Chuyển từ 'cho không' sang hỗ trợ có điều kiện, xã Ea Trang giảm nghèo hiệu quả

Xã Ea Trang (tỉnh Đắk Lắk) thuộc huyện M'Đrắk (tỉnh Đắk Lắk cũ) - một trong những huyện nghèo thuộc danh sách huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo giai đoạn 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 353/QĐ-TTg.

Tổng diện tích tự nhiên toàn xã là 18.909,90 ha, dân số 6.635 khẩu/1.605 hộ, gồm 15 dân tộc anh em cùng sinh sống tại 10 thôn, buôn (gồm 2 thôn và 8 buôn). Tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số tại xã chiếm 98%; tỷ lệ hộ nghèo là 38,38%, hộ cận nghèo là 12,21%.

Với địa bàn rộng, điều kiện đất đai, thổ nhưỡng kém màu mỡ; trình độ dân trí không đồng đều; đa dạng về ngôn ngữ, phong tục, tập quán, nền kinh tế của xã chủ yếu dựa vào sản xuất nông - lâm nghiệp.

Trước thực trạng đó, bài toán giảm nghèo bền vững đặt ra nhiều thách thức, đòi hỏi địa phương phải có cách làm phù hợp, sát thực tiễn. Bằng việc triển khai đồng bộ các chương trình, chính sách và đổi mới phương thức hỗ trợ sinh kế, xã Ea Trang đang từng bước tạo chuyển biến tích cực trong đời sống người dân.

Chuyển dần từ hình thức hỗ trợ “cho không” sang hỗ trợ có điều kiện

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Y Chen Mlô - Phó bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ea Trang cho biết, trong 5 năm qua, xã Ea Trang đã tập trung triển khai đồng bộ nhiều chương trình, đề án và chính sách trọng điểm nhằm thực hiện hiệu quả công tác xóa đói, giảm nghèo trên địa bàn.

Trước tiên, xã tập trung đánh giá, khảo sát nhu cầu hỗ trợ của hộ nghèo, cận nghèo, trên cơ sở đó có các chính sách hỗ trợ sát thực, phù hợp tới từng hộ gia đình.

Nổi bật của xã trong công tác xóa đói nghèo là việc tổ chức thực hiện Quyết định 90/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, với trọng tâm hỗ trợ phát triển sinh kế, đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, giúp người dân từng bước ổn định cuộc sống và vươn lên thoát nghèo.

Song song với đó, địa phương đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới theo Quyết định số 263/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, lồng ghép các nội dung hỗ trợ phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nâng cao thu nhập, qua đó tạo nền tảng cho giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội của xã.

Bên cạnh đó, xã chú trọng triển khai hiệu quả các chính sách tín dụng ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, tạo điều kiện để hộ nghèo và cận nghèo tiếp cận nguồn vốn vay phát triển sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt.

Đồng thời, địa phương thực hiện kịp thời các chính sách hỗ trợ trực tiếp đối với hộ nghèo, cận nghèo như hỗ trợ nhà ở, bảo hiểm y tế, học phí cho học sinh, góp phần ổn định chỗ ở, giảm bớt gánh nặng chi phí sinh hoạt cho người dân.

Ngôi nhà được xã Ea Trang hỗ trợ và bàn giao cho người dân.

Cùng với đó, các dự án hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số và vùng đặc biệt khó khăn được triển khai đồng bộ theo các chương trình, đề án của Trung ương và của tỉnh, từng bước thu hẹp khoảng cách phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân trên địa bàn.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ea Trang nhấn mạnh: “Xã xác định công tác giảm nghèo bền vững phải được triển khai trên cơ sở phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương và sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, cộng đồng dân cư. Trên tinh thần đó, xã đã chủ động đổi mới cách làm, chuyển dần từ hình thức hỗ trợ “cho không” sang hỗ trợ có điều kiện, gắn với trách nhiệm và cam kết cụ thể của hộ nghèo nhằm khơi dậy ý thức tự lực, tự vươn lên.

Đặc biệt, địa phương tập trung xây dựng và nhân rộng các mô hình sinh kế phù hợp với điều kiện thực tế của người dân như trồng cây nguyên liệu giấy, chăn nuôi gia súc, gia cầm và liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Các mô hình này không chỉ giúp người dân ổn định thu nhập mà còn tạo nền tảng để giảm nghèo bền vững, hạn chế nguy cơ tái nghèo trong những năm tiếp theo”.

Theo ông Y Chen Mlô, xã Ea Trang chú trọng phát huy vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức đoàn, hội địa phương trong công tác tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật, đồng thời giám sát việc sử dụng nguồn vốn hỗ trợ đúng mục đích, hiệu quả.

Địa phương cũng đẩy mạnh huy động sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp và nhà hảo tâm trong việc hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người nghèo, qua đó tạo sự lan tỏa trách nhiệm xã hội và làm “đòn bẩy” giúp người dân trên địa bàn vươn lên thoát nghèo.

