Đánh giá đúng tình hình, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp phù hợp để hoàn thành kế hoạch năm 2024

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5.

Phát biểu ý kiến khai mạc phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, nhìn chung tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, trong đó có 3 điểm đáng lưu ý: cạnh tranh gay gắt giữa các nước lớn; xung đột leo thang (Ukraine, Biển Đỏ, Dải Gaza); giá đô-la Mỹ, giá vàng tăng cao; giá dầu thô, hàng hóa cơ bản, dịch vụ vận tải biến động mạnh; chính sách tiền tệ ở nhiều nước chưa rõ xu hướng; biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh tác động nặng nề, đặc biệt tình trạng nắng nóng, hạn hán vì hiện tượng El Nino, dẫn đến nguy cơ mất an ninh lương thực tiềm ẩn tại một số nước, khu vực.

Kinh tế thế giới có dấu hiệu phục hồi nhưng các thị trường lớn của Việt Nam vẫn còn khó khăn. Ở trong nước, thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn, nhất là nước ta là nước đang phát triển, nền kinh tế đang chuyển đổi, quy mô còn khiêm tốn, độ mở cao, sức chống chịu có hạn, một biến động nhỏ ở bên ngoài có thể gây tác động lớn đến trong nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên họp.

Thủ tướng nêu rõ, trong bối cảnh đó, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Trung ương, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, tình hình kinh tế-xã hội tháng 5 tiếp tục xu hướng tích cực, đạt kết quả tốt hơn tháng 4; tính chung 5 tháng tốt hơn cùng kỳ trên hầu hết các lĩnh vực.

Điểm sáng nổi bật là công tác chỉ đạo điều hành về cơ bản chủ động, linh hoạt, phù hợp, quyết liệt, sát thực tiễn. Tăng trưởng được thúc đẩy ở cả 3 khu vực công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ; kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm. Trong đó, chủ động các phương án, bảo đảm cung cấp điện trong dịp nắng nóng (điện tiêu thụ đạt kỷ lục trên 1 tỷ kW/ngày); thúc đẩy quyết liệt các dự án hạ tầng chiến lược giao thông, năng lượng như Đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch-Phố Nối. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, xây dựng thể chế, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, quốc phòng, an ninh, đối ngoại được đẩy mạnh; đời sống nhân dân được cải thiện; uy tín, vị thế quốc tế của Việt Nam tiếp tục được nâng lên.

Bên cạnh kết quả đạt được là cơ bản, chúng ta thẳng thắn nhìn nhận vẫn còn những hạn chế, bất cập và khó khăn, thách thức như sức ép lạm phát, tỷ giá còn cao; thị trường bất động sản, tiếp cận tín dụng khó khăn; phản ứng chính sách ở một số nơi chưa kịp thời; kỷ luật, kỷ cương chưa nghiêm; còn tình trạng né tránh, đùn đẩy, sợ trách nhiệm; tình hình ngộ độc thực phẩm, cháy nổ, tội phạm diễn biến phức tạp…

Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận với tinh thần phản ánh đúng tình hình, đúng bản chất, đúng đúng kết quả, tạo khí thế mới, động lực mới, tạo thắng lợi mới.

Trên tinh thần đó Thủ tướng gợi ý một số nội dung: cần xác định rõ đâu là những mặt đã làm được, đâu là mặt chưa được, nguyên nhân vì sao? Rút ra bài học kinh nghiệm trong quản lý điều hành của Chính phủ là như thế nào? Đánh giá, nhận định về tình hình tháng 6 và và những tháng cuối năm có gì đáng lưu ý, có gì cần phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, nhất là nhiệm vụ đề ra cho tháng 6 và những tháng tới đây để góp phần thực hiện được mục tiêu đã đề ra cho năm 2024? Cần những cơ chế, chính sách, giải pháp gì để tập trung vào lĩnh vực nào? Phải chăng là chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, hay các chính sách khác, hay tập trung tháo gỡ về khó khăn về cơ chế: cơ chế nào, ở đâu, ai cần phải tháo gỡ? Kiến nghị cụ thể về phạm vi, mức độ, thời gian cần hoàn thành. Thủ tướng cũng đề nghị các đại biểu làm rõ, đề xuất những giải pháp cụ thể để khắc phục kịp thời những hạn chế, bất cập, yếu kém mà các đại biểu Quốc hội nêu tại kỳ họp thứ 7 này…

Quang cảnh phiên họp.

