Đặc sắc lễ hội truyền thống Lễ giỗ bà Phi Yến lần thứ 240

Ngay từ sáng sớm, khu vực An Sơn Miếu đã tấp nập người dân địa phương và du khách hòa mình vào không khí lễ hội và tưởng nhớ đức bà Phi Yến, người phụ nữ trung trinh, nhân hậu, giàu lòng yêu nước gắn với đức hy sinh và tấm lòng vì dân, vì nước. Đây là một trong những lễ hội lớn nhất trong năm tại đặc khu Côn Đảo.

Lãnh đạo Đặc khu Côn Đảo tham dự lễ khai mạc Lễ hội truyền thống Lễ giỗ Bà Phi Yến lần thứ 240. Ảnh: LÝ HUYỀN

Ngay sau lễ khai mạc, 240 người dân địa phương và du khách đã cùng tham gia hội thi kéo co tập thể, mang ý nghĩa tượng trưng cho lễ giỗ lần thứ 240 của bà Phi Yến. Đây cũng là hội thi mở đầu chuỗi hoạt động văn hóa, thể thao mang đậm màu sắc văn hóa bản địa của vùng biển đảo.

Một tiết mục biểu diễn văn hóa nghệ thuật tại lễ khai mạc. Ảnh: LÝ HUYỀN

Lễ giỗ bà Phi Yến không chỉ là dịp đặc biệt với người dân địa phương, chương trình còn thu hút nhiều du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài.

Đông đảo người dân đến tham dự lễ. Ảnh: LÝ HUYỀN

Anh Damian, Du khách đến từ Bỉ phấn khởi cho biết: “Chúng tôi rất hạnh phúc khi có mặt ở đây để sống trong khoảnh khắc này. Có dịp ra đảo đúng vào dịp lễ hội là cơ hội tuyệt vời cho chúng tôi để gặp gỡ những người bạn mới”.

Còn anh Stefan, du khách đến từ CHLB Đức chia sẻ: “Thật tuyệt vời khi tôi được trở thành một phần của lễ hội chứ không chỉ đứng xem. Chúng tôi cùng tham gia vào cuộc thi kéo co. Thật sự tuyệt vời khi được ở đây”.

Khách du lịch nước ngoài tham gia môn kéo co tại lễ hội. Ảnh: LÝ HUYỀN

Lễ hội được tổ chức trong 3 ngày (từ ngày 5 đến hết ngày 7-12) với phần hội gồm nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, các trò chơi dân gian, hội thi làm bánh dân gian, thi cắm hoa. Điểm nhấn là các nghi thức dân gian truyền thống như Lễ rước linh vị Hoàng tử Hội An, Lễ mộc dục. Các hoạt động tế lễ chính thức sẽ diễn ra vào lúc 10 giờ ngày 7-12 (nhằm ngày 18-10 âm lịch) tại Di tích An Sơn Miếu.

Lãnh đạo Đặc khu Côn Đảo và người dân địa phương hòa chung không khí lễ hội trong cuộc thi kéo co. Ảnh: LÝ HUYỀN

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Nguyễn Văn Mạnh, Phó Chủ tịch UBND đặc khu Côn Đảo cho biết: “Từ nhiều năm nay, lễ hội truyền thống Lễ giỗ bà Phi Yến giữ một vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của cộng đồng nhân dân đặc khu Côn Đảo. Đến nay, lễ hội đã trở thành một sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc được đông đảo du khách trong và ngoài nước biết đến”.

Lễ hội truyền thống Lễ giỗ bà Phi Yến là sự kiện văn hóa lớn nhất tại đặc khu Côn Đảo. Thông qua các hoạt động của lễ hội nhằm quảng bá hình ảnh Côn Đảo – vùng đất giàu giá trị lịch sử, văn hóa và cảnh quan thiên nhiên đến du khách. Đồng thời khẳng định nỗ lực của chính quyền và cộng đồng dân cư trong việc bảo tồn, tôn vinh di sản văn hóa của địa phương.

