Đầu tư cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành: Giải quyết điểm nghẽn về hạ tầng giao thông

Vốn nhà nước đầu tư 12.770 tỷ đồng

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ , Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình cho biết, theo quy hoạch, đường cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Tây. Đây là trục giao thông quan trọng, kết nối vùng Tây Nguyên với vùng Đông Nam Bộ, vùng Tây Nam Bộ và TP. Hồ Chí Minh (TP.HCM).

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng trình bày báo cáo

"Việc đầu tư cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành sẽ giải quyết điểm nghẽn về hạ tầng giao thông, tạo không gian phát triển mới, động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh khu vực vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên" - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định.

Chính phủ đề xuất giai đoạn phân kỳ đầu tư dự án, với chiều dài khoảng 128,8 km (đi qua địa phận tỉnh Đắk Nông 27,8 km, qua địa phận tỉnh Bình Phước 101 km, bao gồm cả 2 km kết nối với đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa); quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh, giải phóng mặt bằng thực hiện một lần theo quy mô quy hoạch (6 làn xe).

Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 25.540 tỷ đồng, bao gồm vốn nhà nước (50%), gồm: ngân sách trung ương 10.536,5 tỷ đồng, ngân sách địa phương 2.233,5 tỷ đồng), vốn nhà đầu tư (50%).

Dự án được chia thành 5 dự án thành phần, trong đó, dự án thành phần 1 (đường cao tốc) đầu tư theo phương thức PPP (hợp tác đối tác công - tư, loại hợp đồng BOT). Các dự án thành phần 2, 3, 4, 5 thực hiện giải phóng mặt bằng, xây dựng đường gom và cầu vượt ngang qua địa phận tỉnh Đắk Nông, tỉnh Bình Phước triển khai theo hình thức đầu tư công.

Để đảm bảo tính khả thi trong triển khai thực hiện dự án, đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành đưa dự án vào khai thác, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai dự án. Theo đó, bố trí nguồn vốn ngân sách trung ương để thực hiện dự án; cho phép người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định việc chỉ định thầu với các gói thầu tư vấn, gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư…

Theo Ủy ban Kinh tế, việc đầu tư dự án sẽ từng bước hoàn thành mạng lưới cao tốc theo quy hoạch, mở ra không gian phát triển mới cho các địa phương và tăng cường liên kết vùng nói chung và liên kết nội vùng nói riêng, tạo động lực, sức lan tỏa, thuận lợi kết nối với cảng hàng không quốc tế Long Thành và cảng Cái Mép - Thị Vải, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Thẩm tra báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế nhất trí sự cần thiết đầu tư dự án.

Đồng thời, cơ quan thẩm tra cũng cơ bản nhất trí với quy mô đầu tư của Dự án, tuy nhiên một số ý kiến đề nghị cân nhắc mở rộng đầu tư đoạn kết nối 2 km của dự án theo quy mô 4 làn xe tiêu chuẩn TCVN 5729:2012, để bảo đảm kết nối đồng bộ nhằm phát huy hiệu quả đầu tư đường cao tốc TP.HCM - Chơn Thành đang triển khai đầu tư.

Đảm bảo thu xếp vốn, tránh điều chỉnh dự án PPP sang đầu tư công

Về phương thức đầu tư, theo tờ trình của Chính phủ, dự án đã có nhà đầu tư quan tâm đề xuất và có văn bản xin ý kiến thống nhất một số nội dung để hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án theo phương thức đối tác công tư.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra lưu ý, thực tế triển khai các dự án đầu tư theo phương thức PPP thời gian qua cho thấy, việc thu hút các nhà đầu tư, tổ chức tín dụng tham gia đầu tư các dự án gặp nhiều khó khăn, thách thức.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra

Với số vốn do nhà đầu tư thu xếp khoảng 12.770 tỷ đồng, chiếm 50% sơ bộ tổng mức đầu tư (chiếm 65% sơ bộ tổng mức đầu tư dự án thành phần 1 theo phương thức PPP), để bảo đảm tính khả thi cho dự án, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ cần thống nhất chặt chẽ với nhà đầu tư quan tâm trong việc thu xếp vốn cho dự án, tránh phải điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án từ đầu tư theo phương thức PPP sang đầu tư công, gây kéo dài thời gian, giảm hiệu quả đầu tư.

Đồng thời, cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung giải pháp cụ thể hơn đối với phương án xử lý các dự án giao thông BOT song hành để Quốc hội có cơ sở xem xét, quyết định. Bên cạnh đó, dự án cần phân tích rõ hơn các chi phí thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đặc biệt chi phí liên quan đến việc chuyển mục đích sử dụng rừng và đất lúa của dự án.

Về tiến độ hoàn thành, chất lượng của dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, thực tế triển khai các dự án vừa qua cho thấy, một số dự án được phân chia thành các dự án thành phần do các địa phương làm cơ quan chủ quản vận hành độc lập gặp khó khăn trong việc điều hòa, phối hợp, cân đối tổng mức đầu tư giữa các dự án thành phần.

Vì vậy, đề nghị Chính phủ cần có cơ chế giao cho các cơ quan đầu mối của các dự án rà soát, điều hòa, cân đối và thống nhất điều chỉnh tăng hoặc giảm tổng mức đầu tư giữa các dự án thành phần của dự án đó, bảo đảm không vượt sơ bộ tổng mức đầu tư của toàn bộ dự án đã được Quốc hội quyết định. Ngoài ra, cần làm rõ năng lực quản lý dự án của các địa phương được giao làm cơ quan chủ quản, cơ quan có thẩm quyền.

Hoàng Yến