* Theo Tổng cục Thống kê, sản xuất công nghiệp tháng 5 tiếp tục duy trì xu hướng tăng trưởng tích cực hơn so với tháng trước. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 5 ước tính tăng 3,9% so tháng trước và tăng 8,9% so cùng kỳ năm trước.

Tính chung 5 tháng đầu năm 2024, IIP ước tính tăng 6,8% so cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2023 giảm 2,0%). Số lao động đang làm việc trong các doanh nghiệp công nghiệp tại thời điểm 1/5/2024 tăng 1,0% so cùng thời điểm tháng trước và tăng 3,2% so cùng thời điểm năm trước.

Trong tháng 5, cả nước có hơn 13.200 doanh nghiệp thành lập mới, giảm 13,7% so tháng trước và tăng 9,2% so cùng kỳ năm trước. Bên cạnh đó, cả nước còn có 6.749 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, giảm 18,8% so với tháng trước và tăng 13,4% so cùng kỳ năm 2023; 5.303 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, giảm 30,4% và giảm 1,1%; 4.550 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, giảm 2,3% và giảm 3,5%; 1.538 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 14,4% và tăng 25,8%.

Tính chung 5 tháng đầu năm 2024, cả nước có 98.800 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 4,1% so với cùng kỳ năm trước; bình quân một tháng có 19.800 doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động. Số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 97.300 doanh nghiệp, tăng 10,5% so cùng kỳ năm trước; bình quân một tháng có 19.500 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam tính đến ngày 20/5/2024 bao gồm: vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt gần 11,07 tỷ USD, tăng 2 % so cùng kỳ năm trước. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện tại Việt Nam 5 tháng đầu năm 2024 ước đạt 8,25 tỷ USD, tăng 7,8% so cùng kỳ năm trước. Tổng thu ngân sách nhà nước tháng 5 ước đạt 150,9 nghìn tỷ đồng. Lũy kế tổng thu ngân sách nhà nước 5 tháng đầu năm 2024 ước đạt 898,4 nghìn tỷ đồng, bằng 52,8% dự toán năm và tăng 14,8% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành tháng 5/2024 ước đạt 519,8 nghìn tỷ đồng, tăng 9,5% so cùng kỳ năm trước. Tính chung 5 tháng đầu năm, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 2.580,2 nghìn tỷ đồng, tăng 8,7% so cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2023 tăng 12,3%), nếu loại trừ yếu tố giá tăng 5,2% (cùng kỳ năm 2023 tăng 9,3%).

Trong tháng 5, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa ước đạt 66,62 tỷ USD, tăng 9,1% so tháng trước và tăng 22,6% so cùng kỳ năm trước. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 5 ước đạt 32,81 tỷ USD, tăng 5,7% so tháng trước và tăng 15,8% so cùng kỳ năm trước.

Tính chung 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 156,77 tỷ USD, tăng 15,2% so cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 43,69 tỷ USD, tăng 20,5%, chiếm 27,9% tổng kim ngạch xuất khẩu; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 113,08 tỷ USD, tăng 13,3%, chiếm 72,1%.

Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tháng 5 ước đạt 33,81 tỷ USD, tăng 12,8% so tháng trước và tăng 29,9% so cùng kỳ năm trước. Tính chung 5 tháng đầu năm, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước đạt 148,76 tỷ USD, tăng 18,2% so cùng kỳ năm trước. Cán cân thương mại hàng hóa tháng 5 ước tính nhập siêu 1,0 tỷ USD. Tính chung 5 tháng đầu năm, cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 8,01 tỷ USD (cùng kỳ năm trước xuất siêu 10,2 tỷ USD)…

Phát biểu ý kiến kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá, nhìn chung, tình hình kinh tế-xã hội tháng 5 và 5 tháng năm 2024 tiếp tục xu hướng tích cực, nhiều lĩnh vực tháng 5 đạt kết quả cao hơn tháng 4 và tính chung 5 tháng tốt hơn so cùng kỳ năm 2023.

Thủ tướng nhấn mạnh, nguyên nhân kết quả đạt được: nhờ có sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ, tích cực của Quốc hội và các cơ quan trong hệ thống chính trị; sự tham gia, ủng hộ của nhân dân, doanh nghiệp; sự hợp tác, giúp đỡ của bạn bè quốc tế; đặc biệt là sự vào cuộc quyết liệt, chỉ đạo sâu sát, có trọng tâm, trọng điểm của Chính phủ, các bộ trưởng, trưởng ngành, các cấp, các ngành, các địa phương.

