Đại Đồng - Từ vùng quê thuần nông đến trung tâm công nghiệp năng động

“Đất lành chim đậu”

Năm 1999, Khu công nghiệp Tiên Sơn, khu công nghiệp tập trung đầu tiên, được xây dựng trên địa bàn các xã Hoàn Sơn, Tương Giang, Đồng Nguyên, Nội Duệ của huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh (cũ), mở đầu cho thời kỳ công nghiệp hóa mạnh mẽ của tỉnh. Với lợi thế vị trí địa lý thuận lợi lại có chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn của tỉnh nên Khu công nghiệp Tiên Sơn nhanh chóng phát triển. Những ruộng lúa trở thành nhà máy, những người nông dân trở thành công nhân. Lao động từ các địa phương khác đến làm việc, cư trú tại đây đã tạo cho người dân địa phương sinh kế mới: Vào làm việc tại các doanh nghiệp, cho thuê phòng trọ, cung cấp các dịch vụ thiết yếu phục vụ đời sống công nhân.

Diện mạo xã Đại Đồng ngày càng khởi sắc.

Tiếp nối khí thế thành công của Khu công nghiệp Tiên Sơn, sau này nhiều khu, cụm công nghiệp khác được mở ra trên địa bàn xã Đại Đồng như: Khu công nghiệp Đại Đồng-Hoàn Sơn, Khu công nghiệp VSIP, Cụm công nghiệp Tri Phương. Hiện, trên địa bàn xã có 892 doanh nghiệp hoạt động. Sự phát triển của các khu, cụm công nghiệp đã làm thay đổi căn bản nền kinh tế địa phương theo hướng tăng tỷ trọng sản xuất công nghiệp, dịch vụ, giảm tỷ trọng sản xuất nông nghiệp.

Thu nhập từ dịch vụ từ lâu đã là nguồn thu chính của đa số dân cư thôn Núi Móng. Trưởng thôn Vũ Văn Chế cho biết: “Thôn có gần 400 hộ thì có đến gần 250 hộ kinh doanh phòng trọ. Ngoài ra, nhiều hộ tham gia kinh doanh các dịch vụ thiết yếu khác phục vụ đời sống công nhân như bán đồ ăn, hàng tạp hóa, trông trẻ...” Gia đình anh Lê Văn Phong có khoảng 30 phòng trọ. Anh Phong cho biết, tùy tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp mà tỷ lệ lấp đầy phòng trọ và giá thuê sẽ khác nhau theo từng thời điểm. Dịch vụ cho thuê phòng trọ giúp gia đình anh có nguồn thu ổn định hằng tháng để bảo đảm cuộc sống.

Các doanh nghiệp đến đầu tư trên địa bàn xã đã kéo theo nhiều lao động từ nơi khác đến làm việc, sinh sống. Không chỉ là nơi dừng chân, Đại Đồng còn là quê hương thứ hai của không ít người lao động ngoại tỉnh, nhiều hộ gia đình công nhân mua đất làm nhà để định cư lâu dài tại đây. Năm 2009, Công ty Thiết bị điện chuyển trụ sở từ Gia Lâm (Hà Nội) về Khu công nghiệp Đại Đồng - Hoàn Sơn. Anh Nguyễn Hồng Hà, sinh năm 1970, quê tại xã Nguyên Nam, tỉnh Nghệ An, theo công ty về đây công tác. Anh đưa vợ là chị Nguyễn Thu Hiền, sinh năm 1979 và 2 con nhỏ đến thuê trọ tại xã Đại Đồng. Chị Hiền cũng mau chóng tìm được việc làm. Sau vài năm thuê trọ, gia đình anh Hà tích cóp mua đất, làm nhà tại xóm Viên, thôn Dương Húc. Chị Hiền vui vẻ cho biết: “Từ lâu tôi đã coi vùng đất này là quê hương thứ hai của mình bởi đã quen với khí hậu, nhịp sống nơi đây, gắn bó rất mật thiết với bà con hàng xóm...”.

