Cơ hội cho những 'giấc mơ Mỹ'

Mở đường cho hàng trăm nghìn người nhập tịch

Mỹ hiện cung cấp con đường trở thành công dân cho người nhập cư kết hôn với công dân Mỹ và vào nước này hợp pháp bằng thị thực. Tuy nhiên, trong trường hợp vợ/chồng không có giấy tờ hợp pháp đang sống ở Mỹ sẽ phải về nước và nộp đơn xin quốc tịch tại lãnh sự quán, quá trình này có thể mất từ 3 đến 10 năm. Hệ thống nhập cư này “khá cồng kềnh” dẫn đến những rủi ro vì không có được sự bảo đảm rằng họ có thể quay lại Mỹ hay không. Vì vậy, họ thường sẽ lựa chọn tiếp tục sống ở Mỹ mà không có giấy tờ và không có khả năng làm việc hợp pháp tại quốc gia này.

Để tạo cơ hội mới cho người nhập cư trở thành công dân Mỹ, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã đưa ra chính sách nhập cư sâu rộng mới. Theo đó, vợ/chồng hoặc con cái của người nhập cư có thể xin thường trú nhân (tức thẻ xanh) mà không phải ra nước ngoài, và khi được cấp thẻ xanh, họ có thể nộp đơn xin cấp quốc tịch Mỹ. Động thái này sẽ mở đường cho khoảng nửa triệu người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp được cấp quyền công dân, cũng như tránh nguy cơ bị trục xuất.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu trong lễ kỷ niệm 12 năm chương trình Tạm hoãn trục xuất trẻ nhập cư bất hợp pháp (DACA) tại Nhà Trắng, ngày 18.6.2024. Ảnh: AP

Theo Bộ An ninh Nội địa (DHS), để đủ điều kiện cấp quốc tịch Mỹ, vợ/chồng phải kết hôn và sống ở Mỹ ít nhất 10 năm tính đến ngày 17.6.2024, và “không gây ra mối đe dọa nào cho an toàn công cộng hoặc an ninh quốc gia”. Các biện pháp mới được sẽ giúp khắc phục những vấn đề nêu trên mà không có bất kỳ thay đổi cơ bản nào trong luật nhập cư hiện hành.

Tổng thống Joe Biden nhấn mạnh rằng, những người nhập cư ở Mỹ trong nhiều thập kỷ qua đã nộp thuế, cũng như có sự đóng góp nhất định cho cộng đồng và nền kinh tế của đất nước. Chính vì vậy chính sách cải cách nhập cư mới đã phản ánh sự cần thiết của một hệ thống nhập cư nhân đạo, bảo vệ những người không có giấy tờ đã có gia đình đang sống tại Mỹ trong nhiều năm qua. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden đặt mục tiêu khởi động chương trình này trong những tháng tới, tuy nhiên mức phí đăng ký vẫn chưa được xác định.

Ngoài ra, đây cũng được đánh giá là một trong những chương trình hỗ trợ lớn nhất của chính phủ liên bang dành cho người nhập cư không giấy tờ, kể từ khi Tổng thống Barack Obama công bố chương trình Tạm hoãn trục xuất trẻ nhập cư bất hợp pháp (DACA) hay còn gọi là “Dreamers” vào năm 2012.

Bên cạnh chính sách hỗ trợ người nhập cư không giấy tờ, Tổng thống Joe Biden cũng công bố một quy định mới, cho phép những người nhận lợi ích từ chương trình DACA và những người không có tư cách pháp nhân được cấp thị thực H-1B (thị thực chuyên môn). Điều này sẽ mang lại sự bảo vệ mạnh mẽ hơn so với giấy phép làm việc do DACA cung cấp cho những người nhập cư đủ điều kiện. DACA hiện đang phải đối mặt với những thách thức pháp lý và không còn chấp nhận đơn đăng ký mới nữa.

Thông điệp tranh cử

Theo các chuyên gia, những biện pháp sâu rộng mới của chính quyền Tổng thống Joe Biden nhằm giúp xoa dịu những chỉ trích gay gắt từ phe cấp tiến của Đảng Dân chủ và dư luận, về một loạt biện pháp hạn chế nhập cư được công bố vào hôm 4.6.

Theo đó, Tổng thống Joe Biden đã áp đặt các hạn chế mới nhằm cấm hầu hết những người di cư vượt qua biên giới phía Nam nước Mỹ mà không được phép xin tị nạn ở nước này, nếu số lần vượt biên trái phép trung bình hàng ngày vượt quá 2.500 lượt. Các quy định mới có hiệu lực từ ngày 5.6 và được giữ nguyên cho đến khi số lượng người vượt biên trái phép giảm xuống dưới mức trung bình hàng ngày là 1.500 lượt trong một tuần. Các hạn chế sẽ được tái áp dụng nếu con số tăng trở lại. Tuy nhiên, quy định có ngoại lệ đối với trẻ vị thành niên không có người lớn đi kèm và những người được xác định là nạn nhân của nạn buôn người.

Nhiều nhà phê bình ở hai Đảng Tự do và Dân chủ đã đồng loạt lên tiếng phản đối ngay sau khi lệnh hạn chế này được đưa ra. Một số thành viên Đảng Dân chủ cánh tả cảm thấy không hài lòng với lệnh này của Tổng thống Joe Biden. Ông Lee Gelernt - luật sư của Liên minh Tự do Dân sự Mỹ cho biết, họ có ý định khởi kiện đối với những hạn chế mới này, và các tổ chức vận động cho người nhập cư khác cũng chỉ trích động thái này của Tổng thống Biden, do tương tự với các chính sách của người tiền nhiệm và đi ngược lại các nghĩa vụ pháp lý của Mỹ đối với những người xin tị nạn.

Cuộc khảo sát của Reuters/Ipsos vào hồi tháng 1 cho thấy, hơn một nửa số cử tri Mỹ ủng hộ việc trục xuất tất cả hoặc hầu hết những người nhập cư không có giấy tờ hợp lệ ở Mỹ. Tuy nhiên, một cuộc khảo sát khác của tổ chức Immigration Hub được công bố vào tháng 4.2024 cho thấy, 71% cử tri ở 7 bang "chiến trường" ủng hộ việc cho phép những người kết hôn với công dân Mỹ, đã ở Mỹ nhưng không có giấy tờ hơn 5 năm được ở lại.

Theo Reuters, chương trình mới có thể giúp củng cố thông điệp từ chiến dịch tranh cử của ông Joe Biden, cho thấy nhà lãnh đạo ủng hộ một hệ thống nhập cư nhân đạo hơn, sẽ mang lại cho hàng trăm nghìn người nhập cư những biện pháp bảo vệ pháp lý mới. Ngoài ra, động thái này cũng giúp thu hút khối cử tri Mỹ Latin và có được lợi thế cho ông Joe Biden ở các bang Arizona, Nevada và Georgia.

Theo The Hill, chính sách nhập cư nhiều khả năng là một trong những chủ đề chính trong cuộc tranh luận đầu tiên giữa hai ứng viên là Tổng thống Mỹ Joe Biden và Cựu Tổng thống Donald Trump vào ngày 27.6 tới. Tại một cuộc vận động tranh cử tại bang Wisconsin, ông Donald Trump đã chỉ trích chính sách trên và nhấn mạnh, sẽ đảo ngược các chính sách của ông Joe Biden nếu trở lại Nhà Trắng, vì từ lâu ông đã có lập trường cứng rắn đối với cả vấn đề nhập cư hợp pháp và bất hợp pháp.

Như Ý (Theo WSJ; The Hill; abc news)