó đã quy định việc “Xác định chính sách và nguồn lực nhằm … thực hiện có hiệu quả kế hoạch.” Tiếp thu ý kiến ĐBQH, để thống nhất với Luật Quốc phòng, Thường trực UBQPAN đã thu hút quy định tại khoản 17 Điều 2 và khoản 5 Điều 3 để xây dựng Điều 7 (Công trình lưỡng dụng).

Một số ý kiến đề nghị bỏ quy định về áp dụng pháp luật, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Thường trực UBQPAN đã thống nhất với cơ quan soạn thảo dự án Luật đề nghị cho bỏ điều quy định về áp dụng pháp luật; đồng thời, tiếp tục rà soát các quy định của pháp luật có liên quan để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và khả thi.

Giải trình, tiếp thu một số ý kiến đề nghị làm rõ và rà soát quy định tại khoản 3 về thẩm quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trong việc chuyển mục đích sử dụng CTQP và KQS bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Luật Đất đai, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết, theo quy định của pháp luật về quy hoạch, pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công và Luật Đất đai năm 2013 cũng như Luật Đất đai đang sửa đổi, bổ sung trình Quốc hội, để UBND cấp tỉnh quyết định việc chuyển mục đích sử dụng đối với đất quốc phòng (KQS) sang mục đích khác thì khu đất quốc phòng đó phải thuộc danh mục đất quốc phòng chuyển mục đích sử dụng, bàn giao cho địa phương quản lý để phát triển kinh tế - xã hội trong quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và phương án sắp xếp nhà đất đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Vì vậy, quy định về thẩm quyền quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng CTQP và KQS sang mục đích khác tại dự thảo Luật là phù hợp, để tạo điều kiện thuận lợi cho các bộ, ngành, địa phương triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội có liên quan đến việc thu hồi đất quốc phòng đối với các trường hợp khu đất quốc phòng cần thu hồi chưa thuộc danh mục chuyển mục đích sử dụng trong Quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và phương án sắp xếp lại, xử lý tài sản công đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, nhằm khắc phục một số bất cập hiện nay trong chuyển mục đích sử dụng và thu hồi đất quốc phòng, đáp ứng với yêu cầu của thực tiễn.

Hiện nay, Luật Đất đai đang được sửa đổi, bổ sung trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023); Thường trực UBQPAN đề nghị UBTVQH chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra dự án Luật đất đai (sửa đổi) phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu sửa đổi nội dung về chuyển mục đích sử dụng đất, trong đó có việc chuyển mục đích sử dụng đất quốc phòng sang mục đích khác để thống nhất với dự thảo Luật này, với hệ thống pháp luật hiện hành và các dự thảo Luật đang trình Quốc hội về thẩm quyền quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng CTQP và KQS sang mục đích khác (bao gồm cả chuyển mục đích sử dụng đất quốc phòng).

Về xác định phạm vi bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Thường trực UBQPAN đề nghị cho quy định cụ thể phạm vi khu vực cấm của CTQP và KQS xác định theo từng loại, nhóm, yêu cầu quản lý bảo vệ và vị trí, điều kiện địa hình, dân cư nơi có CTQP và KQS; đồng thời, chỉnh lý, sắp xếp lại các khoản, điểm cho chặt chẽ, thống nhất.

Đối với quy định về chế độ bảo vệ đối với khu vực cấm, khu vực bảo vệ, vành đai an toàn công trình quốc phòng và khu quân sự; vành đai an toàn kho đạn dược, hành lang an toàn kỹ thuật hệ thống ăng-ten quân sự, tiếp thu ý kiến ĐBQH, để chặt chẽ, Thường trực UBQPAN đã sửa khoản này thành 2 điểm và chỉnh lý khoản này như dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý. Đồng thời, qua rà soát, Thường trực UBQPAN đã chỉnh lý điểm b khoản 3; bổ sung, chỉnh lý lại khoản 9 và khoản 10; chỉnh lý, sắp xếp lại các điểm, khoản tại Điều này cho thống nhất, chặt chẽ.

Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, trước thực trạng các CTQP và KQS bị xâm phạm, không bảo đảm phạm vi vành đai an toàn, cần làm rõ việc xử lý, cách thức xử lý bảo đảm an toàn cho các CTQP, KQS và cho nhân dân, cơ quan, đơn vị; bổ sung quy định chuyển tiếp và quy định lộ trình xử lý; rà soát quy định chặt chẽ để bảo đảm khả thi. Tiếp thu ý kiến ĐBQH, Thường trực UBQPAN đề nghị cho bổ sung tại khoản 1 quy định các trường hợp công trình, vật kiến trúc phải thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng sang mục đích quốc phòng hoặc di dời, phá dỡ để bảo đảm an toàn cho CTQP và KQS. Đồng thời, cho chỉnh lý, sắp xếp một số nội dung tại Điều này để bảo đảm vừa đáp ứng được yêu cầu quản lý, bảo vệ CTQP và KQS, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân hoạt động trong phạm vi bảo vệ CTQP và KQS và bổ sung 01 khoản (khoản 4) quy định về “trách nhiệm xử lý công trình, vật kiến trúc, diện tích mặt đất, mặt nước”.

Lan Hương