Khung cảnh lao động hăng say của người dân xã Ea Trang.

Những con số biết nói trong hành trình giảm nghèo ở Ea Trang

Nhờ triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, công tác giảm nghèo trên địa bàn xã Ea Trang đã đạt được nhiều kết quả tích cực, rõ nét. Theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ea Trang, số hộ nghèo toàn xã đã giảm từ 1.165 hộ vào năm 2022 xuống còn 886 hộ vào năm 2025, bình quân mỗi năm giảm khoảng 8,52%.

Đáng chú ý, trong giai đoạn 2020-2025, toàn xã có trên 200 hộ dân thoát nghèo bền vững; trong đó, nhiều hộ không chỉ ổn định cuộc sống mà còn vươn lên trở thành hộ khá, từng bước khẳng định hiệu quả của các chính sách và cách làm trong công tác giảm nghèo tại địa phương.

Cùng với đó, thu nhập bình quân đầu người của xã tăng dần qua các năm, hiện đạt khoảng 28 triệu đồng/người/năm.

Ủy ban nhân dân xã cũng ghi nhận sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của người dân, đặc biệt là các hộ nghèo. Người dân đã chủ động hơn trong lao động, sản xuất; mạnh dạn tiếp cận và sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay, tích cực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, từng bước bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước để vươn lên ổn định và phát triển kinh tế.

Trong số các mô hình sinh kế đã triển khai tại xã, nhiều mô hình mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, tiêu biểu là định hướng phát triển trồng rừng nguyên liệu giấy. Phát huy tiềm năng về đất đai và nguồn lao động, đến nay toàn xã có trên 1.200 ha rừng trồng (không bao gồm diện tích rừng thuộc các nông, lâm trường), qua đó tạo nguồn thu nhập ổn định cho người dân, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.

Cùng với đó, người dân đã khai thác hiệu quả quỹ đất bằng ven suối để phát triển các loại cây lương thực và hoa màu. Trong giai đoạn 2020-2025, tổng sản lượng lương thực bình quân hằng năm đạt 7.558,3 tấn, vượt chỉ tiêu đề ra (7.480 tấn); trong đó, sản lượng thóc đạt 2.760 tấn, hoa màu quy thóc đạt 4.798,3 tấn. Bình quân lương thực đạt 1.142 kg/người/năm.

Bên cạnh lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi gia súc cũng là ngành kinh tế được địa phương quan tâm phát triển. Hàng năm, với sự quan tâm, hỗ trợ của Trung ương và tỉnh, Ủy ban nhân dân xã đã triển khai hiệu quả việc cải tạo và nâng cao chất lượng đàn vật nuôi, đặc biệt là chương trình cải tạo giống bò lai, từng bước thay thế giống bò địa phương, từ đó nâng cao năng suất, hiệu quả chăn nuôi cho người dân.

Hiện tổng đàn trâu, bò của xã đạt 1.697 con trên kế hoạch 2.000 con; đàn heo đạt 3.529 con, vượt 100,8% so với kế hoạch đề ra; đàn gia cầm các loại đạt 42.820 con, vượt chỉ tiêu kế hoạch 40.000 con.

Ông Y Chen Mlô cho biết: “Điển hình tấm gương thoát nghèo của xã có gia đình ông Hoàng Văn Cường, thôn Ea Boa, trước đây thuộc diện hộ nghèo. Nhờ được xã hỗ trợ vay vốn ưu đãi, hướng dẫn kỹ thuật và tham gia mô hình trồng rừng sản xuất, sau 4 năm, gia đình ông đã mở rộng quy mô sản xuất, đạt thu nhập ổn định khoảng 350 triệu đồng/năm, chính thức thoát nghèo.

Không chỉ vươn lên làm ăn khá, ông Cường hiện còn tích cực hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất cho các hộ dân khác trong thôn, góp phần lan tỏa tinh thần tự lực, tự cường trong cộng đồng”.

Trong thời gian tới, Ủy ban nhân dân xã Ea Trang xác định mục tiêu tiếp tục giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân từ 3-4%/năm trở lên, hạn chế tối đa tình trạng tái nghèo. Đồng thời, địa phương đẩy mạnh phát triển các mô hình sinh kế bền vững, gắn với lợi thế nông nghiệp và điều kiện thực tiễn.

Địa phương đặt trọng tâm nâng cao chất lượng đào tạo nghề, giải quyết việc làm, đặc biệt đối với lao động trẻ và đồng bào dân tộc thiểu số. Cùng với đó, xã tăng cường huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội, sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng trong hỗ trợ sinh kế cho người dân.

“Xã Ea Trang kỳ vọng công tác giảm nghèo không chỉ dừng lại ở việc giảm số hộ nghèo, mà hướng tới nâng cao toàn diện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giữ vững ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn”, ông Y Chen Mlô nói.

Hà Mi