Đằng sau con số lạm phát tiêu dùng tại Mỹ hạ nhiệt trong tháng 4

Tuy nhiên, triển vọng lạm phát vẫn chưa rõ ràng trong bối cảnh chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Donald Trump đang dần cho thấy tác động.

Giá thực phẩm giảm giúp hạ nhiệt lạm phát tiêu dùng tại Mỹ trong tháng 4

Số liệu được Bộ Lao động Mỹ công bố cho thấy, mức tăng giá trong tháng 4 thấp hơn dự báo của giới phân tích và tác động từ các mức thuế nhập khẩu diện rộng của Tổng thống Trump vẫn chưa rõ nét, dù giới chuyên gia dự báo ảnh hưởng sẽ rõ ràng hơn từ giữa năm nay.

Các dữ liệu cho thấy áp lực lạm phát đã giảm dần ngay cả trước khi các chính sách thuế mới được áp dụng, và không làm thay đổi nhận định rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ tiếp tục duy trì lãi suất hiện tại ít nhất đến cuối mùa hè.

Dù Mỹ và Trung Quốc đã đạt được bước tiến trong việc hạ nhiệt căng thẳng thương mại với một thỏa thuận "đình chiến" 90 ngày vào cuối tuần qua, mức thuế phổ quát 10% đối với gần như toàn bộ hàng nhập khẩu vẫn chưa được dỡ bỏ. Các loại thuế theo ngành vẫn tiếp tục được áp dụng.

“Những tín hiệu tích cực trong thương mại toàn cầu có thể giúp làm rõ hơn triển vọng lạm phát”, Jeffrey Roach, chuyên gia kinh tế trưởng của LPL Financial, nhận định và thêm rằng: “Tuy nhiên, sự bất định sau các thỏa thuận thương mại tạm thời gây khó khăn cho Fed trong việc điều hành chính sách, đặc biệt khi nguy cơ đình lạm vẫn hiện hữu. Nếu tình hình không sáng tỏ, Fed có thể sẽ không thể điều chỉnh chính sách vào tháng 6”.

Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, CPI tháng 4 tăng 0,2% so với tháng trước sau khi giảm 0,1% trong tháng 3 - mức giảm đầu tiên kể từ tháng 5/2020. Các chuyên gia phân tích tham gia khảo sát của Reuters dự báo mức tăng là 0,3%.

Tính theo năm, CPI tăng 2,3% so với cùng kỳ - mức thấp nhất kể từ tháng 2/2021 - sau khi ghi nhận mức tăng 2,4% trong tháng 3. Không có dấu hiệu cho thấy các mức thuế mới, bao gồm thuế 20% đối với hàng hóa liên quan đến fentanyl từ Trung Quốc và thuế 25% đối với ô tô và xe tải nhẹ nhập khẩu, đã đẩy giá tiêu dùng tăng lên. Các mức thuế theo quốc gia dự kiến chỉ được áp dụng từ tháng 7.

Các doanh nghiệp đã tăng dự trữ hàng hóa trong quý I để đón đầu các chính sách thuế, điều này có thể lý giải phần nào việc giá cả chưa tăng mạnh.

“Với hàng tồn kho hiện tương đương khoảng 3,7 tháng doanh thu, chúng tôi kỳ vọng tác động của thuế quan lên giá tiêu dùng sẽ bắt đầu rõ ràng hơn vào giữa năm nay”, Conrad DeQuadros, Cố vấn Kinh tế cao cấp tại Brean Capital, nhận định.

Thuế quan dự kiến sẽ đẩy lạm phát tăng trở lại

Chính quyền của ông Trump đã đồng ý giảm thuế lên hàng hóa Trung Quốc từ 145% xuống còn 30% trong vòng 90 ngày tới, trong khi mức thuế Trung Quốc áp lên hàng hóa Mỹ cũng được điều chỉnh từ 125% xuống còn 10%.

Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Trung tâm Ngân sách Đại học Yale, các mức thuế được áp dụng trong năm nay có thể khiến lạm phát tiêu dùng tăng thêm 1,7% trong ngắn hạn nếu Fed không phản ứng chính sách, tương đương với việc mỗi hộ gia đình Mỹ mất khoảng 2.800 USD sức mua.

Kỳ vọng lạm phát của người tiêu dùng cũng đang tăng lên. Thị trường tài chính tiếp tục đặt cược rằng Fed sẽ nối lại chu kỳ cắt giảm lãi suất vào tháng 9. Tuần trước, Fed đã giữ nguyên lãi suất điều hành ở mức 4,25% - 4,50%.

Thị trường chứng khoán Mỹ diễn biến tích cực, bạc xanh giảm giá so với rổ tiền tệ chính, trong khi lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng nhẹ.

Chỉ số CPI lõi - loại trừ hai nhóm hàng biến động mạnh là thực phẩm và năng lượng - tăng 0,2% trong tháng 4 sau khi tăng 0,1% tháng trước. CPI lõi được hỗ trợ bởi chi phí nhà ở tăng 0,4%, trong đó chi phí quy đổi thuê nhà cho chủ sở hữu (owners’ equivalent rent) tăng mạnh, bù đắp cho mức giảm 0,1% của giá khách sạn và nhà nghỉ.

Tính theo năm, CPI lõi tăng 2,8% so với cùng kỳ bằng mức tăng của tháng trước. Dựa trên dữ liệu CPI, các chuyên gia kinh tế ước tính chỉ số giá tiêu dùng cá nhân lõi (core PCE) - chỉ số lạm phát ưa thích của Fed - tăng 0,2% trong tháng 4 sau khi không đổi trong tháng 3, đưa mức tăng theo năm giữ ở 2,6%.

