Đảm bảo quyền giám sát của xã hội trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Điều hành phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trước đó, Quốc hội đã thảo luận tại tổ với 68 lượt ý kiến phát biểu, cơ bản đồng tình với sự cần thiết ban hành Luật Tiết kiệm, chống lãng phí và tán thành nhiều nội dung của dự thảo luật. Các đại biểu tập trung thảo luận vào các vấn đề trọng tâm như phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, giải thích từ ngữ, các quy định về hành vi gây lãng phí, xử lý vi phạm, quy định về công khai, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, giám sát, cũng như trách nhiệm của người đứng đầu và cơ chế phối hợp.

Tại phiên thảo luận ở hội trường, các đại biểu tiếp tục nhất trí cao về sự cần thiết ban hành luật để khắc phục những tồn tại, hạn chế của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hiện hành.

Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh Nguyễn Tâm Hùng phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Cho ý kiến thảo luận cụ thể vào các nội dung của dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ tán thành cao với sự cần thiết ban hành luật nhằm khắc phục các lỗ hổng thể chế, xử lý nguồn lực phân bổ dàn trải, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu và thúc đẩy văn hóa tiết kiệm. Để dự thảo luật khả thi và rõ trách nhiệm, đại biểu đề nghị bổ sung, làm rõ nhiều nội dung.

Về hành vi gây lãng phí, đại biểu đề nghị bổ sung rõ hành vi: "không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ và đề án chuyển đổi số đã được ngân sách nhà nước đầu tư". Theo đại biểu, thực tiễn cho thấy nhiều đề án số hóa dữ liệu, phần mềm quản lý, kết quả nghiên cứu ứng dụng... trị giá hàng trăm tỷ đồng nhưng chưa được đưa vào vận hành hoặc vận hành cầm chừng, gây lãng phí lớn và kéo dài. Việc bổ sung rõ nhóm hành vi này sẽ làm tăng hiệu lực giám sát, tránh vòng đời đầu tư bị bỏ quên.

Về công khai tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu đề nghị bổ sung yêu cầu công khai dự toán thực chi, mức tiết kiệm theo từng lĩnh vực và theo từng cơ quan, đồng thời làm rõ cơ chế công khai địa chỉ của sự lãng phí. Đại biểu cho rằng, chỉ khi công khai đầy đủ, minh bạch, có đối tượng, có số liệu cụ thể thì mới tạo áp lực cải thiện chất lượng điều hành và tăng cường giám sát của nhân dân và cơ quan dân cử.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi Tô Văn Tám phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Đại biểu Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) nhất trí với dự thảo luật và báo cáo thẩm tra; đề nghị bổ sung thêm quy định cấm các hành vi như cung cấp thông tin lãng phí sai sự thật hay bịa đặt, thổi phồng thông tin về lãng phí, hay hành vi xúi giục, kích động, ép buộc người khác cung cấp thông tin chống lãng phí. Đối với việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong nhân dân, đại biểu cho rằng dự thảo luật chỉ nên dừng ở mức khuyến khích; đề nghị nghiên cứu bổ sung vào Điều 19 quy định về trách nhiệm xã hội của công dân trong việc thực hiện nếp sống văn minh (trong việc cưới, việc tang, lễ hội, du lịch) thay vì trách nhiệm pháp lý.

Đại biểu Tô Thị Bích Châu (Thành phố Hồ Chí Minh) đề nghị cần bổ sung nguyên tắc tiết kiệm phải đi đôi với hiệu quả, đảm bảo chất lượng và tính bền vững. Đại biểu cũng đề nghị dự thảo luật cần bổ sung quy định về cơ quan đầu mối tiếp nhận, xử lý thông tin và cơ chế ẩn danh đối với thông tin phát hiện lãng phí.

Về nội dung công khai về tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu Tô Thị Bích Châu cho rằng nội dung này còn quá chung chung; đề nghị cần có quy định về thời hạn và hình thức công khai bắt buộc trên các cổng thông tin điện tử của cơ quan nhà nước gắn với trách nhiệm của người đứng đầu. Bên cạnh đó, việc công khai cần chuẩn hóa về biểu mẫu định kỳ và phải tiếp cận đối với người dân, đảm bảo quyền giám sát của xã hội và hạn chế tình trạng công khai chỉ mang tính hình thức.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ tiếp thu, bổ sung quy định cụ thể các hành vi gây lãng phí và hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí ngay tại dự thảo luật, nhằm thể chế hóa đầy đủ hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Bộ trưởng cho biết cơ quan soạn thảo đang tiếp tục nghiên cứu rà soát để bổ sung thêm các hành vi theo ý kiến của các đại biểu Quốc hội.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng đồng ý với ý kiến của đại biểu về việc tiếp tục nghiên cứu để bổ sung thêm các trường hợp phản ánh không đúng, quy chụp, cố tình bịa đặt, vu khống. Cơ quan soạn thảo cũng tiếp thu, chỉnh lý các quy định về quyền và trách nhiệm của người đấu tranh chống lãng phí, xử lý thông tin, đảm bảo rõ ràng theo quy định của Bộ Chính trị về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định quan điểm xuyên suốt của dự thảo luật là chỉ quy định điều chỉnh đối với trường hợp các tổ chức, cá nhân trong khu vực Nhà nước và khu vực tư nhân trực tiếp quản lý, sử dụng các nguồn lực công. Đối với hoạt động sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân, luật chỉ đưa ra các quy định mang tính chất khuyến khích, định hướng, phù hợp với Hiến pháp 2013 và kế thừa quy định tại luật hiện hành.

Kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết các ý kiến tâm huyết và có trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra nghiên cứu kỹ lưỡng để tiếp thu, hoàn chỉnh dự án luật trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp này.

Việt Đức (TTXVN)