Trăn trở nỗi lo ô nhiễm môi trường làng nghề

Sản xuất miến dong ở làng nghề sản xuất miến dong Lại Trạch, xã Yên Phú (Yên Mỹ) mang lại thu nhập khá cho nhiều hộ gia đình

Từ hơn 20 năm trước (năm 2003), làng nghề tái chế nhựa Minh Khai, thị trấn Như Quỳnh (Văn Lâm) đã có tên trong danh sách các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg ngày 22/4/2003 của Thủ tướng Chính phủ. Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại làng nghề tái chế nhựa Minh Khai, trong hơn 20 năm qua, các cấp, ngành từ trung ương đến cơ sở đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp nhưng tình trạng ô nhiễm chưa được xử lý triệt để. Tại đây hiện nay đang tồn tại một bãi tập kết rác thải rắn với khối lượng ước tính trên 150 nghìn tấn. Mỗi ngày, bãi tập kết phế thải của thôn Minh Khai vẫn tiếp nhận thêm 50 - 70 tấn rác, khiến bãi phế thải ngày càng phình to, gây áp lực lớn lên môi trường sống. Bãi tập kết thường xuyên cháy âm ỉ gây khói, bụi và mùi khét. Không khí trong làng ngột ngạt, nguồn nước, đất đều bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Nghề tái chế nhựa ở thôn Minh Khai luôn trong tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng

Ông Nguyễn Văn Phi, người dân thị trấn Như Quỳnh bức xúc: Nhà tôi cách thôn Minh Khai cả cây số nhưng thường xuyên ngửi thấy mùi khét. Đây là mùi khét rất đặc trưng do nhựa bị đốt cháy. Mùi khét đặc trưng này có thể do hoạt động tái chế nhựa, cũng có thể do phế thải ở bãi tập kết bị đốt cháy. Đây là chất độc hại, khi ngửi nhiều sẽ thấy tức ngực, khó thở, người sức khỏe yếu có thể bị hoa mắt, chóng mặt.

Môi trường làm việc tại các cơ sở tái chế nhựa ở tổ dân phố Phan Bôi, phường Dị Sử (thị xã Mỹ Hào) luôn chật chội, ngột ngạt

Cùng nằm trong danh sách các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại Quyết định 64 của Thủ tướng Chính phủ, nhưng làng nghề thuộc da Liêu Xá (Yên Mỹ) và làng nghề chế biến bột dong riềng Tứ Dân (Khoái Châu) đều đã được đưa ra khỏi danh sách ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, nghề thuộc da ở xã Liêu Xá và chế biến bột dong riềng ở xã Tứ Dân giờ không còn. Không có giải pháp triệt để để giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong sản xuất nên các hộ làm nghề phải tìm hướng mưu sinh khác.

Nhiều loại máy móc được đưa vào sản xuất tại làng nghề mộc Thụy Lân, xã Thanh Long (Yên Mỹ) nhằm giảm phế thải phát sinh

Làm thế nào để vừa giữ gìn và phát triển các làng nghề vừa bảo đảm chất lượng môi trường sống là bài toán chưa tìm được lời giải. Nhiều cơ sở sản xuất trong làng nghề đã đầu tư máy móc, thiết bị nhằm tối ưu hóa qui trình sản xuất, giảm thiểu chất thải thải ra môi trường. Tuy nhiên, do qui mô sản xuất chủ yếu là hộ gia đình; khu vực sản xuất nằm trong khu dân cư nên chất thải sản xuất của các làng nghề được thải chung với chất thải sinh hoạt. Hầu hết các cơ sở sản xuất trong làng nghề chưa có hệ thống thu gom, xử lý nước thải, khí thải đạt yêu cầu theo qui định.

Đưa máy móc vào sản xuất nhằm giảm ô nhiễm môi trường tại làng nghề chế biến lương thực, thực phẩm Trai Trang, thị trấn Yên Mỹ (Yên Mỹ)

Ứng dụng công nghệ thông tin trong sản xuất tại làng nghề mộc thôn Mão Chinh, xã Dương Quang (thị xã Mỹ Hào) giúp tăng năng suất, chất lượng sản phẩm

Ông Trần Đăng Anh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Để giải quyết vấn đề ô nhiễm làng nghề, cần có những biện pháp quyết liệt và đồng bộ hơn từ kiểm tra, xử phạt cho đến xây dựng các khu sản xuất tập trung. Tại các khu vực sản xuất tập trung phải được quy hoạch xây dựng hạ tầng kỹ thuật đầy đủ, áp dụng công nghệ xử lý chất thải tiên tiến, đáp ứng yêu cầu xử lí chất thải đạt yêu cầu theo qui mô của khu vực sản xuất. Việc này cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, các tổ chức, người sản xuất và chính người dân làng nghề để bảo đảm môi trường sống trong lành và phát triển bền vững cho làng nghề...

Mang lại thu nhập cao nhưng các làng nghề sản xuất đồ mộc trong tỉnh cũng đang phải đối mặt với ô nhiễm không khí do bụi

Đức Toản – Mai Nhung