Dữ liệu chỉ số giá sản xuất (PPI) dự kiến công bố vào thứ Năm tới sẽ là căn cứ quan trọng để điều chỉnh các ước tính trên.

“Ngay cả khi đã có thỏa thuận giảm một số mức thuế nhập khẩu với Trung Quốc, mức thuế mà Mỹ đang áp dụng đối với hầu hết đối tác thương mại vẫn cao hơn đáng kể so với đầu năm 2025. Những mức thuế cao này sẽ dần được phản ánh vào giá hàng tiêu dùng trong thời gian tới, đẩy lạm phát tăng trở lại”, chuyên gia kinh tế trưởng tại PNC Financial, Gus Faucher bình luận.

Fed tiếp tục lựa chọn "kiên nhẫn" bất chấp áp lực từ ông Trump

Ngay sau khi số liệu CPI được công bố, Tổng thống Trump tiếp tục kêu gọi Fed cắt giảm lãi suất và nói rằng giá của "gần như mọi thứ" đều giảm.

"Không có lạm phát, và giá xăng, năng lượng, hàng tạp hóa và hầu như mọi thứ khác đều giảm! Fed phải hạ lãi suất, giống như châu Âu và Trung Quốc đã làm", ông Trump nói trên Truth Social và lặp lại lời chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, lạm phát thấp hơn kỳ vọng cùng với việc căng thẳng thương mại Mỹ - Trung hạ nhiệt đáng kể đang làm giảm bớt lo ngại về nguy cơ thắt chặt đột ngột đối với các hộ gia đình và doanh nghiệp Mỹ trong thời gian tới. Diễn biến này khiến các định chế tài chính Phố Wall đồng loạt điều chỉnh dự báo suy thoái, đồng thời tạo điều kiện để Fed duy trì mức lãi suất hiện tại.

JPMorgan Chase và Barclays là hai trong số các tổ chức đã điều chỉnh dự báo vào ngày thứ Ba, phản ánh triển vọng kinh tế tích cực hơn sau khi Mỹ và Trung Quốc cuối tuần qua đạt được thỏa thuận nhằm giảm bớt các mức thuế quan mang tính trừng phạt lẫn nhau vốn được áp dụng kể từ đầu tháng Tư.

Các chuyên gia kinh tế của JPMorgan hiện đánh giá xác suất xảy ra suy thoái kinh tế dưới 50%, trong khi Barclays thậm chí đã loại bỏ hoàn toàn kịch bản suy thoái ra khỏi dự báo. Trước đó, cả hai đều dự đoán các mức thuế cao sẽ tác động tiêu cực đến người tiêu dùng và doanh nghiệp, qua đó kìm hãm chi tiêu và hoạt động kinh tế.

Thị trường tài chính cũng đã điều chỉnh lại kỳ vọng sau thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung, giảm mạnh khả năng Fed sẽ phải cắt giảm lãi suất ngay từ tháng 7 nhằm ứng phó với nguy cơ suy thoái. Các nhà giao dịch hiện chỉ dự báo Fed sẽ cắt giảm lãi suất hai lần từ nay đến cuối năm, bắt đầu vào tháng 9.

Thông tin CPI tháng 4 củng cố kỳ vọng rằng Fed sẽ chọn phương án giảm lãi suất từ từ vào cuối năm, thay vì hành động sớm và mạnh tay.

“Có lo ngại rằng thuế quan sẽ đẩy lạm phát tăng cao, và điều đó vẫn có thể xảy ra. Nhưng dữ liệu hôm nay ít nhất mang lại sự nhẹ nhõm cho nhà đầu tư khi cho thấy lạm phát vẫn đang đi đúng hướng”, Giám đốc điều hành Longbow Asset Management, Jake Dollarhide nhận định.

Tuy vậy, các chuyên gia kinh tế tại Raymond James lưu ý: “Sự không chắc chắn liên quan đến chính sách thuế quan và ảnh hưởng tới lạm phát trong thời gian tới sẽ khiến các nhà hoạch định chính sách Fed tiếp tục đứng ngoài quan sát”.

Tuần trước, Fed quyết định giữ nguyên lãi suất điều hành ngắn hạn trong biên độ 4,25% - 4,50%, mức đã được duy trì từ tháng 12 năm ngoái.

Chủ tịch Fed Jerome Powell khi đó nhấn mạnh ông chưa thấy dấu hiệu nào từ dữ liệu cho thấy kinh tế đang suy yếu nghiêm trọng. Khi lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu 2% của Fed và chính sách thương mại biến động có thể vừa làm tăng giá vừa làm chậm đà tăng trưởng, lựa chọn hợp lý hiện nay là chờ thêm dữ liệu rõ ràng trước khi điều chỉnh chính sách lãi suất.

Tính theo năm, lạm phát dù đã giảm đáng kể so với đỉnh nhưng vẫn cao hơn ngưỡng mục tiêu 2% của Fed.

Các quan chức Fed cảnh báo rằng việc cắt giảm lãi suất trong bối cảnh lạm phát còn cao và dự kiến tăng lên, dù chỉ trong ngắn hạn có thể dẫn tới tình trạng lạm phát vượt kiểm soát, gây tổn hại cho tăng trưởng kinh tế.

“Khi tình hình chính sách thương mại vẫn chưa rõ ràng và Fed khó có khả năng hành động sớm trước khi có thêm thông tin về tăng trưởng và lạm phát, chúng tôi hiện chỉ kỳ vọng hai đợt cắt giảm lãi suất của Fed, thay vì ba và lần đầu tiên sẽ diễn ra vào tháng Chín, thay vì tháng Bảy”, Gregory Daco, chuyên gia kinh tế trưởng tại EY, nhận định.

Đại Hùng