Đại biểu Quốc hội lo lắng 'doanh nghiệp rút lui nhiều hơn thành lập mới'

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Yến phát biểu (Ảnh: Minh Nam)

Đại biểu Quốc hội (ĐB) Nguyễn Thị Yến (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) băn khoăn khi số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường ngày càng nhiều. Năm 2024 có hơn 222.000 doanh nghiệp rút lui, tăng 19,4% so với năm trước. Quý 1 năm 2025 thêm gần 78.800 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, như vậy trung bình mỗi tháng có hơn 26.000 doanh nghiệp ngừng hoạt động.

Bà Yến đặt vấn đề: Chúng ta đã cải thiện thể chế và giảm thuế VAT nhưng tại sao các doanh nghiệp vẫn rút lui?

Theo bà Yến, đây là vấn đề cần đánh giá cụ thể và có giải pháp để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, trong bối cảnh trung ương vừa ban hành Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân.

Đại biểu Quốc hội Trần Đức Thuận phát biểu (Ảnh: Minh Nam)

ĐB Trần Đức Thuận (Đoàn Nghệ An) cho rằng nếu không có quyết sách thực sự có hiệu quả thì đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên trong năm 2025 sẽ khó khăn. Số doanh nghiệp thành lập mới tăng nhưng doanh nghiệp ra khỏi thị trường lại nhiều hơn số doanh nghiệp mới.

“Đây là vấn đề quan ngại bởi ra khỏi thị trường có vấn đề do làm ăn không được hoặc do nhiều công ty “ma”. Nó liên quan đến công ăn việc làm, cung ứng, gây ra nhiều hệ lụy. Đời sống của nhân dân hiện nay đang gặp nhiều khó khăn. Chúng ta nói rằng đang kiểm soát được lạm phát nhưng giá cả nhiều mặt hàng có chiều hướng tăng, lương tăng nhưng hiệu quả đem lại không như mong muốn”, ông Thuận nói.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Như So phát biểu (Ảnh: Minh Nam)

ĐB Nguyễn Như So (Đoàn Bắc Ninh) nói, tốc độ tăng trưởng GDP quý I đạt 6,93% là tích cực trong bối cảnh thế giới nhiều xáo trộn. Tuy nhiên, để chạm mốc mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên cho cả năm, các quý còn lại buộc phải đạt bình quân khoảng 8,4%. Đây là một thử thách lớn khi nền kinh tế toàn cầu vẫn tiềm ẩn những rủi ro về địa chính trị, tài chính, thương mại và dòng vốn đầu tư, đặc biệt là thách thức đến từ chính sách thuế của Hoa Kỳ và tác động của chiến tranh thương mại. Trong bức tranh ấy, khu vực doanh nghiệp tư nhân, vốn được xem là “đòn bẩy tăng trưởng” đang có dấu hiệu suy yếu. Riêng quý I/2025, mỗi tháng có hơn 26.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, cao hơn 8,2% so với hơn 24.000 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và tái gia nhập.

Ông So nêu, hội nghị Trung ương 5 khóa XII năm 2017 đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW xác định rõ nhiệm vụ phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Ngày 17/5/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết 198 nhằm thể chế hóa Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. ĐB So cho rằng đây là một bước tiến quan trọng mang tính đột phá về tư duy quản lý và thiết kế thể chế nhằm tạo lập môi trường thuận lợi cho kinh tế tư nhân phát triển, phát huy hiệu quả ngay từ những tháng còn lại của năm 2025, làm tiền đề cho giai đoạn tiếp theo.

Nhằm biến mục tiêu cải cách từ khẩu hiệu thành hành động thực chất, tránh rơi vào tình trạng “lặp lại mục tiêu cũ, nhưng không có kết quả mới”, ông So đề nghị có một cuộc “đại phẫu” thể chế thật sự, bắt đầu từ việc khoán rõ ràng cho từng bộ ngành chỉ tiêu cắt giảm thủ tục hành chính cụ thể theo từng lĩnh vực quản lý, có cam kết, có giám sát và có chế tài.

Ông So đề xuất cần mạnh dạn thí điểm cơ chế “giấy phép im lặng”. Nếu cơ quan nhà nước không phản hồi trong thời hạn xử lý hồ sơ đã quy định thì doanh nghiệp được mặc nhiên triển khai. Áp dụng trước cho các thủ tục có tính chất phê duyệt rõ ràng như đăng ký kinh doanh có điều kiện, cấp phép xây dựng và chứng nhận đầu tư cho dự án quy mô nhỏ nhằm thể hiện mạnh mẽ tinh thần chuyển đổi tư duy từ “xin - cho” sang “cam kết - chịu trách nhiệm”.

Bên cạnh đó, nghiên cứu, thể chế chủ trương không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế trong Bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung lần này bằng việc quy định 1 điều về nguyên tắc xử lý đối với hành vi vi phạm quan hệ dân sự, kinh tế, theo đó chỉ xử lý hình sự nếu có đầy đủ các dấu hiệu cấu thành tội phạm, có lỗi cố ý rõ ràng và gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội, ưu tiên cơ chế trọng tài, hòa giải. Chỉ khi ấy, khu vực kinh tế tư nhân mới thực sự được giải phóng để trở thành trụ cột.

Việt Thắng