Cứu phụ sản rau tiền đạo trung tâm, u xơ tử cung ngôi ngang nguy kịch

Chị Thùy hiếm muộn 2 năm, từng sảy thai khi 8 tuần tuổi. Vợ chồng thăm khám sức khỏe sinh sản, phát hiện nguyên nhân vô sinh do chị Thùy bị đa u xơ tử cung, có nang lạc nội mạc trong cơ tử cung. Mong sớm có con, vợ chồng quyết định làm thụ tinh ống nghiệm (IVF), may mắn có thai ngay sau lần đầu chuyển phôi.

Thai kỳ của chị Thùy được theo dõi chặt chẽ do tử cung có nhiều khối u xơ, kèm lạc nội mạc lan tỏa trong cơ tử cung làm thay đổi cấu trúc buồng tử cung, tăng nguy cơ sảy thai, sinh non, rau tiền đạo, rau cài răng lược và băng huyết sau sinh. Trong suốt thai kỳ, chị Thùy nhiều lần phải nhập viện giữ thai do đau bụng và ra máu.

Cuối thai kỳ, bác sĩ siêu âm tại Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, nhận thấy chị Thùy có thai ngôi ngang, rau tiền đạo trung tâm, chỉ định mổ lấy thai đảm bảo an toàn cho cả mẹ và con.

Bác sĩ phẫu thuật mở tử cung và tiếp cận thai khó khăn do khối u xơ 6×6 cm nằm gần eo – cổ tử cung kèm tình trạng lạc nội mạc tử cung gây xoắn vặn đoạn lớp cơ tử cung. Ba khối u xơ to nhất kích thước 9×9 cm, nhiều khối nhỏ khác rải rác khắp thành tử cung kèm tình trạng lạc nội mạc lan tỏa trong cơ tử cung, khiến cấu trúc tử cung sản phụ biến dạng, bề mặt gồ ghề, khó xác định vị trí giải phẫu, nhiều mạch máu tăng sinh.

Sau khi bé gái nặng 3,3kg chào đời, sản phụ băng huyết, máu chảy thành tia ồ ạt tại diện rau bám do tình trạng rau tiền đạo trung tâm khiến bánh rau bám chặt, lấp kín toàn bộ cổ và đoạn eo tử cung.

Ê-kíp phẫu thuật cố gắng cầm máu và xử trí bảo tồn, song tổn thương tử cung quá nặng, mô xơ hóa, không thể khâu phục hồi. Bác sĩ buộc phải cắt bỏ tử cung ngay trên bàn mổ cầm máu cứu người bệnh. Sản phụ đồng thời được truyền thêm 2 đơn vị máu, hồi sức tốt.

Bác sĩ thăm hai mẹ con chị Thùy. Ảnh: Trang Lê

ThS.BS Dương Ngọc Hưng, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, giải thích trong sản khoa, rau tiền đạo trung tâm trên nền ngôi thai ngang, tử cung nhiều u xơ và lạc nội mạc hiếm gặp.

Trường hợp chị Thùy, mô niêm mạc phát triển lẫn trong các lớp cơ gây viêm dính, xơ hóa và giảm co hồi tử cung. Rau thai bám vào vùng tổn thương, nơi có nguồn máu nuôi phong phú, nhưng không thể tách rời được khỏi lớp niêm mạc. Khi rau bong, khả năng co bóp của tử cung giảm, các mao mạch không thể co hồi lại bình thường, dẫn tới chảy máu không kiểm soát.

Theo bác sĩ Hưng, vị trí bánh rau thay đổi theo thời gian thai kỳ. Ở những tuần đầu, rau có thể bám thấp nhưng sau đó di chuyển lên khi tử cung lớn dần. Trường hợp tử cung có nhiều khối u xơ kích thước lớn như chị Thùy, cấu trúc lớp cơ và niêm mạc bị thay đổi đáng kể.

Các khối u làm biến dạng lòng tử cung, khiến phôi thai không thể làm tổ ở vị trí bình thường (vùng đáy và thân tử cung) mà phải tìm chỗ bám ở vùng thấp hơn, thậm chí ở đoạn eo hoặc cổ tử cung, dẫn đến rau tiền đạo.

Rau tiền đạo cũng có thể gặp ở phụ nữ mang thai khi đã lớn tuổi (trên 35), trải qua sinh nở nhiều lần, tiền sử bị sảy thai hoặc nạo phá thai nhiều lần hoặc bị rau tiền đạo ở lần mang thai trước, bị viêm nhiễm tử cung trước khi mang thai, tử cung có hình dạng bất thường.

Nữ giới mang song thai, đa thai có bánh rau lớn hoặc có lối sống không lành mạnh, thường xuyên sử dụng các chất kích thích như hút thuốc lá… cũng tăng nguy cơ mắc bệnh.

Đây là một trong những biến chứng thai kỳ nguy hiểm, tăng nguy cơ nằm viện theo dõi dài hạn, truyền máu, sinh non, cắt bỏ tử cung do tỷ lệ băng huyết tăng cao lên đến 5,3%, theo bác sĩ Hưng.

Thậm chí thai phụ lẫn thai nhi có thể bị đe dọa tính mạng do tình trạng xuất huyết âm đạo xảy ra bất thường trong 3 tháng cuối thai kỳ, khi chuyển dạ hoặc sau sinh. Mặc dù có thể được phát hiện sớm từ tuần 20 của thai kỳ nhờ vào phương pháp siêu âm nhưng việc điều trị rau tiền đạo khó khăn và tùy thuộc nhiều yếu tố như tuổi thai, mức độ xuất huyết, thời điểm chuyển dạ.

“Thai phụ khi được chẩn đoán rau tiền đạo cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế các hành động làm co thắt tử cung hoặc tổn thương ở cổ tử cung như đi lại hoặc vận động mạnh, quan hệ tình dục…

Chú ý các dấu hiệu bất thường của cơ thể, nhập viện sớm trước khi chuyển dạ để được theo dõi chặt chẽ, can thiệp kịp thời để mẹ tròn con vuông”, bác sĩ Hưng khuyến cáo.

Thúy Nga