Có nên giới hạn giờ chơi game online cho thanh thiếu niên?

Có nên giới hạn giờ chơi game online cho thanh thiếu niên? Ảnh minh họa: IT

Vừa qua, nhiều vụ việc học sinh chơi game quá độ đã kiệt sức xảy ra liên tiếp tại Hà Nội và một số thành phố lớn. Đơn cử như vụ việc tại Đồng Nai, một nam sinh 19 tuổi phải nhập viện trong tình trạng suy kiệt nghiêm trọng, sau thời gian dài ăn thất thường, thức khuya chơi game đến mức loét dạ dày, sụt cân nguy kịch. Gần nhất có vụ nam sinh lớp 8 và phải nhập viện trong tình trạng kiệt sức do thức trắng nhiều đêm chơi game online.

Theo chia sẻ từ gia đình, em thường lén chơi đến 2–3 giờ sáng, bỏ ăn, bỏ học, dẫn tới suy nhược cơ thể và rối loạn tâm lý. Báo động thay, trường hợp này không phải cá biệt.

Theo khảo sát của Bộ Giáo dục & Đào tạo phối hợp với UNICEF năm 2023 cho thấy có đến 23% học sinh THCS và THPT ở Việt Nam thừa nhận từng chơi game quá 3 giờ mỗi ngày, trong đó không ít em gặp vấn đề về sức khỏe và học tập.

Chính sách quản lý, áp dụng biện pháp mạnh về giới hạn thời gian chơi game

Trước tình trạng gia tăng hệ lụy từ game, Bộ Thông tin & Truyền thông từng ban hành Thông tư 24/2014/TT-BTTTT, yêu cầu doanh nghiệp phát hành game phải tích hợp tính năng quản lý thời gian chơi cho người dùng dưới 18 tuổi. Theo đó, khi chơi quá 180 phút liên tục, hệ thống sẽ tự động giảm dần phần thưởng trong game nhằm khuyến khích người chơi nghỉ ngơi. Tuy nhiên, hiệu quả chưa cao, bởi nhiều game phát hành xuyên biên giới không tuân thủ quy định này.

Trong khi đó, Trung Quốc đã áp dụng biện pháp mạnh tay từ năm 2019: trẻ dưới 18 tuổi chỉ được phép chơi game online tối đa 3 giờ mỗi tuần, vào các khung giờ cố định. Chính sách này gây nhiều tranh cãi nhưng bước đầu ghi nhận tác động tích cực đến thói quen sinh hoạt của thanh thiếu niên.

Ở Việt Nam, ý kiến từ các chuyên gia tâm lý, giáo dục cũng chia thành hai luồng: một bên ủng hộ giới hạn cứng giờ chơi, coi đó là biện pháp bảo vệ thế hệ trẻ; bên còn lại lo ngại việc áp đặt sẽ thiếu khả thi, thậm chí tạo tâm lý chống đối.

Hệ quả xã hội và giáo dục của chơi game và nghiện game

Việc thanh thiếu niên chơi game quá mức không chỉ để lại hậu quả với sức khỏe cá nhân mà còn kéo theo nhiều hệ lụy xã hội:

Sức khỏe thể chất và tinh thần bị ảnh hưởng: Nhiều em rơi vào tình trạng mất ngủ, đau lưng, béo phì hoặc suy dinh dưỡng do ít vận động. Một số trường hợp nặng dẫn tới trầm cảm, rối loạn hành vi.

Suy giảm kết quả học tập: Không ít học sinh bỏ bê bài vở, mất tập trung trong lớp. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến kỷ cương học đường và mục tiêu giáo dục lâu dài.

Gia tăng nguy cơ tệ nạn: Từ việc nạp tiền vào game, một số em đã vay mượn, thậm chí trộm cắp của gia đình. Có vụ việc học sinh vị thành niên tham gia cá độ trá hình qua game, gây bức xúc dư luận.

Ảnh hưởng đến mối quan hệ xã hội: Trẻ chơi game quá nhiều thường tách biệt khỏi gia đình, bạn bè, khó hòa nhập, kỹ năng giao tiếp suy giảm.