Về quan điểm định hướng chỉ đạo, điều hành thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu phải bám sát và vận dụng sáng tạo, hiệu quả trong triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của Tổng Bí thư, lãnh đạo chủ chốt. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; phát huy tinh thần chủ động, tích cực, đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm; nắm chắc diễn biến tình hình, phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả. Kiên quyết không lùi bước trước khó khăn, kiên định mục tiêu đề ra với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả hơn, có trọng tâm, trọng điểm. Lấy nội lực là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định; ngoại lực là quan trọng, đột phá. Tăng cường đoàn kết, thống nhất; giữ gìn kỷ luật, kỷ cương hành chính; kịp thời tháo gỡ những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc, chủ động giải quyết theo thẩm quyền, không trông chờ ỷ lại, không đùn đẩy, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân, phát triển doanh nghiệp. Trong mọi trường hợp phải bảo đảm ổn định chính trị-xã hội; củng cố quốc phòng, an ninh; tăng cường đối ngoại, hội nhập quốc tế và đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, tạo đồng thuận của xã hội, tạo niềm tin cho nhân dân và nhà đầu tư.

Về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục chuẩn bị tốt phục vụ Phiên giải trình và trả lời chất vấn Kỳ họp thứ 7 của Quốc hội; khẩn trương hoàn thiện hồ sơ về 5 Nghị quyết trình Quốc hội; phối hợp chặt chẽ trong giải trình, hoàn thiện các hồ sơ, tài liệu, bảo đảm chất lượng và tiến độ theo yêu cầu của Quốc hội; yêu cầu các bộ trưởng, trưởng ngành tiếp tục chủ trì rà soát, tháo gỡ khó khăn về pháp lý,…

Về chỉ đạo, điều hành kinh tế vĩ mô, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; phối hợp đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm. Chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa phải ưu tiên cho tăng trưởng. Chính sách tiền tệ có tỷ giá và lãi suất phải chú ý; chính sách tài khóa phải chú ý vấn đề đầu tư công và giảm thuế, phí, lệ phí cho doanh nghiệp trong lúc khó khăn. Thủ tướng hoan nghênh Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các ngân hàng giảm lãi suất, hướng vào các lĩnh vực ưu tiên; giao nhiệm vụ này cho 5 ngân hàng thương mại nhà nước làm nòng cốt thực hiện giảm lãi suất. Ngân hàng Nhà nước phối hợp Bộ Xây dựng thúc đẩy giải ngân gói 120 nghìn tỷ đồng cho vay phát triển nhà ở xã hội. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các giải pháp giảm thuế, phí, lệ phí.

Quyết liệt triển khai ngay các giải pháp ổn định thị trường vàng theo quy định. Phấn đấu tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách nhà nước; Thủ tướng biểu dương Bộ Tài chính làm tốt công tác tăng thu ngân sách nhà nước; sớm có phương án huy động thêm 100 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ cho các công trình hạ tầng chiến lược Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ Bộ Giao thông vận tải để làm tốt việc này.

Tập trung làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống và thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới: về đầu tư, đẩy mạnh thực hiện các dự án đầu tư công; thúc đẩy đầu tư tư nhân; tăng cường hợp tác công tư; thu hút FDI có chọn lọc.

Về xuất khẩu, củng cố các thị trường truyền thống, đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng, mở rộng các thị trường mới (UAE, Halal, Mỹ Latinh, châu Phi); hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn bị điều kiện, đáp ứng các tiêu chuẩn mới, tiêu chuẩn xanh…

Về tiêu dùng, đẩy mạnh kích cầu tiêu dùng trong nước, khuyến mại, cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt.

Có cơ chế, chính sách cụ thể, hiệu quả thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới, nhất là về 3 lĩnh vực: Thể chế, cơ chế, chính sách; Phát triển kinh tế vùng, liên kết vùng, đô thị; Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, các ngành, lĩnh vực mới nổi... Quyết liệt đẩy mạnh hơn nữa giải ngân vốn đầu tư công; báo cáo Quốc hội cho phép chủ động điều chỉnh kế hoạch vốn từ nơi chưa phân bổ, chậm giải ngân sang nơi giải ngân nhanh, có nhu cầu bổ sung vốn; phấn đấu giải ngân hơn 95% kế hoạch được giao. Kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ các công trình, dự án hạ tầng quan trọng, trọng điểm quốc gia với tinh thần làm việc nào dứt việc đó, huy động sức mạnh tổng lực của cả hệ thống chính trị vào cuộc.