Chương trình biểu diễn văn nghệ tại lễ hội. Ảnh: MẠNH CƯỜNG

Dưới những tán cây thị cổ thụ, dòng người chậm rãi tiến vào sân miếu trong tiếng trống lân, tiếng chiêng vang vọng, tạo không khí vừa linh thiêng vừa vui tươi. Hương trầm quyện vào gió biển mang đến cảm giác bình yên đặc trưng của vùng đảo thiêng.

Từ xa xưa, nhiều người dân Côn Đảo đã lớn lên cùng câu chuyện về bà Phi Yến -người phụ nữ giữ trọn tiết hạnh. Câu chuyện về bà không chỉ là huyền tích, mà đã trở thành niềm tin tinh thần của cộng đồng dân cư nơi đây. Hằng năm, lễ hội truyền thống Lễ giỗ bà Phi Yến được tổ chức trang trọng và chu đáo, thể hiện lòng biết ơn với tiền nhân.

Miếu thờ bà Phi Yến tại Côn Đảo

An Sơn Miếu, hay Miếu bà Phi Yến, được dựng từ năm 1785 và là một trong những di sản tín ngưỡng hiếm hoi còn tồn tại tại Côn Đảo. Sau biến động năm 1861 khi cư dân bị cưỡng bức rời đảo, miếu hoang phế nhiều năm. Đến năm 1958, người dân mới phục dựng lại trên nền miếu cũ.

Miếu bà Phi Yến có kiến trúc đơn giản nhưng toát lên sự ấm cúng và tĩnh lặng, thờ Phật và bà Phi Yến là sự kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng dân gian và tôn giáo. Nhiều người đến miếu không chỉ để cầu bình an mà còn để tìm một khoảng lặng trong tâm hồn, kết nối với những giá trị văn hóa truyền đời trên đảo.

Hội thi kéo co tại lễ hội ngày 5-12. Ảnh: MẠNH CƯỜNG

Không chỉ người dân mà du khách nước ngoài cũng nhiệt tình tham gia vào phần hội của lễ hội. Ảnh: MẠNH CƯỜNG

Trong ngày khai mạc 5-12, Côn Đảo khoác lớp áo hội rộn ràng. Người dân và du khách hòa vào không khí lễ hội, thưởng thức bánh truyền thống, tham gia các trò chơi dân gian và xem biểu diễn nghệ thuật biển đảo.

Múa Lân sư rồng tại lễ hội. Ảnh: MẠNH CƯỜNG

Không gian lễ hội đầy màu sắc nhưng vẫn giữ được nét trang nghiêm. Những mâm cỗ được chuẩn bị tươm tất dâng lên tiền nhân. Song song đó, lễ hội ăn chay được tổ chức trong cộng đồng, thể hiện lòng tưởng nhớ đối với những bậc tiền nhân có công với đất nước, với vùng đất và người dân nơi đây.

Chị Nguyễn Thị Kim Anh, người dân khu dân cư số 3, chia sẻ: “Lễ hội năm nay được tổ chức rất trang trọng và đông vui. Mỗi người đều cảm nhận như đang dự một ngày hội chung của cả đảo. Đây không chỉ là lễ giỗ, mà là cách người dân Côn Đảo giữ lại câu chuyện về một người sống trọn nghĩa tình”.

Năm 2022, Lễ hội truyền thống Lễ giỗ bà Phi Yến được công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia. Điều khiến lễ giỗ tồn tại bền bỉ với thời gian không chỉ là huyền tích về mẹ con bà Phi Yến, mà còn là những giá trị mang tính đại diện, đó là lòng nhân hậu, sự trung trinh, tình yêu quê hương và nghị lực vượt qua đau thương. Những phẩm chất vượt thời gian ấy khiến lễ hội không chỉ là nghi thức tưởng niệm, mà trở thành mạch nguồn nuôi dưỡng bản sắc văn hóa truyền thống Côn Đảo giữa nhịp sống hiện đại.

Lễ rước linh vị Hoàng tử Hội An từ miếu Cậu về miếu bà Phi Yến là nội dung quan trọng của lễ hội. Ảnh: MẠNH CƯỜNG

TRÚC GIANG - QUANG VŨ