Công cụ triệt tiêu hàng giả, hàng nhái

Truy xuất nguồn gốc là công cụ hữu hiệu để loại trừ hàng giả, hàng nhái. Ảnh: M.Hoa.

Hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi

Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho biết, qua 2 tuần thực hiện cao điểm, các lực lượng chức năng, đơn vị, địa phương đã kiểm tra, phát hiện, bắt giữ hơn 450 vụ vi phạm về buôn bán, gian lận thương mại, hàng giả, trốn thuế, tổng giá trị hàng hóa, tang vật hơn 40 tỷ đồng. Bên cạnh kết quả đạt được, các lực lượng chức năng đánh giá, công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả vẫn diễn biến phức tạp.

Mặc dù có nhiều giải pháp chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng bằng tem chống hàng giả,… nhưng hàng giả ngày càng tinh vi, các đối tượng hoạt động có hệ thống và quy mô lớn. Đáng lưu ý, hàng giả không dừng lại ở việc sao chép mẫu mã, mà còn giả mạo cả thông tin, dữ liệu và mã truy xuất. Thực trạng này khiến người tiêu dùng ngày càng hoang mang và mất niềm tin vào sản phẩm sản xuất trong nước. Đối với cộng đồng doanh nghiệp, vấn nạn hàng giả, kém chất lượng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín, thương hiệu...

Trao đổi với báo chí về vấn đề này, ông Phạm Văn Thọ - Chủ tịch Công ty cổ phần Công nghệ chống giả Việt Nam nhận định, trước bối cảnh các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe, chính sách bảo hộ thương mại ngày càng nhiều, nếu không đáp ứng được yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, doanh nghiệp Việt sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh. Với hàng hóa nhập khẩu, việc truy xuất nguồn gốc tạo được niềm tin cho người tiêu dùng và sự cạnh tranh bình đẳng giữa hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước.

Đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc

Để ứng phó với tình trạng giả mạo xuất xứ sản phẩm cũng như yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, các doanh nghiệp đang chủ động chuyển mình bằng các giải pháp công nghệ tiên tiến. Hiến kế về giải pháp, TS. Trịnh Bá Dương - Chủ tịch AseanHub - chuyên gia đổi mới sáng tạo quốc gia cho biết, doanh nghiệp có thể kết hợp cả ba công nghệ RFID - Blockchain - AI để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa. Vị chuyên gia này khẳng định, sự kết hợp ba công nghệ trên sẽ tạo nên một hệ thống truy xuất nguồn gốc chính xác, minh bạch và tự động hóa, đủ sức đối phó với mọi hình thức làm giả hiện đại.

Về phía cơ quan nhà nước, Bộ Khoa học và Công nghệ đang dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Đáng chú ý, dự thảo Luật quy định rõ việc thể hiện các thông tin về mã số, mã vạch, mã truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm theo quy định của pháp luật. Do đó, khi pháp luật có yêu cầu bắt buộc phải thể hiện các thông tin này thì người sản xuất phải tuân thủ theo. Trường hợp pháp luật chưa có quy định, người sản xuất được khuyến khích thể hiện các thông tin này.

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công thương), Luật Bảo vệ quyền lợi người dùng năm 2023 đã quy định, đơn vị kinh doanh phải có trách nhiệm cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ cho người tiêu dùng cũng như đánh giá của người tiêu dùng với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ hay tổ chức, cá nhân kinh doanh. Đặc biệt, khi một tổ chức, cá nhân kinh doanh sử dụng một bên thứ ba để cung cấp thông tin thì bên thứ ba cũng phải chịu trách nhiệm liên quan đến hoạt động cung cấp thông tin này.

Bộ Công thương cho biết, thời gian qua Bộ đã phối hợp với các đơn vị chức năng có liên quan thường xuyên rà soát các văn bản quy định, pháp luật về quản lý, triển khai áp dụng và xử lý vi phạm về truy xuất nguồn gốc với các sản phẩm, hàng hóa thuộc phạm vi quản lý của Bộ.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng đã phối hợp với cục, vụ liên quan xây dựng, quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, hàng hóa thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công thương tại địa chỉ https://votas.vn/. Hệ thống truy xuất nguồn gốc bảo đảm kết nối với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa quốc gia, cơ sở dữ liệu, ứng dụng cập nhật thông tin sản phẩm hàng hóa vào Hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Cùng đó, chủ trì, phối hợp với đơn vị chức năng có liên quan thực hiện khảo sát nhu cầu quản lý và triển khai truy xuất nguồn gốc của sản phẩm, hàng hóa ngành Công thương. Bước đầu đã xác định phương hướng kỹ thuật sơ bộ và có cơ sở xác lập thiết kế chi tiết đối với hệ thống Cổng thông tin điện tử về truy xuất nguồn gốc, đáp ứng nhu cầu quản lý về truy xuất nguồn gốc; từng bước hình thành cơ sở dữ liệu đối với sản phẩm, hàng hóa thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công thương để kết nối với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa quốc gia.

Với những động thái từ phía nhà quản lý, kỳ vọng thời gian tới vấn nạn hàng giả, hàng nhái sẽ sớm được đẩy lùi, từ đó, quyền lợi người tiêu dùng được bảo vệ, doanh nghiệp chân chính cũng yên tâm sản xuất.

T.Xuân