Cử tri thất vọng vì chi phí sinh hoạt đắt đỏ, ông Trump loay hoay đủ cách để hạ nhiệt giá cả

Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: AP).

Xoay xở đủ cách

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang có kế hoạch phát 2.000 USD "cổ tức thuế quan" cho người dân. Chính phủ cũng có kế hoạch mới nhằm giảm thuế quan đối với cà phê, trái cây và các sản phẩm phổ biến khác.

Cùng lúc đó, chính phủ cũng đang điều tra chống độc quyền liên quan đến cáo buộc các công ty đóng gói thịt thông đồng để kéo giá thịt bò lên cao, theo đưa tin từ Wall Street Journal.

Nhìn chung, ông Trump và các cố vấn đang nỗ lực giảm giá cả cho người tiêu dùng Mỹ sau khi cử tri gửi lời cảnh báo đến Đảng Cộng hòa trong tháng này về vấn đề chi phí sinh hoạt cao.

Sau các cuộc bầu cử địa phương gần đây, các cố vấn của ông Trump đã thúc giục vị tổng thống tập trung vào giá cả và họ đang vạch ra những kế hoạch mới để xoa dịu sự thất vọng của cử tri, theo các quan chức chính quyền.

Nhóm cố vấn cũng đang thảo luận với các hãng dược để giúp giá thuốc theo toa rẻ hơn, phê duyệt các dự án khoan dầu ngoài khơi và các đề xuất y tế mới. Ông Trump cũng chỉ đạo đưa ra các ý tưởng mới để giải quyết vấn đề chi phí nhà ở cao.

Nhà Trắng sẽ không dễ dàng làm hài lòng cử tri, những người đã phát tín hiệu trong các cuộc thăm dò gần đây rằng họ muốn có những thay đổi sâu rộng giúp cuộc sống hàng ngày trở nên dễ chịu hơn.

Hầu hết giá cả đều do thị trường quyết định, nằm ngoài tầm kiểm soát của tổng thống. Lãi suất do Cục Dự trữ Liên bang (Fed) thiết lập và đến nay cơ quan này vẫn phản đối nỗ lực gây sức ép từ ông Trump.

Và ông chủ Nhà Trắng sẽ cần sự chấp thuận của Quốc hội để phát tiền trực tiếp cho người dân. Vậy nên, giảm thuế quan là một trong những công cụ mạnh mẽ nhất của ông Trump để hạ nhiệt giá cả.

Hôm 14/11, chính quyền ông Trump thông báo sẽ giảm thuế đối với thịt bò, cà phê, các loại hạt, gia vị và hàng chục loại nông sản cũng như thực phẩm khác. Điều này đánh dấu một thay đổi lớn trong chính sách thương mại của Nhà Trắng.

Giá của một số mặt hàng thực phẩm đã tăng do thuế quan. Ví dụ, giá trung bình của 1 pound cà phê rang xay là 9,14 USD vào tháng 9, theo Bộ Lao động Mỹ. Mức giá vào cùng kỳ năm ngoái là 6,47 USD.

Phần lớn mức tăng là do mức thuế 50% mà Mỹ áp đặt lên các mặt hàng nhập khẩu từ Brazil, một trong những nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới bên cạnh Việt Nam và Colombia.

Các nhà kinh tế cho rằng dỡ bỏ thuế nhập khẩu sẽ giúp giảm giá cả, nhưng kết quả phụ thuộc vào số lượng quốc gia được miễn giảm thuế. Và dù thế nào đi nữa, các công ty thường mất một thời gian để hạ giá bán dù chi phí của chính họ đã giảm.

Các loại chi phí sinh hoạt khác có thể khó kiểm soát hơn. Ví dụ, chi phí nhà ở cao phần lớn là do tình trạng thiếu nhà ở, nhưng vấn đề này không thể giải quyết trong một sớm một chiều.

Giá dầu thô đã gần chạm mức thấp nhất trong hơn 4 năm, nhưng giá điện đang tăng lên do nhu cầu bùng nổ từ các trung tâm dữ liệu, trong khi cơ sở hạ tầng đang xuống cấp trầm trọng.

Chia sẻ với Wall Street Journal, nhà kinh tế Ken Kuttner của Đại học Williams cho hay: “Có rất nhiều vấn đề nan giải đang diễn ra mà thực sự không có giải pháp ngắn hạn nào”.

Lạm phát đã tăng nhẹ trong những tháng gần đây, dù không nhiều như các nhà kinh tế dự đoán. Chẳng hạn, lạm phát tính theo chỉ số giá tiêu dùng đạt khoảng 3% vào tháng 9, cao hơn mức 2,9% vào tháng 8.

Sai lầm tai hại

Tổng thống Trump từng đôi lần phản đối lời kêu gọi từ các chiến lược gia chính trị rằng ông nên tập trung vào vấn đề chi phí sinh hoạt của người dân.

“Chi phí sinh hoạt là một lời nói dối mà Đảng Dân chủ sử dụng. Đó hoàn toàn là một trò lừa đảo”, ông viết trên mạng xã hội vào cuối tuần trước.

Các cố vấn cho biết chủ nhân Nhà Trắng thất vọng trước những ý kiến cho rằng ông chưa hành động đủ để giảm giá cả cho người dân. Ông lập luận rằng Đảng Cộng hòa chưa làm tốt việc quảng bá những thành tựu của mình.

Cựu Tổng thống Joe Biden cũng từng chật vật, một phần do sự thất vọng của cử tri về chi phí sinh hoạt đắt đỏ. Các phụ tá cũ của ông cho biết họ hối tiếc vì đã không làm nhiều hơn để giải quyết những lo ngại của cử tri.

Người tiền nhiệm của ông Trump thường xuyên vẽ nên bức tranh màu hồng về nền kinh tế và các cố vấn thân cận từng chế giễu những lời chỉ trích rằng chính sách của vị cựu tổng thống đang thúc đẩy lạm phát.

“Không nên nói với người dân rằng nhận thức của họ về cuộc sống của họ là sai lầm”, ông Michael Strain, trưởng bộ phận nghiên cứu chính sách kinh tế tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, cho hay.

“Tổng thống Biden đã phạm phải sai lầm đó, một sai lầm tai hại. Thật đáng ngạc nhiên khi Tổng thống Trump lại mắc sai lầm đó thêm một lần nữa”, vị chuyên gia nhấn mạnh.

Trong quá trình tranh cử, ông Trump tuyên bố sẽ giảm chi phí sinh hoạt cho người dân từ ngày đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai. Ông nói sẽ giảm một nửa chi phí năng lượng trong 18 tháng đầu tiên tại nhiệm và hạ lãi suất vay mua nhà xuống 2%.

Trên cương vị tổng thống, ông Trump khẳng định nền kinh tế đang mạnh mẽ và loại trừ những lo ngại về giá cả. “Nền kinh tế là thứ tôi quan tâm và chúng ta đang có nền kinh tế vĩ đại nhất trong lịch sử”, ông phát biểu gần đây trên Fox News.

Một cuộc thăm dò của NBC News được công bố trong tháng này cho thấy khoảng hai phần ba cử tri tin rằng ông Trump không thể giải quyết vấn đề chi phí sinh hoạt như đã hứa hẹn.

Yên Khê