Đau bụng, vật vã người phụ nữ 67 tuổi viêm phúc mạc do thủng tạng rỗng

Trung tâm Y tế Đoan Hùng (Phú Thọ) đã lọc máu liên tục thành công cứu sống bệnh nhân sốc nhiễm khuẩn nặng do thủng đại tràng, viêm phúc mạc nguy kịch sống phụ thuộc vào thuốc vận mạch.

Theo đó, sáng ngày 11/11, Trung tâm Y tế Đoan Hùng tiếp nhận một bệnh nhân nữ, 67 tuổi, tiền sử viêm đa khớp, vào viện vì đau bụng, vật vã. Bệnh nhân nhanh chóng được thăm khám, thực hiện các cận lâm sàng cần thiết và kết luận chẩn đoán: Viêm phúc mạc do thủng tạng rỗng. Bệnh nhân được dùng kháng sinh, truyền dịch, giảm đau và chuyển mổ cấp cứu ngay sau đó.

Ngay khi mở bụng, tràn ra ngoài là mùi của phân và máu. Nhận định là một trường hợp thủng đại tràng, tiên lượng nặng, nguy cơ sốc và tử vong cao, kíp mổ dưới sự hỗ trợ của các chuyên gia bệnh viện đa khoa tỉnh đã nhanh chóng hoàn thành cuộc phẫu thuật, chuyển bệnh nhân về khoa hồi sức tích cực tiếp tục điều trị.

Khi về khoa hồi sức tích cực, bệnh nhân đã trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn nặng, phụ thuộc thuốc vận mạch (nhóm thuốc dùng để nâng huyết áp) liều cao, thở máy với oxy nồng độ cao và vô niệu hoàn toàn.

Bệnh nhân nguy kịch phải lọc máu, sống nhờ vào các loại thuốc vận mạch - Ảnh BVCC

Bệnh nhân được tiến hành lọc máu liên tục ngay sau đó nhưng tình trạng sốc vẫn tiến triển ngày càng nặng, các loại thuốc vận mạch phải liên tục tăng liều, oxy máu giảm ngày càng nặng, và tiếp tục vô niệu.

Không nản lòng, kíp lọc máu vẫn tiếp tục cố gắng, và rồi…, huyết áp có dấu hiệu tăng trở lại, những giọt nước tiểu đầu tiên chảy ra, oxy hóa máu cải thiện, ngọn chi ấm dần. Bệnh nhân được giảm dần phụ thuộc các thuốc vận mạch, và kết thúc lọc máu sau 57h liên tục.

Hiện tại bệnh nhân đã thoát khỏi nguy kịch, rút được nội khí quản, cắt các thuốc vận mạch, tiếp tục quá trình chăm sóc vết mổ, phục hồi chức năng đường tiêu hóa và chống nhiễm trùng.

Bác sĩ Tùng, khoa Hồi sức tích cực chia sẻ: "Đây là một trường hợp sốc nhiễm khuẩn do viêm phúc mạc điển hình, mọi động thái điều trị đều được thực hiện rất khẩn trương nhưng tiên lượng từ đầu vốn đã rất nặng.

Với đôi mắt thâm quầng và cái bụng sôi, suốt ba đêm trắng, kíp lọc máu vẫn không rời mắt khỏi chiếc monitor liên tục báo động huyết áp tụt và bão hòa oxy máu giảm. Mỗi lần tăng liều thuốc vận mạch và nhìn vào chiếc túi tiểu rỗng không, chúng tôi vẫn cố động viên nhau rằng bệnh nhân rồi sẽ ổn thôi.

Và rồi kỳ tích đã lại đến… Chính sự tin tưởng của người bệnh và gia đình dành cho khoa Hồi sức tích cực và Trung tâm Y tế nói chung đã tạo động lực để chúng tôi tiếp tục kiên trì vượt qua mọi khó khăn.

Suốt ba đêm trắng, kíp lọc máu vẫn không rời mắt khỏi chiếc monitor liên tục báo động - Ảnh BVCC

Theo BSCKI Võ Thị Thùy Trang, bác sĩ Nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng, phúc mạc là một thanh mạc lớn nhất trong cơ thể, và có chức năng bao bọc, bảo vệ tất cả các cơ quan trong ổ bụng. Viêm phúc mạc là một bệnh lý nặng trong ngoại khoa và có tỷ lệ tử vong cao, gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị sớm.

Viêm phúc mạc là một màng như lụa trải bên trong thành bụng và phủ các cơ quan trong bụng - thường gây ra bởi sự nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm. Viêm phúc mạc có thể là hậu quả của bất kỳ sự vỡ (hay thủng) hoặc có thể là biến chứng của tình trạng bệnh lý khác.

