Cúm mùa tăng đột biến: Cảnh giác với việc lạm dụng Tamiflu

Bệnh nhân mắc cúm mùa gia tăng đột biến. Ảnh: BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Bệnh viện quá tải bệnh nhi

Từ cuối tháng 10 đến nay, các bệnh viện tuyến trung ương và địa phương đều ghi nhận số ca cúm mùa gia tăng đột biến, đặc biệt ở nhóm trẻ nhỏ và người cao tuổi. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, chỉ trong 7 ngày (từ 27/10 đến 2/11), có tới 1.518 trường hợp dương tính với cúm mùa, trong đó 169 trẻ phải nhập viện điều trị nội trú, tăng gấp ba lần so với cùng kỳ năm trước. Tổng số bệnh nhân đến khám và điều trị cúm từ đầu tháng 10 đến nay đã vượt 3.700 ca, với hàng trăm trẻ phải nằm viện dài ngày do biến chứng viêm phổi, viêm cơ tim, co giật do sốt cao.

Tình hình tương tự cũng được ghi nhận tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, nơi mỗi ngày tiếp nhận hàng chục bệnh nhân cúm A và cúm B. Không ít ca bệnh là trẻ nhỏ nhập viện trong tình trạng khó thở, suy hô hấp, phải thở oxy, thậm chí điều trị tích cực do bội nhiễm vi khuẩn đường hô hấp.

PGS.TS Nguyễn Thị Hoài An - Giám đốc Bệnh viện An Việt nhận định: “Cúm mùa năm nay có xu hướng khởi phát sớm và lây lan mạnh hơn. Trẻ em, người già và người mắc bệnh mạn tính dễ diễn biến nặng, trong khi nhiều trường hợp nhập viện muộn, khi đã có biến chứng viêm phổi hoặc co giật, khiến việc điều trị phức tạp hơn”.

Đáng chú ý, phần lớn các ca cúm nhập viện đều chưa tiêm vaccine phòng cúm, hoặc chỉ mới tiêm một lần từ nhiều năm trước. Trong khi đó, virus cúm liên tục biến đổi, vaccine cần được tiêm nhắc lại mỗi năm một lần để duy trì hiệu quả bảo vệ.

Tránh lạm dụng Tamiflu

Cùng với sự gia tăng đột biến của các ca cúm mùa, hiện tượng người dân đổ xô tìm mua Tamiflu để dự phòng hoặc tự điều trị lại diễn ra như một “kịch bản” được lặp lại trong nhiều năm qua.

ThS.BS Trần Thu Nguyệt – Viện Y học Ứng dụng Việt Nam khuyến cáo, Tamiflu (oseltamivir phosphate) là thuốc kháng virus cúm được chỉ định trong điều trị cúm A và cúm B, song chỉ có tác dụng khi được sử dụng trong 48 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng. Thuốc không có tác dụng phòng ngừa cúm nếu tự ý uống khi chưa nhiễm bệnh, và việc lạm dụng có thể gây ra tác dụng phụ nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

BS Nguyệt cảnh báo, Tamiflu không phải “thần dược”. Việc tự ý sử dụng không chỉ gây nguy cơ kháng thuốc – khiến virus cúm biến đổi và kháng lại tác dụng điều trị trong tương lai – mà còn làm mất đi “cửa sổ vàng” để xử trí đúng phác đồ. Ngoài ra, nếu dùng sai liều, sai chỉ định, thuốc có thể gây rối loạn thần kinh, ảo giác, co giật, hoặc tổn thương gan, thận. Trường hợp nặng, người bệnh có thể phải nhập viện điều trị vì chính tác dụng phụ của thuốc thay vì do virus cúm.

Các chuyên gia khuyến cáo người dân chỉ sử dụng Tamiflu khi có kết quả xét nghiệm dương tính với virus cúm và được bác sĩ kê đơn, đồng thời không dùng chung toa thuốc của người khác. Đối với trẻ em, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền, việc dùng thuốc phải đặc biệt thận trọng – tuyệt đối không tự mua, không tự tăng liều hoặc ngưng thuốc giữa chừng.

BSCKII Nguyễn Nguyên Huyền – Giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) nhấn mạnh: “Hiện nay, thời tiết giao mùa, nhiệt độ thay đổi thất thường là điều kiện thuận lợi để virus cúm A lây lan mạnh trong cộng đồng. Tiêm vaccine phòng cúm hằng năm là biện pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh và tránh các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền. Người dân nên chủ động tiêm phòng cúm cho bản thân và con em mình, nhất là trong thời điểm dịch bệnh gia tăng. Bên cạnh đó, cần giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người và cách ly người bệnh để hạn chế lây lan trong gia đình và trường học”.

Đối với trẻ nhỏ và người cao tuổi, nên bổ sung vitamin, ăn đủ chất, ngủ đủ giấc, duy trì vận động nhẹ để tăng cường sức đề kháng. Các cơ sở giáo dục, doanh nghiệp, khu công nghiệp cần chủ động kiểm soát dịch cúm, đảm bảo không gian thông thoáng, khử khuẩn định kỳ và hướng dẫn người lao động theo dõi sức khỏe hàng ngày.

Đức Trân