Đắk Lắk: Nỗ lực giải bài toán xử lý rác thải nông thôn

Phụ nữ Đắk Lắk tích cực làm đẹp môi trường sống

"5 có, 3 sạch" góp phần thay đổi nhận thức bảo vệ môi trường

Trước tình trạng ô nhiễm môi trường, Hội LHPN tại nhiều địa phương trong tỉnh Đắk Lắk đã ra quân dọn dẹp vệ sinh, tuyên truyền từng bước làm thay đổi ý thức của cộng đồng về tác hại của rác thải nhựa, tạo môi trường xanh.

Tháng 3/2025, Hội LHPN huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk, đã chọn xã Quảng Tiến là đơn vị điểm thực hiện mô hình "Ủ rác thành phân hữu cơ", với 3.000 hộ tham gia thực hiện. Hội LHPN huyện đã trao 150 thùng ủ rác hữu cơ và hướng dẫn trực tiếp cho 50 hội viên về quy trình ủ rác tận dụng làm phân bón.

Bà Nguyễn Xuân Thủy, Phó Chủ tịch Hội LHPN xã Quảng Tiến, cho biết, người dân ở đây đều sinh sống bằng nghề nông nên hằng năm có nhiều phụ phẩm nông nghiệp thải ra, gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường sống. Trước tình hình đó, Hội LHPN xã đã triển khai mô hình phân loại rác tại nhà cho các hội viên nhằm giúp việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt được thuận tiện, hạn chế gây ô nhiễm môi trường. Dù mới đi vào hoạt động nhưng mô hình "Ủ rác thành phân hữu cơ" đã góp phần làm thay đổi nhận thức của người dân trong việc xử lý rác thải nông nghiệp và bảo vệ môi trường, cảnh quan nông thôn.

Lễ mắt mô hình “Ủ rác thành phân hữu cơ” tại Chi hội phụ nữ thôn Tiến Thịnh xã Quảng Tiến, huyện Cư M'gar

Theo số liệu từ Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh Đắk Lắk, tính hết năm 2024, Hội phụ nữ và các tổ chức đoàn thể trong tỉnh đã xây dựng được 126 mô hình gia đình "5 có, 3 sạch" (có ngôi nhà an toàn - có sinh kế bền vững - có sức khỏe - có kiến thức - có nếp sống văn hóa; sạch nhà - sạch bếp - sạch ngõ) và 83 mô hình "Gia đình phụ nữ an toàn, xanh, sạch, đẹp, bản sắc"; tổ chức các hoạt động "trình diễn thời trang làm từ rác thải tái chế"; phát 100 tờ rơi về phân loại rác thải. Đặc biệt là lan tỏa chương trình "Thu đổi rác thải nhựa trao quà sống xanh", "Đổi rác thải nhựa lấy cây xanh"...

Công tác quản lý rác thải còn nhiều bất cập

Đối với việc thực hiện thu gom bao gói thuốc bảo vệ thực vật để xử lý theo quy định, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức các lớp tập huấn, tuyên truyền, hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả; cách súc rửa chai lọ sau sử dụng 2 - 3 lần để giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật dư thừa trên bao gói và thu gom bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng để đúng nơi quy định, hạn chế tối đa ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn tỉnh mới chỉ có 8/15 địa phương đã bố trí bể chứa bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng, với 1.052 bể chứa. Trong năm 2024, tổng số bao gói thuốc bảo vệ thực vật đã thu gom là 11.830 kg và số lượng bao gói thuốc bảo vệ thực vật đã tiêu hủy là 9.290 kg. Đây mới chỉ là con số nổi, số lượng thực tế còn lớn hơn nhiều.

Hội LHPN xã Hòa Thuận, thành phố Buôn Ma Thuột tổ chức lễ ra mắt mô hình điểm “Gia đình 5 có, 3 sạch”

Tại xã Quảng Điền (huyện Krông Ana), hiện tỷ lệ thu gom, phân loại và xử lý rác thải trên địa bàn xã đã đạt trên 86%. Chính quyền xã cũng đã bố trí bể chứa đặt ở các cánh đồng để người dân chủ động bỏ vỏ bao bì, chai đựng thuốc bảo vệ thực vật. Tuy nhiên, việc trang bị thùng rác tại các hộ dân để thực hiện việc phân rác tại nguồn còn gặp nhiều khó khăn do kinh phí bố trí cho các hoạt động bảo vệ môi trường còn hạn hẹp. Hiện toàn xã mới chỉ bố trí được 5 thùng rác tại các hội trường thôn, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế tại địa phương.

Nỗ lực giải quyết "điểm nghẽn" trong xử lý rác thải nông thôn

Theo số liệu thống kê, hiện nay, toàn tỉnh Đắk Lắk có khoảng 66 bãi, điểm chôn lấp chất thải rắn gồm: 62 bãi nhỏ có diện tích dưới 10 ha, 3 bãi vừa có diện tích từ 10 - 30 ha và 1 bãi rác lớn có diện tích 50 ha. Tuy nhiên, mới chỉ có 2 bãi chôn lấp chất thải rắn tập trung tại huyện Cư Kuin và xã Hòa Phú (TP. Buôn Ma Thuột) là được đầu tư ô chôn lấp có lớp chống thấm theo yêu cầu kỹ thuật chôn lấp hợp vệ sinh.

Đa số các bãi chôn lấp chất thải rắn thông thường do địa phương quản lý là bãi tạm, quy mô nhỏ, chưa được xây dựng theo đúng tiêu chuẩn bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Rác thải được thu gom và chôn lấp thủ công, xử lý sơ bộ bằng cách phun thuốc diệt ruồi, các chất khử mùi và đốt. Các ô chôn lấp chưa được lót đáy chống thấm và bố trí hệ thống thu gom, xử lý nước rỉ rác, tiềm ẩn nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường nước, không khí và đất cho các khu vực xung quanh bãi chôn lấp.

Hội LHPN thị xã Buôn Hồ ra mắt mô hình CLB "Gia đình phụ nữ dân tộc thiểu số an toàn, xanh - sạch - đẹp - bản sắc"

Bên cạnh đó, ở khu vực nông thôn chỉ mới có 80/151 xã có tổ chức dịch vụ thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại các khu vực trung tâm xã, khu dân cư tập trung, các trục đường chính; còn lại hầu hết chất thải rắn sinh hoạt phát sinh được người dân tự xử lý bằng hình thức thủ công (đốt hoặc chôn lấp sau khuôn viên vườn nhà).

Nhằm giải quyết "điểm nghẽn" trong xử lý rác thải, nhất là ở vùng nông thôn, ngoài việc đầu tư hạ tầng xử lý rác theo các tiêu chí nông thôn mới, UBND tỉnh Đắk Lắk cũng đang đẩy mạnh phong trào bảo vệ môi trường tại các địa phương, trong các ngành, lĩnh vực. Đồng thời, khuyến khích nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng chế phẩm sinh học, công nghệ xanh, hạn chế bao bì nhựa và nilon khó phân hủy, góp phần phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn…

PN