Đại biểu Quốc hội đề nghị có cơ chế ẩn danh cho người cung cấp thông tin chống lãng phí

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Tán thành sự cần thiết ban hành Luật nhằm khắc phục những “lỗ hổng” về thể chế, xử lý tình trạng phân bổ nguồn lực dàn trải, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu và thúc đẩy văn hóa tiết kiệm trong hệ thống chính trị cũng như toàn xã hội, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) nêu ý kiến, dự thảo Luật đã liệt kê 9 nhóm hành vi nhưng chưa đề cập rõ hành vi không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ và các đề án chuyển đổi số được đầu tư từ ngân sách.

Thực tế cho thấy, nhiều hệ thống dữ liệu, phần mềm quản lý, sản phẩm nghiên cứu trị giá hàng trăm tỷ đồng nhưng chưa được vận hành hoặc vận hành cầm chừng, gây lãng phí kéo dài. Vì vậy, cần bổ sung nhóm hành vi này để tăng hiệu lực giám sát và hạn chế tình trạng đầu tư bị “bỏ quên”.

Về trách nhiệm người đứng đầu tại Điều 32, đại biểu cho rằng, dự thảo Luật quy định tương đối đầy đủ nhưng chưa nêu rõ hình thức xử lý khi người đứng đầu cố tình phê duyệt dự án, nhiệm vụ vượt định mức, tiêu chuẩn, chế độ để hợp thức hóa lãng phí. Đây là khe hở lớn vì nhiều sai phạm được ngụy trang bằng quy trình đúng. Do đó, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng kiến nghị cần bổ sung nguyên tắc mọi sự phê duyệt trái quy định gây lãng phí đều phải xem xét trách nhiệm ở mức tăng nặng.

Đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Quảng Ngãi) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Liên quan đến nội dung cung cấp, xử lý thông tin, phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí, theo đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Quảng Ngãi), khoản 5 Điều 7 quy định các hành vi nghiêm cấm trong xử lý thông tin và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí, nhưng chưa có quy định cấm đối với chính người đấu tranh chống lãng phí.

Do đó, đại biểu cho rằng, cần bổ sung quy định cấm các hành vi như cung cấp thông tin sai sự thật, bịa đặt hoặc thổi phồng thông tin về lãng phí; xúi giục, kích động, ép buộc người khác cung cấp thông tin sai lệch. Điều này nhằm bảo đảm đầy đủ hai khía cạnh, tôn trọng quyền của công dân trong đấu tranh chống lãng phí, nhưng cũng ngăn chặn việc lạm dụng quyền này để gây tác động tiêu cực.

Đại biểu Tô Văn Tám cho biết, dự thảo Luật hiện bao gồm hai nhóm nội dung, đó là tiết kiệm, chống lãng phí trong khu vực công và trong nhân dân. Đối với khu vực công, dự thảo đã quy định tương đối đầy đủ về trách nhiệm, quyền hạn của cán bộ, công chức, viên chức và các cơ quan, tổ chức.

Đối với nhân dân, việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là rất cần thiết. Dự thảo đã quy định theo hướng khuyến khích và đây là cách tiếp cận đúng đắn vì không thể áp đặt trách nhiệm pháp lý với các hành vi thuộc quyền tự quyết của người dân, như tổ chức việc cưới, việc tang hay tiêu dùng hằng ngày. Đại biểu cho rằng chỉ nên vận động người dân thực hiện nếp sống văn minh, tiết kiệm, không phô trương, tránh lãng phí.

“Tôi đề nghị nghiên cứu bổ sung vào Điều 19 quy định về trách nhiệm xã hội của công dân trong thực hiện nếp sống văn minh nhằm khẳng định rõ đây là nghĩa vụ mang tính cộng đồng, không phải trách nhiệm pháp lý”, đại biểu Tô Văn Tám kiến nghị.

Đại biểu Tô Thị Bích Châu (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Tô Thị Bích Châu (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) cũng quan tâm đến nội dung cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí. Đại biểu đề nghị bổ sung quy định về cơ quan đầu mối tiếp nhận, xử lý thông tin; cơ chế ẩn danh cho người cung cấp thông tin và trách nhiệm phản hồi kết quả xử lý, đồng thời, cần làm rõ khái niệm “người đấu tranh chống lãng phí” để thống nhất trong áp dụng.

Đại biểu cho rằng cần quy định yêu cầu báo cáo kết quả thực hiện hằng năm và xác định trách nhiệm của người đứng đầu nếu chương trình không đạt mục tiêu; đồng thời, phải liên kết chặt chẽ chương trình tiết kiệm, chống lãng phí với kế hoạch tài chính - ngân sách và kế hoạch đầu tư công trung hạn để tránh tình trạng tách rời giữa mục tiêu và nguồn lực.

Đại biểu Tô Thị Bích Châu cũng cho rằng, nội dung công khai tiết kiệm, chống lãng phí, quy định hiện còn chung chung. Vì thế, đề nghị bổ sung thời hạn và hình thức công khai bắt buộc trên cổng thông tin điện tử của cơ quan nhà nước, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu. Việc công khai phải được chuẩn hóa bằng biểu mẫu định kỳ, bảo đảm dễ tiếp cận để người dân giám sát, hạn chế tình trạng công khai mang tính hình thức.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình. Ảnh: Quochoi.vn

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.

Đình Hiệp