Chuyện về ngôi nhà đặc biệt: 'Hai lần đón Bác Hồ về ở Thủ đô Hà Nội'
Ngôi nhà tại làng Phú Gia (nay là phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, TP. Hà Nội) là nơi đầu tiên tại Thủ đô đón Bác Hồ trở về từ chiến khu Việt Bắc....
Ngôi nhà tại làng Phú Gia (nay là phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, TP. Hà Nội) là nơi đầu tiên tại Thủ đô đón Bác Hồ trở về từ chiến khu Việt Bắc....
Ngôi nhà đặc biệt
Di tích "Nhà lưu niệm Bác Hồ" nằm tại số 6, ngõ 319, đường An Dương Vương (phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, TP. Hà Nội) hiện nay đang được ông Công Ngọc Dũng (cháu nội cụ An) gìn giữ, trông nom. Ngôi nhà này chính là điểm đến đầu tiên của Bác Hồ cùng đoàn cán bộ từ Chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội sau đó vào nội thành Hà Nội soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập.
Ông Dũng cho biết, ngôi nhà được cụ Công Ngọc Lâm và cụ Nguyễn Thị An (là ông bà nội của ông) xây dựng vào năm 1929. Đầu những năm 40 của thế kỷ XX, khi phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ, cụ Nguyễn Thị An và ông Công Ngọc Kha (bố ông Dũng) tham gia cách mạng, phục vụ kháng chiến.
Ngày 19/8/1945, Hà Nội giành chính quyền và cuộc Tổng khởi nghĩa trong cả nước đang bước vào giai đoạn quyết định. Song tình hình lúc đó rất phức tạp cho nên, từng địa điểm Bác dừng chân, nghỉ ngơi từ Chiến khu Việt Bắc về phải thật an toàn.
"Tối 23/8/1945, bố tôi và gia đình được thông báo nay nhà có các đồng chí ở chiến khu về nghỉ ngơi trong vài ngày. Trong đoàn cán bộ ngày đó, có một ông cụ đã có tuổi, chòm râu dài, mắt sáng, vầng trán cao. Ông cụ làm việc đến khuya mới ngủ nhưng hôm sau dậy rất sớm tập thể dục và tiếp tục làm việc miệt mài. Đến chiều 25/8/1945, ông cụ cùng các đồng chí trong đoàn cảm ơn và chào tạm biệt mọi người trong nhà và hẹn có dịp gặp lại", ông Công Ngọc Dũng nhớ lại.
Tới ngày 2/9/1945, khi gia đình ông Dũng ra quảng trường Ba Đình dự lễ mít tinh. Nghe giọng đọc qua loa phóng thanh, mọi người mới ngờ ngợ người đang đọc Tuyên ngôn độc lập hình như là ông cụ đã ở trong nhà mình trước đó, nhưng không ai dám khẳng định.
Sau này khi trở về, gia đình ông mới được thông báo, ông cụ đã ở trong nhà của gia đình chính là Bác Hồ. "Bố tôi kể mọi người vừa mừng, vừa tiếc nuối vì không nhận ra Bác Hồ sớm hơn vì ngày đó ai cũng quý Bác, chỉ mong được gặp Bác một lần nữa", ông Dũng kể lại.
Hơn một năm sau, ngày 24/11/1946, sau khi trở về từ Hội nghị Văn hóa toàn quốc, Bác Hồ đã quay lại thăm ngôi nhà ở phường Phú Thượng lần thứ hai. "Lần này, Bác Hồ về với cương vị là Chủ tịch nước. Dù bận trăm công nghìn việc nhưng Bác vẫn dành thời gian về thăm lại gia đình tôi như lời hứa năm xưa", ông Công Ngọc Dũng xúc động hồi tưởng.
Những kỷ vật vô giá
Dù tuổi đã cao nhưng đều đặn mỗi ngày, ông Công Ngọc Dũng luôn thức dậy từ rất sớm để lau dọn bàn ghế, cắm hoa tươi và dâng hương lên bàn thờ. Ngoài công việc trông nom hàng ngày, ông Dũng sẽ trực tiếp làm hướng dẫn viên để tiếp đón các đoàn khách trong và ngoài nước đến thăm ngôi nhà
Ngôi nhà gồm 5 gian, với 3 gian chính và 2 chái nhà vẫn được giữ gìn nguyên bản kiến trúc từ lúc mới xây. Toàn bộ phần đất sân và ngôi nhà lưu niệm, gia đình ông Dũng đã hiến tặng cho Nhà nước từ năm 1996. Qua cánh cổng bước vào sân, ngay phía trước nhà có bốn chữ Hán "Minh nguyệt thanh phong" (trăng thanh gió mát). Hành lang dài thông cả 5 gian nhà và những ô cửa mái vòm được đắp hoa văn.
Đã nhiều năm trôi qua nhưng những vật dụng gắn với kỷ niệm khi Bác Hồ về dừng chân và làm việc năm nào vẫn được lưu giữ nguyên vẹn cho đến nay cùng những kỷ niệm về Bác đã trở thành niềm tự hào của gia đình ông Dũng.
Ở gian giữa ngôi nhà là một bàn thờ có ảnh Bác Hồ, lá cờ Đảng, cờ Tổ quốc và câu khẩu hiệu: “Đời đời nhớ ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại”. Chiếc sập gỗ Bác đã nằm nghỉ ngơi hay chiếc máy chữ…. được Người mang về từ chiến khu Việt Bắc; và cả bể nước, chiếc gương, chậu rửa mặt bằng đồng mà Bác đã sử dụng cũng được lưu giữ cẩn thận....
Bên cạnh việc giữ gìn những kỉ vật, ông Dũng cũng bỏ nhiều tâm sức sưu tầm những tư liệu, hiện vật về Bác Hồ, về lịch sử, về các hoạt động cách mạng để trưng bày trong nhà. Suốt những năm qua, ông Dũng cùng gia đình vẫn luôn cần mẫn, tận tụy trông coi bảo quản và làm người hướng dẫn viên cho nhiều khách tham quan trong và ngoài nước đến thăm di tích.
Với giá trị lịch sử đặc biệt, từ năm 1996 ngôi nhà được công nhận là "Nhà lưu niệm Bác Hồ" và chính thức mở cửa đón khách tham quan. Đến năm 2021, ngôi nhà được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là "Di tích quốc gia.
