Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga: Phải khắc phục triệt để các điểm nghẽn hạ tầng số

Hạ tầng công nghệ thông tin vẫn là “điểm nghẽn”

Ngày 21/10, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở Tổ về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026; tình hình thực hiện ngân sách Nhà nước năm 2025, dự toán ngân sách Nhà nước, phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2026...

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - đoàn Hải Phòng phát biểu.

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - đoàn Hải Phòng đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương trong việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, và nâng cao vị thế quốc tế của đất nước.

Dù phải đối mặt với rất nhiều khó khăn sau đại dịch, nhưng nền kinh tế Việt Nam vẫn phục hồi nhanh, GDP năm 2025 tăng trên 8%, thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 5.000 USD, tỉ lệ hộ nghèo giảm còn 1,3% và nhiều chỉ tiêu xã hội quan trọng đạt hoặc vượt kế hoạch. Đây là kết quả đáng khích lệ, phản ánh sự quyết tâm, linh hoạt và hiệu quả trong điều hành của Chính phủ.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu nêu trên, báo cáo của Chính phủ cũng cho thấy vẫn còn những tồn tại, hạn chế đáng quan tâm.

Thứ nhất, tăng trưởng kinh tế chưa thật sự bền vững. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch còn chậm; năng suất lao động tuy tăng nhưng chưa đạt mục tiêu đề ra; khu vực công nghiệp - xây dựng vẫn phụ thuộc vào gia công, lắp ráp, giá trị gia tăng thấp; kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn phát triển chưa tương xứng tiềm năng.

Thứ hai, đầu tư công còn tình trạng chậm giải ngân, một số dự án trọng điểm kéo dài nhiều năm chưa hoàn thành. Đặc biệt, là các công trình hạ tầng giao thông chiến lược như đường sắt tốc độ cao, cao tốc Bắc - Nam, cảng hàng không quốc tế - vẫn còn vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư và phân bổ vốn; ảnh hưởng trực tiếp đến sức lan tỏa của đầu tư công và niềm tin của doanh nghiệp, người dân.

Thứ ba, chất lượng nguồn nhân lực và đổi mới sáng tạo còn là điểm yếu cố hữu. Nguồn nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa và hội nhập quốc tế. Nhiều ngành mũi nhọn, đặc biệt là công nghệ, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, vẫn thiếu nhân lực chuyên sâu; việc gắn kết giữa đào tạo và nhu cầu thị trường lao động còn hạn chế.

Thứ tư, hạ tầng công nghệ thông tin và chuyển đổi số vẫn là “điểm nghẽn”. Nhiều cổng dịch vụ công, hệ thống dữ liệu hành chính điện tử chưa thân thiện với người dùng, giao diện rườm rà, thao tác phức tạp, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

Tình trạng nghẽn mạng, chậm truy cập, hoặc lỗi hệ thống xảy ra thường xuyên, đặc biệt trong các kỳ cao điểm như đăng ký đất đai, nộp thuế, hoặc khai báo hành chính.

Nhiều địa phương chưa có đội ngũ chuyên trách về chuyển đổi số đủ năng lực, dẫn đến việc triển khai còn hình thức, thiếu tính kết nối và đồng bộ.

"Nếu không được khắc phục kịp thời, đây sẽ tiếp tục là rào cản lớn đối với cải cách hành chính và phát triển kinh tế số, đi ngược lại tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số" - đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nói.

Đầu tư trọng điểm vào các trung tâm dữ liệu lớn

Từ thực tiễn đó, đại biểu đề xuất một số kiến nghị. Một là, cần coi hoàn thiện hạ tầng số và dữ liệu quốc gia là nhiệm vụ trọng tâm của năm 2026, được giám sát độc lập, có tiêu chí đánh giá định lượng rõ ràng.

Chính phủ nên xây dựng “Chương trình tổng thể về chuẩn hóa, liên thông dữ liệu quốc gia”, giao một cơ quan chủ trì thống nhất, tránh tình trạng mỗi bộ, ngành làm một hệ thống riêng.

Hai là, đầu tư trọng điểm vào các trung tâm dữ liệu lớn (data center), ưu tiên vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, miền Trung và TP. Hồ Chí Minh; phát triển mạng lưới nhân lực số cấp tỉnh, cấp huyện gắn với trách nhiệm của người đứng đầu.

Ba là, đẩy mạnh đào tạo kỹ năng số cho cán bộ công chức trong toàn hệ thống hành chính. Việc “chuyển đổi số” không chỉ là ứng dụng công nghệ, mà còn là thay đổi tư duy, phương thức phục vụ người dân và doanh nghiệp; đề nghị Chính phủ nghiên cứu cơ chế đánh giá năng lực số bắt buộc đối với người làm việc trong cơ quan hành chính Nhà nước, tương tự như các chuẩn kỹ năng nghề quốc tế.

Bốn là, bên cạnh chuyển đổi số, cần song hành chuyển đổi “thể chế” - hoàn thiện hành lang pháp lý cho dữ liệu, bảo mật thông tin, định danh điện tử, và giao dịch trực tuyến. Đây là điều kiện để kinh tế số phát triển minh bạch, an toàn và bền vững.

Để tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn 2026 - 2030, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, phải khắc phục triệt để các “điểm nghẽn thể chế” và “điểm nghẽn hạ tầng số”. Một nền hành chính hiện đại, minh bạch và phục vụ chỉ có thể hình thành khi công nghệ số được vận hành hiệu quả, thông suốt và thực chất.

Tại phiên họp, đại biểu cũng đề nghị xem xét lồng ghép thêm các chính sách hỗ trợ phục hồi chức năng, y tế, trợ giúp xã hội cộng đồng, bảo đảm quyền được sống, chăm sóc và hòa nhập của nạn nhân da cam theo tinh thần nhân văn và công bằng xã hội chủ nghĩa.

Quỳnh Nga