Sự nhiễm trùng của màng bụng có thể do nhiều nguyên nhân. Trong nhiều trường hợp là do sự vỡ hoặc thủng của tạng ở trong thành bụng. Tình trạng nhiễm trùng của phúc mạc cũng có thể có mà không có sự thủng của tạng trong bụng, dù cho tình trạng này hiếm hơn. Loại viêm phúc mạc như vậy gọi là viêm phúc mạc nguyên phát.

Bệnh nhân đã hồi sinh kỳ diệu - Ảnh BVCC

Những nguyên nhân phổ biến dẫn đến thủng vỡ tạng bao gồm:

Thủ thuật y tế, ví dụ như lọc màng bụng. Lọc màng bụng sử dụng cái ống để loại bỏ những chất thải từ máu khi thận của bạn không còn khả năng đảm nhiệm đầy đủ chức năng này. Sự nhiễm trùng có thể xảy ra trong lúc lọc màng bụng bởi vùng xung quanh ống không sạch, vệ sinh kém hoặc thiết bị y tế bị nhiễm trùng.

Viêm phúc mạc cũng có thể là một biến chứng của phẫu thuật đường tiêu hóa, việc sử dụng những ống nuôi ăn, các thủ thuật rút dịch ổ bụng (chọc dò ổ bụng), hay hiếm hơn là biến chứng của nội soi đại tràng hay nội soi tiêu hóa.

Ruột thừa vỡ, loét dạ dày hoặc thủng đại tràng. Bất kỳ tình trạng nào vừa nói đều có thể khiến vi khuẩn lọt vào khoang phúc mạc thông qua lỗ thủng trên ống tiêu hóa.

Viêm tụy. Viêm nhiễm của tuyến tụy bị biến chứng do nhiễm trùng có thể dẫn đến viêm phúc mạc nếu vi khuẩn lan ra bên ngoài tuyến tụy.

Viêm túi thừa đại tràng. Sự nhiễm trùng của các túi phồng nhỏ trên đường tiêu hóa (viêm túi thừa) có thể là nguyên nhân của viêm phúc mạc nếu một trong những túi đó vỡ ra làm các chất thải của đường tiêu hóa tràn ra khoang bụng.

Tổn thương hay vết thương có thể là nguyên nhân của viêm phúc mạc bởi nó làm cho vi khuẩn hoặc chất hóa học từ các phần khác của cơ thể vào trong khoang phúc mạc.

Viêm phúc mạc nguyên phát thường xảy ra do biến chứng của bệnh gan, như xơ gan. Xơ gan tiến triển tạo ra một lượng lớn dịch bên trong khoang bụng (dịch báng). Sự tích tụ dịch này là điều thuận lợi cho sự nhiễm vi khuẩn.

Viêm phúc mạc là một bệnh lý rất nặng trong ngoại khoa, nếu không xử trí kịp thời, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 60 – 70%. Bởi vì, viêm phúc mạc cấp là giai đoạn cuối của quá trình nhiễm khuẩn trong ổ bụng, trong khi đó có nhiều loại vi khuẩn, độc tính của chúng rất cao, trong khi đó diện tích của phúc mạc (màng bụng) rất rộng nên khả năng hấp thu chất độc từ các tạng rỗng (dạ dày, ruột...) tràn vào, độc tố (do vi khuẩn tiết ra) rất nhanh dễ dẫn đến sốc và nhiễm độc (sốc nhiễm trùng).

Bệnh nặng còn do sự dễ lây lan khắp ổ bụng bởi nhu động ruột (ruột co bóp đẩy các chất bẩn đi vào ổ bụng). Vì vậy, khi nghi bị mắc viêm phúc mạc cần chẩn đoán sớm xử trí đúng, kịp thời nhằm hạn chế tử vong đến mức tối đa.

Nếu không điều trị, viêm phúc mạc có thể gây nhiễm trùng ngoài khoang phúc mạc: Du khuẩn huyết (vi khuẩn đi vào máu); Nhiễm trùng huyết (sepsis). Sepsis diễn biến rất nhanh, đe dọa tính mạng bằng bệnh cảnh shock và suy cơ quan.

“Viêm phúc mạc là một bệnh lý ngoại khoa rất nặng, tỷ lệ tử vong cao. Vì viêm phúc mạc là quá trình cuối của nhiễm khuẩn trong ổ bụng, do đó khi có các biểu hiện bất thường: đau chướng bụng; Sốt; Buồn nôn và nôn; Chán ăn; Tiêu chảy; Giảm lượng nước tiểu; Khát nước; Bí trung tiện hoặc đại tiện...cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và có phương pháp điều trị sớm nhất”, BSCKI Võ Thị Thùy Trang nhấn mạnh.

Thúy Nga