Cứ đi thôi, không nhìn lại

Các nghệ nhân học thực hành chỉnh âm cồng chiêng theo phương pháp của nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền.

Thành viên lớp học, theo chia sẻ của ông, là những nghệ nhân được tuyển chọn từ ba lớp tập huấn, truyền dạy kỹ năng chỉnh âm cồng chiêng được tổ chức trong năm 2024. Sau 10 ngày hết sức nỗ lực, phần lớn các thành viên của lớp học đã tiếp nhận được phương pháp chỉnh âm cồng chiêng mới do nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền tự xây dựng, và có thể chủ động phục hồi những thang âm cổ của cồng chiêng Tây Nguyên đang đối diện nguy cơ mai một, thậm chí có thể bị xóa trắng.

Để sáng tạo ra phương pháp chỉnh âm cồng chiêng mới này, nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền đã dành nhiều tháng liên tục mò mẫm, tìm kiếm trên không gian mạng để tham khảo những phương pháp của nghệ nhân nhiều nước trong khu vực, kết hợp với sự am hiểu sâu sắc về nghệ thuật cồng chiêng Tây Nguyên, cùng khối tư liệu quý giá sưu tầm được về những giá trị đặc sắc này, và cả sự thấu hiểu về năng lực, văn hóa, nếp sinh hoạt của các nghệ nhân chỉnh chiêng ở các tỉnh Tây Nguyên, để hình thành được phương thức truyền đạt phù hợp và bền vững, hay nói cách khác, trao lại phương pháp gìn giữ những giá trị tinh hoa của các tộc người Tây Nguyên cho các thế hệ hôm nay.

Với những người yêu mến âm nhạc dân gian, nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền luôn được biết đến với sự tâm huyết, am hiểu sâu sắc nhiều giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc, và luôn nỗ lực tìm kiếm những phương thức hiệu quả để khôi phục, bảo tồn và lan tỏa các giá trị đó tới cộng đồng. Mỗi công trình được công bố của ông, như Âm nhạc cồng chiêng Tây Nguyên, Ả đào- một khảo cứu về lịch sử và hệ âm luật mới được công bố gần đây đều hé mở, mang tới cho cộng đồng nhiều phác họa và kiến giải rất giá trị. Chưa kể, nhiều dự án khôi phục di sản phi vật thể mà ông dày công thực hiện với nghệ thuật ả đào, hay cồng chiêng Tây Nguyên đang cho thấy những phương thức khả thi để bảo tồn nghệ thuật truyền thống với cộng đồng.

Trong một lần trò chuyện, tôi hỏi: Nỗ lực và tâm huyết đến vậy, nhưng hình như anh vẫn độc hành? - Tôi tự thấy mình như gã King Kong cô độc, lang thang giữa đại ngàn. Chắc không ai dám theo cách của mình, vì vất vả quá. Nhưng tôi tự chọn như thế, và cảm thấy hạnh phúc khi được làm việc!

LUÂN VŨ