Đấu giá 'ảo' làm nóng phiên giám sát tối cao của Quốc hội

Hoạt động phân lô bán nền sẽ bị kiểm soát chặt chẽ hơn, tạo điều kiện thuận lợi hơn đáng kể cho các nhà đầu tư trong hoạt động kinh doanh loại hình bất động sản này. Ảnh: H.P

Lợi dụng đấu giá để lũng đoạn thị trường

Là người đầu tiên phát biểu, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn), Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, cho rằng thời gian qua giá nhà đất tại một số thành phố lớn tăng rất cao, nhất là Hà Nội và TPHCM, “khiến thị trường bất động sản vừa mới phục hồi lại xuất hiện những dấu hiệu bất ổn”.

Bà Thủy dẫn ý kiến của lãnh đạo Bộ Xây dựng cho rằng, tình trạng đầu cơ, thổi giá, đẩy giá là một trong những nguyên nhân chính. Thực tế cho thấy, một số hội nhóm đầu cơ và nhà đầu tư đã thổi giá và gây nhiễu loạn thông tin nhằm thao túng tâm lý của người dân để trục lợi. Chiêu thức phổ biến của họ là đẩy giá đất lên mức cao ngất ngưởng trong các phiên đấu giá, sau đó sẵn sàng bỏ cọc khi đến hạn thanh toán. Mục đích là tạo ra mặt bằng giá mới cho những khu đất xung quanh mà họ đã gom mua từ trước, từ đó thu về khoản lợi nhuận khổng lồ.

Một số phiên đấu giá ở huyện ven đô Hà Nội được tổ chức xuyên đêm ghi nhận hàng trăm, thậm chí cả ngàn người chấp nhận “ăn chực nằm chờ”, để đấu được suất đất; giá trúng cũng cao kỷ lục. “Giá đất ở huyện ven đô cũng lên hơn 100 triệu đồng/mét vuông, tương đương đất dự án đã được đầu tư hạ tầng. Có thể thấy, giá đất tại một số thành phố liên tục thiết lập mặt bằng mới và vượt xa so với thu nhập của đại bộ phận người dân”, bà Thủy cho biết.

Dẫn chứng cụ thể phiên đấu giá ở quận Hà Đông (Hà Nội) ghi nhận mức giá 262 triệu đồng/mét vuông, đại biểu Quốc hội Dương Văn Phước (Quảng Nam) khẳng định “ở đây có dấu hiệu bất thường và nguy cơ trả giá cao, bỏ cọc rất cao”. Bộ Tài nguyên và Môi trường kiểm tra ở huyện Thanh Oai (Hà Nội), thấy có tới 56/68 lô đất trúng giá rất cao và người trúng đấu giá không thể nộp tiền và có dấu hiệu bỏ cọc. “Đấu giá không thực chất sẽ trở thành công cụ để lũng đoạn thị trường, để trục lợi và chúng ta cần phải nghiêm trị”, ông Phước nhấn mạnh.

Là đại biểu Quốc hội của Hà Nội, ông Nguyễn Anh Trí cho biết “cử tri và nhân dân rất bức xúc” vì tình trạng trả giá cao rồi bỏ cọc trong các phiên đấu giá gây ra những hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, đặc biệt là triển khai dự án. “Bây giờ các dự án rất khó tiếp tục triển khai vì đang chờ xem giá đất. Vì vậy phải có biện pháp ngăn chặn hiện tượng bất thường này càng sớm càng tốt”.

Tranh luận về tăng mức đặt cọc

Hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất tại một số địa phương có biểu hiện bất thường cũng được ghi nhận trong Báo cáo của Đoàn giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội. Đoàn giám sát cho rằng, điều này không chỉ tạo mặt bằng giá đất cao, làm tăng giá bất động sản lân cận so với thị trường, mà còn ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư.

Hiến kế giải pháp, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (Hà Nội), Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách, cho rằng không nên tăng tiền đặt cọc, thay vào đó, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát nên bổ sung quy định: người tham gia đấu giá phải chứng minh đủ tiền để mua nếu trúng đấu giá. Việc này có thể xác nhận qua tài khoản tiền gửi ngân hàng hoặc tài sản bảo đảm khác như nhà đất và phải cam kết nếu cố tình bỏ cọc sẽ bị phong tỏa các tài sản trên để xử lý.

Tranh luận với ông Cường, đại biểu Dương Văn Phước (Quảng Nam) cho rằng, phải tăng giá đặt cọc để tránh “thầu tặc” và phải tăng tiền đặt cọc theo từng vòng đấu, theo lũy tiến để buộc người đấu giá phải cân nhắc khi bỏ cọc. Cùng với đó, cần có chế tài mạnh, cấm các doanh nghiệp này tiếp tục đấu giá trên các lĩnh vực, như vậy mới hạn chế được các trường hợp này.

Trao đổi lại với ông Phước, ông Cường giải thích rõ hơn vì sao ông đề xuất không tăng phí đặt cọc mà nên đặt thêm điều kiện với người tham gia đấu giá. Theo ông Cường, phí đặt cọc hiện quy định từ 5-20%. Như vậy, với một bất động sản được định giá ban đầu 10 tỉ đồng, người tham gia đấu giá có thể phải đặt cọc tới 2 tỉ đồng. Nếu tăng phí đặt cọc thì số tiền đặt cọc còn cao hơn nữa trong khi không phải ai tham gia đấu giá đều được mua bất động sản đó. Điều này dẫn đến ít người tham gia đấu giá và làm mất đi tính cạnh tranh của phiên đấu giá. Còn nếu yêu cầu người tham gia đấu giá phải chứng minh đủ tiền để mua nếu trúng đấu giá và tài sản bảo đảm bị phong tỏa nếu bỏ cọc thì sẽ lọc được những người tham gia chỉ nhằm mục đích đầu cơ.

“Ngay khi nộp hồ sơ, người tham gia đấu giá đã phải chứng minh năng lực tài chính, như vậy chúng ta hoàn toàn có đủ điều kiện, có đủ thời gian để người tham gia chuẩn bị cũng như cơ quan quản lý đấu giá kiểm soát”, ông Cường nói.

Tiếp tục bấm nút tranh luận với ông Cường, ông Phước cho rằng, việc tạo điều kiện cho nhiều người tham gia đấu giá “rất nhân văn” nhưng “thực tiễn đấu giá rất phức tạp, không như là mơ”. Nêu thực tế phiên đấu giá một mỏ cát ở Quảng Nam, với giá khởi điểm hơn 1 tỉ đồng, nhưng sau 200 vòng đấu giá, giá đã vọt lên 375 tỉ đồng. Giá cát theo quy định là 150.000 đồng/mét khối nhưng sau đấu giá đã tăng lên 2,3 triệu đồng/mét khối. Vì vậy, ông Phước cho rằng, “không thể lấy thời điểm ban đầu để xác định năng lực của người tham gia đấu giá”.

Mối quan tâm và tranh luận của các đại biểu Quốc hội cho thấy, sau cuộc giám sát, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sẽ cần có biện pháp căn cơ, phù hợp để ngăn chặn việc thao túng, sử dụng các phiên đấu giá quyền sử dụng đất nhằm mục đích tạo “sốt” giá. Làm được điều này sẽ góp phần đưa giá bất động sản về đúng giá trị nội tại.

Cẩm Hà