Hướng tới mục tiêu trở thành phường

Quá trình công nghiệp hóa mạnh mẽ đã dẫn đến những đổi thay tích cực của Đại Đồng theo hướng đô thị hóa ngày càng mạnh mẽ. Với quyết tâm phát triển cao nhất, địa phương nỗ lực khắc phục khó khăn, đầu tư hoàn thiện cơ sở vật chất, tăng cường quản lý nhà nước trên các mặt công tác, nhất là bảo đảm an ninh trật tự và vệ sinh môi trường. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, vận động, tạo ý thức tự giác chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong Nhân dân. Nhiệm kỳ 2020-2025 tổng giá trị sản phẩm trên địa bàn xã tăng bình quân 3,2%/năm; cơ cấu kinh tế chuyển dịch rõ rệt: công nghiệp - xây dựng chiếm 92,5%, thương mại - dịch vụ 7,2%, nông nghiệp 0,3%. Xã có 2.278 hộ kinh doanh phòng trọ với tổng số hơn 25.000 phòng. Tổng thu ngân sách xã đạt 1.147,4 tỷ đồng, chi ngân sách 977,6 tỷ đồng.

Năm 2025, thực hiện Nghị quyết số 1658/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, xã Đại Đồng được thành lập trên cơ sở sáp nhập ba đơn vị hành chính cũ: Đại Đồng, Hoàn Sơn và Tri Phương. Với diện tích tự nhiên 19,88 km², dân số hơn 84.000 người, 18 thôn, Đại Đồng trở thành xã có quy mô lớn, mật độ dân số cao gấp 5,6 lần bình quân toàn tỉnh.

Bên cạnh phát triển công nghiệp, xã vẫn duy trì sản xuất nông nghiệp ổn định với 738 ha gieo trồng, năng suất 65 tạ/ha. 100% các thôn thực hiện thu gom rác thải sinh hoạt hằng ngày, xử lý đúng quy định. Thu nhập bình quân đạt gần 80 triệu đồng/người/năm. Trong nhiệm kỳ, xã đã khởi công 32 công trình với tổng mức đầu tư hơn 225 tỷ đồng, trong đó 27 công trình đã hoàn thành. Hệ thống giao thông, điện, nước, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa được đầu tư đồng bộ, hiện đại.

Lĩnh vực văn hóa - xã hội đạt nhiều tiến bộ. Đến nay, 11/11 trường học công lập đạt chuẩn quốc gia mức độ 2; tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở đạt hơn 99%. Trạm y tế xã đạt chuẩn quốc gia, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt hơn 96%. Các chính sách an sinh xã hội được triển khai đồng bộ. Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao phát triển mạnh; 18/18 thôn đạt danh hiệu Làng văn hóa, 97% số hộ đạt Gia đình văn hóa.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Đại Đồng nhiệm kỳ 2025-2030 đặt mục tiêu: Xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; đẩy mạnh công nghiệp - thương mại - dịch vụ; đầu tư hạ tầng đồng bộ, thúc đẩy đô thị hóa, phấn đấu trở thành phường trước năm 2028.

Phó Chủ tịch UBND xã Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: “Để hoàn thành mục tiêu trên, xã tập trung thực hiện tốt ba khâu đột phá: Đầu tư hạ tầng hiện đại - chuyển đổi số - chuyển đổi xanh; xây dựng Đảng bộ vững mạnh; phát triển văn hóa - xã hội hài hòa, bảo tồn bản sắc. Đồng thời, thực hiện các giải pháp đồng bộ để chủ động kiểm soát, hạn chế đến mức thấp nhất những bất cập trong phát triển công nghiệp như: Tăng dân số cơ học gây sức ép lên hạ tầng kỹ thuật, nguy cơ mất an ninh trật tự, ô nhiễm môi trường...”.

Bài, ảnh: Vân Giang