Tập trung hoàn thiện thể chế, pháp luật, cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia. Khẩn trương ban hành đầy đủ, kịp thời các Nghị định, Thông tư, văn bản hướng dẫn, bảo đảm đồng thời với hiệu lực của các Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, các tổ chức tín dụng…; quyết liệt cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; đẩy mạnh chuyển đổi số, Đề án 06, xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia. Khẩn trương ban hành Kế hoạch triển khai các quy hoạch đã ban hành, đặc biệt là Quy hoạch điện VIII, các Nghị định liên quan ngành điện; sớm thành lập Ban Chỉ đạo rà soát các vướng mắc về pháp lý (do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban); đề xuất báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 ban hành 1 luật sửa nhiều luật để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trên các lĩnh vực.

Tập trung phát triển mạnh các ngành, lĩnh vực chủ yếu: về công nghiệp, tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy công nghiệp chế biến chế tạo, công nghiệp phụ trợ; đẩy nhanh tiến độ các dự án quy mô lớn, công nghệ cao, lan tỏa mạnh mẽ; bảo đảm cung ứng đủ điện, xăng dầu trong mọi tình huống; khẩn trương trình ban hành 3 Nghị định về: cơ chế mua bán điện trực tiếp (cơ chế DPPA); về điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu; về cơ chế phát triển các dự án điện sử dụng khí thiên nhiên và khí LNG.

Về nông nghiệp, tận dụng tốt cơ hội xuất khẩu nông sản; sớm gỡ "thẻ vàng" (IUU); điều tiết, bảo đảm đủ nước cho nông nghiệp, sản xuất điện, sinh hoạt của người dân; tổ chức thực hiện hiệu quả phòng, chống cháy rừng với phương châm “4 tại chỗ”. Tiếp tục phát triển ngành du lịch. Tiếp tục xử lý các vấn đề tồn đọng, kéo dài: xử lý các ngân hàng thương mại yếu kém (Ngân hàng Nhà nước); Nhà máy bột giấy Phương Nam (Bộ Công thương); Công ty tàu thủy Dung Quất, Nhà máy thép Việt-Trung, Nhà máy thép Thái Nguyên giai đoạn 2 (Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp); 2 dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 (Bộ Y tế).

Chú trọng các lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường; bảo đảm an sinh xã hội, đời sống nhân dân. Chuẩn bị cải cách tiền lương theo các Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội theo nguyên tắc bảo đảm công bằng, bình đẳng, hài hòa, ổn định; đề xuất phương án phù hợp nhất thực hiện từ ngày 1/7/2024; thực hiện Nghị quyết 27 và 28, Nghị quyết của Quốc hội có lộ trình, bước đi, bước đi chắc chắn, ổn định, hài hòa, bình đẳng ở 3 lĩnh vực thang bảng lương, lương cơ sở, chính sách đặc thù.

Làm tốt công tác khám, chữa bệnh, bảo đảm thuốc; phòng, chống đuối nước, nhất là ở trẻ em; tổ chức tốt Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2024. Khẩn trương hoàn thành Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa trình Quốc hội. Tăng cường quốc phòng, an ninh; bảo đảm an ninh trật tự, phòng chống tội phạm; phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Triển khai chu đáo, thực chất, hiệu quả các hoạt động đối ngoại của lãnh đạo cấp cao; nhanh chóng cụ thể hóa, khai thác có hiệu quả các điều ước, thỏa thuận quốc tế.

Tăng cường công tác thông tin, truyền thông, tạo đồng thuận xã hội, tạo niềm tin cho nhân dân, nhà đầu tư, doanh nghiệp. Tích cực triển khai các nhiệm vụ của Tiểu ban Kinh tế-Xã hội Đại hội XIV của Đảng, bảo đảm tiến độ, chất lượng. Phát động phong trào thi đua về giữ gìn vệ sinh nơi công cộng, giao Bộ Y tế triển khai việc này; tổ chức hội nghị kết hợp về nhà ở xã hội và tiêu thụ xi-măng để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.