Từ những hệ quả ấy, nhiều phụ huynh bày tỏ mong muốn có biện pháp pháp lý rõ ràng để kiểm soát thời lượng chơi game của con em mình.

Thực ra, chơi game cũng có một số mặt tích cực, giúp học sinh giải tỏa tinh thần, thư giãn

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng game online cũng có mặt tích cực: rèn luyện phản xạ, tư duy chiến thuật, khả năng ngoại ngữ và thậm chí tạo cơ hội nghề nghiệp (eSports). Với nhiều thanh thiếu niên, game là phương tiện giải trí, kết nối bạn bè, giảm căng thẳng sau học tập.

Vấn đề không nằm ở “chơi game” mà là “chơi bao nhiêu là đủ” và chơi như thế nào mới đúng cách. Nếu áp dụng giới hạn quá cứng nhắc, nguy cơ là thanh thiếu niên sẽ tìm cách lách luật, sử dụng tài khoản giả, hoặc chuyển sang những nền tảng chưa được quản lý, dẫn đến mất kiểm soát hoàn toàn.

Do đó, bài toán đặt ra không chỉ là giới hạn giờ chơi, mà phải đi kèm giải pháp giáo dục, định hướng và quản lý đồng bộ từ gia đình, nhà trường và xã hội.

Giải pháp đề xuất để bảo vệ giới trẻ khỏi bệnh mê chơi game

Để vừa bảo vệ thanh thiếu niên, vừa không triệt tiêu quyền giải trí chính đáng của các em, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp:

- Siết chặt quản lý pháp lý: Cập nhật quy định phù hợp với thực tế, đặc biệt là với game xuyên biên giới. Xem xét học hỏi mô hình Trung Quốc nhưng điều chỉnh linh hoạt theo bối cảnh Việt Nam.

- Phát triển công cụ kiểm soát công nghệ: Yêu cầu doanh nghiệp phát hành game tại Việt Nam tích hợp hệ thống định danh điện tử (như VNeID) để xác thực tuổi, từ đó giới hạn giờ chơi tự động.

- Đồng hành từ gia đình: Cha mẹ cần quan tâm, theo dõi thói quen chơi game của con, đặt ra khung giờ hợp lý, đồng thời định hướng các hoạt động thể chất, văn hóa thay thế.

- Vai trò của nhà trường: Đưa nội dung “giáo dục số” vào chương trình học, giúp học sinh hiểu về tác hại của nghiện game, đồng thời rèn kỹ năng quản lý thời gian.

- Chiến dịch truyền thông – giáo dục cộng đồng: Các cơ quan chức năng phối hợp tổ chức chương trình tuyên truyền, lan tỏa gương sáng về việc sử dụng Internet, game online có trách nhiệm.

- Tạo sân chơi lành mạnh thay thế: Phát triển các hoạt động ngoại khóa, thể thao, nghệ thuật để thanh thiếu niên có lựa chọn giải trí phong phú ngoài game.

Đừng để các vụ việc đau lòng xảy ra mới rút ra bài học

Từ vụ việc nam sinh nhập viện vì chơi game thâu đêm, có thể thấy rõ rằng nếu thiếu kiểm soát, game online có thể biến từ công cụ giải trí thành hiểm họa với thế hệ trẻ. Nhưng giải pháp không chỉ đơn thuần là “cấm” hay “giới hạn”, mà phải kết hợp quản lý bằng pháp luật với giáo dục và định hướng từ gia đình – nhà trường – xã hội.

Một xã hội văn minh không loại bỏ công nghệ, mà biết cách quản lý và sử dụng công nghệ để phục vụ cho sự phát triển. Vì vậy, câu hỏi “Có nên giới hạn giờ chơi game online cho thanh thiếu niên?” chỉ có thể trả lời thỏa đáng nếu chúng ta đồng thời xây dựng môi trường số an toàn, lành mạnh, và có trách nhiệm cho các em.

Quang Minh