Cú sốc trên thị trường nghìn tỷ bảng tại Anh

Theo hãng tin CNN, những quỹ hưu trí thường phải hướng đến sự ổn định và bền vững để phục vụ sứ mệnh cao nhất, đó là đảm bảo kiếm đủ thu nhập cho những người lao động nghỉ hưu trong vòng 30-50 năm tới.

Tuy nhiên, câu chuyện tại nước Anh đang ngày càng trở nên phức tạp khi hàng trăm quỹ hưu trí ở đây lâm vào khủng hoảng, buộc Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) phải vào cuộc để giữ ổn định hệ thống tài chính.

Mọi chuyện bắt đầu từ kế hoạch cải tổ nền kinh tế của Bộ trưởng Tài chính Kwasi Kwarteng. Theo đó, nước này sẽ thực hiện giảm thuế cho người dân để kích thích tiêu dùng và giúp hồi phục kinh tế. Tuy nhiên, kế hoạch này lại khiến cho ngân sách Chính phủ thiếu hụt và phải đi vay để bù vào. Quyết định vay nợ này đã khiến nhiều nhà đầu tư lo lắng và ồ ạt bán ra đồng bảng Anh cũng như trái phiếu Chính phủ, làm tài sản này mất giá và đẩy lợi suất trái phiếu lên cao chưa từng có.

Đà giảm giá này cũng chính là nguyên nhân khiến hàng loạt quỹ hưu trí ở Anh lâm vào khủng hoảng.

Nhiều quỹ hưu trí tại Anh đang rơi vào khủng hoảng. Ảnh: Getty Images.

Vòng luẩn quẩn trái phiếu

Cụ thể, các quỹ hưu trí cần phải đảm bảo có đủ tiền để trả cho người lao động nghỉ hưu trong tương lai. Vì vậy, họ sẽ phải lên kế hoạch đầu tư dài hạn trong vòng 30-50 năm tới và thường chọn mua các trái phiếu với niên hạn dài.

Cùng lúc khi mua trái phiếu, các quỹ hưu trí này cũng mua thêm công cụ phái sinh để phòng ngừa rủi ro. Tuy nhiên, mỗi hợp đồng phái sinh đều sẽ yêu cầu một mức tài sản thế chấp theo quy định, và khi trái phiếu càng mất giá thì các quỹ hưu trí càng phải đặt nhiều tài sản vào để đạt mức yêu cầu đó.

Thông thường, nếu lợi suất trái phiếu tăng chậm, điều này không ảnh hưởng đến chiến lược đầu tư của các quỹ hưu trí. Thế nhưng, với đà tăng quá mạnh như hiện nay, tình hình lại trở nên phức tạp.

Lợi suất tăng quá nhanh trong khi giá trái phiếu giảm sốc khiến các quỹ hưu trí buộc phải bơm thêm hàng tỷ bảng tài sản để thế chấp. Và trong bối cảnh thiếu tiền, những quỹ hưu trí này buộc phải bán bất cứ thứ gì họ có, bao gồm cả trái phiếu chính phủ. Điều này càng khiến giá trái phiếu hạ xuống, đẩy lợi suất lên cao hơn nữa và tạo thành một vòng luẩn quẩn.

“Ai cũng tìm cách bán chứ chẳng ai mua”, chuyên gia đầu tư Ben Gold của hãng tư vấn hưu trí XPS Pensions cho biết.

Theo ông, ít nhất một nửa trong số 400 quỹ hưu trí được tư vấn bởi XPS đang đối mặt với vấn đề thiếu tiền mặt cho tài sản thế chấp, và toàn thị trường có thể thiếu khoảng 100-150 tỷ bảng Anh.

BOE can thiệp

Để ổn định thị trường, BOE đã ngay lập tức tuyên bố sẽ mua vào khoảng 65 tỷ bảng trái phiếu, tuy nhiên số này cũng không thấm vào đâu so với thị trường đầu tư trị giá hơn 1.000 tỷ bảng của các quỹ hưu trí.

Dù vậy, tuyên bố trên vẫn giúp trì hoãn tạm thời đà khủng hoảng của hệ thống tài chính.

Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) đã thông báo sẽ mua lại 65 tỷ bảng trái phiếu để cứu thị trường. Ảnh: Reuters.

Trong cuộc họp với quốc hội mới đây, BOE đã cảnh báo nếu không phản ứng nhanh, nhiều quỹ hưu trí sẽ phá sản và tạo nên một cuộc khủng hoảng dây chuyền cho hệ thống tài chính. Vì vậy, chính phủ Anh cần cân nhắc lại về kế hoạch cải tổ nền kinh tế.

Hiện các quỹ hưu trí đang cố gắng chạy đua để kiếm đủ tiền trước khi chương trình mua lại trái phiếu của chính phủ kết thúc vào ngày 14/10.

Giám đốc đầu tư tại quỹ hưu trí Pension Protection Fund - ông Barry Kenneth - chia sẻ: “Khi thị trường đi lên thì việc đầu tư khá dễ dàng. Thế nhưng mọi thứ sẽ trở nên khó khăn khi thị trường đi xuống và chúng tôi sẽ phải điều chỉnh lại sao cho thích nghi với tình hình mới”.

Những ảnh hưởng dây chuyền

Cũng theo CNN, không riêng gì các quỹ hưu trí mà nhiều doanh nghiệp lẫn cá nhân vay tiền mua nhà thế chấp cũng đang cực kỳ lo lắng, bởi nếu hệ thống tài chính khủng hoảng sẽ gây ra ảnh hưởng dây chuyền.

Lợi suất trái phiếu đã giảm mạnh kể từ sau thông báo mua vào của BOE, tuy nhiên gần đây nó lại có xu hướng tăng trở lại trước những lo lắng của nhà đầu tư.

Chính phủ Anh nên xem xét lại về kế hoạch cải tổ kinh tế để xử lý tận gốc những rắc rối của thị trường. Ảnh: BBC News.

Theo ông Kenneth, thị trường vẫn sẽ gặp nhiều khó khăn trong thời gian tới, vì những gì BOE đã làm thực chất chỉ giúp các quỹ hưu trí kéo dài thời gian chứ không giải quyết vấn đề cốt lõi.

Đồng quan điểm, chiến lược gia Daniela Russell của HSBC nhận định tình hình còn rất phức tạp, nhất là khi BOE thực hiện kế hoạch bán ra lượng trái phiếu mà họ đã mua vào trong mùa dịch.

Với mức lạm phát kỷ lục và nền kinh tế gặp nhiều thách thức, BOE đã phải nâng lãi suất liên tục và khiến nhiều doanh nghiệp, nhà đầu tư và cá nhân mua bất động sản thế chấp lo lắng.

Ngày càng nhiều người Anh bán bớt tài sản để giữ tiền hoặc đổ vào các tài sản trú ẩn, qua đó làm giảm sức thanh khoản của thị trường, qua đó làm khó các quỹ hưu trí vốn đang cần tiền.

Hằng Nga