Cuộc chiến giữa robot và con người trong mạng lưới kho hàng của Amazon

Tay cầm của Vulcan được thiết kế để lấy hàng và xếp hàng. Hình ảnh: Getty

Robot Amazon: Giải phóng lao động hay tạo ra thách thức mới?

Vulcan - hệ thống robot mới nhất của Amazon hiện đang được thử nghiệm tại một số cơ sở. Đây là robot có khả năng đảm nhiệm phần lớn công việc của con người trong 2 vai trò phổ biến nhất tại kho hàng: lấy hàng và xếp hàng. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, Vulcan chỉ xử lý các mặt hàng trên kệ trên cùng và dưới cùng của hệ thống kệ di động 4 tầng, phần còn lại vẫn do nhân viên con người phụ trách.

Tye Brady, chuyên gia công nghệ trưởng của Amazon Robotics cho rằng Amazon là công ty duy nhất thử nghiệm và triển khai robot trên thực địa ở quy mô lớn. Theo ông, đây không phải là cuộc chiến giữa con người và máy móc. Mà là con người và máy móc cùng nhau thực hiện nhiệm vụ đó. Và Amazon đang tiên phong trong phong trào đó.

Tye Brady, chuyên gia công nghệ trưởng của Amazon Robotics, bác bỏ quan điểm về một cuộc đối đầu giữa robot và con người trong các kho hàng của Amazon, gọi đó là "câu chuyện huyền thoại". Thay vào đó, ông khẳng định Amazon tạo ra máy móc để "mở rộng khả năng của con người", hướng tới mô hình robot cộng tác, cùng làm việc với con người thay vì thay thế hoàn toàn.

Với vị thế là nhà tuyển dụng doanh nghiệp lớn thứ hai tại Hoa Kỳ và hình mẫu về hiệu suất hoạt động, Amazon tin rằng việc tích hợp robot sẽ tối ưu hóa chuỗi sản xuất, xử lý nhiều đơn hàng hơn và tăng doanh số trên mỗi nhân viên. Ông Brady thừa nhận sẽ vẫn có những trường hợp ngoại lệ hoặc lỗi cần sự can thiệp của con người. Hơn nữa, việc sửa chữa và quản lý robot sẽ mở ra các vai trò mới, được trả lương cao hơn mức trung bình.

Bức tranh lao động tại Amazon: Mặt trái của sự phát triển

Tuy nhiên, bức tranh về điều kiện làm việc tại các kho hàng của Amazon và cả các nơi khác không hề lý tưởng. Amazon đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích xác đáng về công việc nặng nhọc, lặp đi lặp lại và đôi khi nguy hiểm trong các kho bãi của mình suốt nhiều năm qua. Bên cạnh đó, văn hóa làm việc căng thẳng và áp lực cao đối với nhân viên trên toàn cầu cũng làm giảm sức lao động đáng kể.

Năm 2010, Amazon phải bố trí xe cứu thương để điều trị kiệt sức cho nhân viên khi họ phải làm việc trong một nhà kho ở Pennsylvania vì không có điều hòa vẫn khiến cộng đồng chỉ trích cho tới giờ. Một số nhóm nội bộ của Amazon đã cảnh báo về tình trạng thiếu nhân lực nghiêm trọng trong khu vực kho bãi do tỷ lệ nhân viên kho nghỉ việc hoặc bị sa thải quá nhanh.

Tự động hóa ở Amazon: Robot nâng đỡ con người hay "cướp" việc làm của họ?

Liệu sự xuất hiện của robot ở Amazon là để giải phóng con người khỏi gánh nặng thể chất và tinh thần của những công việc khắc nghiệt kể trên? Hay Amazon sẽ tuyển dụng ít người hơn cho các vị trí mới bằng cách tự động hóa hầu hết những công việc nặng nhọc nhất? Amazon đã nỗ lực loại bỏ những công việc chân tay, lặp đi lặp lại và đôi khi nguy hiểm bằng AI và các hình thức tự động hóa khác có phải điều đáng hoan nghênh?

Giống như hầu hết các câu hỏi về tương lai của công việc trong kỷ nguyên AI, câu trả lời rất phức tạp. Tự động hóa mang lại cả may mắn lẫn rủi ro cho nhân viên kho.

Liệu robot có lấy đi công việc - được coi là "nguồn sống" của nhiều người? Minh họa: Fortune

Trong hơn chục năm qua, robot của Amazon đã giúp loại bỏ hàng dặm đường đi bộ hàng ngày, vốn trước đây có thể khiến một số nhân viên kho dễ bị chấn thương cơ xương khớp. Tuy nhiên, trong bối cảnh thiếu hụt việc làm, một công việc dù là "tệ nhất" tại Amazon vẫn có thể tốt hơn là không có việc làm.

Đối với các nhân viên dịch vụ khách hàng có thể bị thay thế bởi chatbot và nhân viên doanh nghiệp có thể bị đe dọa bởi các tác nhân AI, con đường mở rộng "năng lực con người" của họ bằng AI vẫn đang được hiện thực hóa.

Để đạt được mục tiêu này, vào tháng 10 vừa qua, Amazon đã công bố một nỗ lực giáo dục và nâng cao kỹ năng trị giá 2,5 tỷ đô la để "giúp chuẩn bị ít nhất 50 triệu người cho tương lai của công việc".

Đây là một động thái được kỳ vọng sẽ giảm thiểu những tác động tiêu cực của quá trình tự động hóa, đồng thời trang bị cho người lao động những kỹ năng cần thiết để thích nghi và phát triển trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ.

Minh Phú