Dày đặc chương trình liên kết vào trường công, nguồn thu lớn: Nhiều băn khoăn cần lời giải

Thời gian qua, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam nhận được rất nhiều phản ánh của độc giả, liên quan đến các chương trình liên kết tại các trường phổ thông. Theo đó, độc giả phản ánh, hiện đang xuất hiện ngày càng nhiều các chương trình liên kết với nhiều tên gọi khác nhau, với mức thu đa dạng, “trăm hoa đua nở”. Độc giả cũng bày tỏ lo ngại, khi có quá nhiều chương trình liên kết được triển khai, học sinh có thể sẽ bị “quá tải” và khó đánh giá chất lượng thực tế của từng chương trình.

Dịch vụ hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa thu ra sao?

Theo Nghị quyết số 18/2025/NQ-HĐND ngày 24/7/2025 của Hội đồng nhân dân thành phố Hồ Chí Minh quy định các khoản thu và mức thu, cơ chế quản lý thu chi đối với các dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục của cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh năm học 2025-2026, không có quy định “mức trần” đối với khoản thu phục vụ hoạt động giáo dục ngoài giờ học chính khóa.

“Mức trần” đối với mức thu của các hoạt động này được đề cập tại Nghị quyết số 04/2023/NQ-HĐND ngày 12/7/2023 của Hội đồng nhân dân thành phố Hồ Chí Minh quy định các khoản thu và mức thu, cơ chế quản lý thu chi đối với các dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục của cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh năm học 2023-2024. Theo đó, xác định “mức thu tối đa” đối với các khoản thu phục vụ cho hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa; các khoản thu phục vụ cho hoạt động giáo dục thực hiện theo các Đề án. Các trường tại Thành phố Hồ Chí Minh đang dựa vào Nghị quyết này để thu.

Tại Hà Nội, mới đây, ngày 27/11, Hội đồng nhân dân thành phố đã thông qua Nghị quyết quy định danh mục các khoản thu và mức thu, cơ chế quản lý thu, chi đối với các dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục, đào tạo đối với cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập (không bao gồm các cơ sở giáo dục công lập chất lượng cao).

Theo đó, thành phố đã bỏ 2 dịch vụ gồm: Dịch vụ học 2 buổi/ngày đối với cấp trung học cơ sở và dịch vụ hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa, bồi dưỡng bổ sung kiến thức các môn văn hóa. Dịch vụ duy nhất trong nhóm ngoài giờ chính khóa được giữ lại là giáo dục kỹ năng sống do nhà trường trực tiếp thực hiện. “Mức trần” của phí dịch vụ kỹ năng sống này được xác định là 15.000 đồng/giờ dạy.

Tương tự, nhiều địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển khác cũng không đưa ra “mức thu tối đa” đối với các hoạt động này.

Đơn cử, theo Nghị quyết số 68/2025/NQ-HĐND ngày 17/7/2025 của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh quy định danh mục các khoản thu và mức thu, cơ chế quản lý thu chi đối với các dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên công lập trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, không xác định mức thu tối đa đối với các hoạt động giáo dục ngoài giờ học chính khóa.

Tại Nghị quyết số 767/2025/NQ-HĐND ngày 10/10/2025 của Hội đồng nhân dân tỉnh Hưng Yên quy định danh mục các khoản thu, mức thu, cơ chế quản lý thu, chi dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục trong các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh Hưng Yên từ năm học 2025-2026, có xác định “mức trần” đối với khoản thu “Hoạt động giáo dục ngoại ngữ cho học sinh lớp 1, lớp 2 (áp dụng đối với môn ngoại ngữ tự chọn và học sinh có nhu cầu)”; còn đối với học sinh bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông trong nghị quyết ghi "không".

Cũng theo Nghị quyết này, các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục không quy định “mức trần” cụ thể, bao gồm: Hoạt động giáo dục tiếng Anh tăng cường ở trường phổ thông; Ngoại ngữ 2 ở trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông; Dịch vụ bồi dưỡng về văn hóa, nghệ thuật, thể thao; hoạt động giáo dục kỹ năng sống; hoạt động giáo dục STEM/STEAM; giáo dục năng lực số, trí tuệ nhân tạo (AI) thực hiện đối với học sinh tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông.

Dày đặc chương trình liên kết trong nhà trường với nguồn thu lớn

Đầu năm học 2025-2026, Tạp chí đã nhận được nhiều băn khoăn của độc giả đối với các chương trình liên kết, tăng cường, bổ trợ tiếng Anh, Tin học, STEM, STEAM, kỹ năng sống được triển khai trong các trường phổ thông. Mỗi trung tâm/công ty cung cấp dịch vụ giáo dục kỹ năng sống, dạy tăng cường tiếng Anh, Tin học này lại liên kết với rất nhiều trường phổ thông, với các gói thầu trị giá từ vài trăm triệu đồng đến vài tỷ đồng.

Nhiều trường xếp môn liên kết xen chính khóa, cả trường có 1.556 học sinh thì chỉ có 1 em không đăng ký.

Tại bài viết: “TH Tân Thới xếp môn liên kết xen chính khóa, trường có 1.556 HS chỉ một em không đăng ký”, có nêu: Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam nhận được phản ánh của phụ huynh có con đang học lớp 1/7 của Trường Tiểu học Tân Thới (phường Phú Thọ Hòa, thành phố Hồ Chí Minh). Theo phụ huynh cho biết, thời khóa biểu của học sinh mà nhà trường xếp có tình trạng môn tự chọn xen giữa môn chính khóa.

Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tân Thới xác nhận, nhà trường cũng nhận được ý kiến của phụ huynh lớp 1/7 về vấn đề thời khóa biểu lớp này. Đối tác dạy kỹ năng sống cho nhà trường là Công ty Tân Thanh Quang, Công ty Ý Tưởng Việt còn dạy Anh văn bản ngữ là Công ty trách nhiệm hữu hạn liên kết đào tạo Vinalearn.

Cơ chế chia doanh thu theo tháng gồm: Thanh toán 88% cho đối tác, 2% nộp thuế và 10% hỗ trợ cho trường dùng để chi trả cho công tác quản lý, tổ chức lớp học, hỗ trợ hoạt động chuyên môn, hỗ trợ giáo viên, nhân viên, hỗ trợ cơ sở vật chất tại trường. [1]

Tại bài viết “Có gói thầu chỉ Công ty ILA Việt Nam dự và trúng thầu, Hiệu trưởng THCS Huỳnh Khương Ninh lý giải”, cũng đã nêu một số nội dung liên quan đến mức thu của các dịch vụ này.

Theo tìm hiểu của phóng viên, ở các năm học trước, nhà trường cũng liên kết với Công ty Trách nhiệm hữu hạn ILA Việt Nam để triển khai hoạt động giáo dục theo Đề án “Trường Tiên tiến, hội nhập quốc tế”.

Cụ thể, trong thông báo về các khoản thu năm học 2024-2025, ở phần Các khoản thu phục vụ cho hoạt động giáo dục theo các Đề án, có nội dung “Tiền Anh văn giao tiếp với người nước ngoài (Trung tâm Anh Ngữ ILA)” có mức thu 452.000 đồng/học sinh/tháng (dành cho các lớp 6); “Tiền Anh văn giao tiếp với người nước ngoài (Trung tâm Anh Ngữ ILA)” có mức thu 402.000 đồng/học sinh/tháng (dành cho các lớp 7) và “Tiền Anh văn giao tiếp với người nước ngoài (Trung tâm Anh Ngữ ILA)” có mức thu 350.000 đồng/học sinh/tháng (dành cho các lớp 8+9).

Còn ở thông báo về các khoản tạm thu và khoản thu năm học 2022-2023, ở phần Thu thỏa thuận theo Đề án “Trường Tiên tiến, hội nhập quốc tế”, phóng viên ghi nhận nội dung “Tiền học Tiếng Anh giao tiếp với giáo viên nước ngoài (Trung tâm Anh ngữ ILA) với mức thu 350.000 đồng/tháng cho khối 6+7” và “Tiền học Tiếng Anh giao tiếp với giáo viên nước ngoài (Trung tâm Anh ngữ ILA) với mức thu 350.000 đồng/tháng cho khối 8+9”. [2]

Tại bài viết “Trường học liên kết dạy tiếng Anh với Education Solutions Việt Nam thực hiện công khai ra sao?”, cũng có thông tin về mức thu của các chương trình này.

Theo Thông báo về các khoản thu và mức thu các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục năm học 2025-2026 của Trường Tiểu học Kim Đồng (phường Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh), nhà trường thu hoạt động học ngoại ngữ với người nước ngoài là 200.000 đồng/tháng/học sinh, dạy 2 tiết/tuần.

Theo đơn giá trúng thầu được nêu trong thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu của Trường Tiểu học Lương Định Của (phường Bàn Cờ, thành phố Hồ Chí Minh) đối với Công ty Education Solutions Việt Nam, xác định đơn giá: 230.000 đồng/học sinh/tháng (với học phần mềm bổ trợ giáo viên Việt Nam); và đơn giá 220.000 đồng/học sinh/tháng (với học tiếng Anh với người nước ngoài). [3]

Một công ty tham gia và trúng thầu, khó đảm bảo cạnh tranh về chất lượng, giá cả

Một vấn đề nữa cũng đang được dư luận rất quan tâm, đó là mặc dù nhiều trường đấu thầu công khai, nhưng chỉ có 1 công ty tham gia và trúng thầu. Điều này dẫn đến băn khoăn về việc khó có sự cạnh tranh về giá cả và chất lượng để lựa chọn được đơn vị cung cấp dịch vụ tốt nhất cho học sinh.

Tại bài viết: “Dạy kỹ năng sống, nhiều trường “chào hàng cạnh tranh” chỉ Công ty Rồng Việt tham gia và trúng thầu”, có nêu, Công ty Cổ phần Đầu tư Giáo dục và Đào tạo Quốc tế Rồng Việt (Rồng Việt Education) là đơn vị duy nhất tham gia dự thầu và được phê duyệt nhiều gói thầu ở nhiều trường công.

Qua tìm hiểu một số gói thầu công khai cho thấy, tại một số trường học khi công bố thông tin đấu thầu các gói thầu cung cấp chương trình học kỹ năng sống chỉ có Công ty Cổ phần Đầu tư Giáo dục và Đào tạo Quốc tế Rồng Việt tham gia dự thầu và trúng thầu.

Tìm hiểu về đơn vị đánh giá hồ sơ dự thầu tại các trường học có thể thấy, có nhiều trường học trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh thuê công ty để đánh giá hồ sơ thầu cũng giống nhau. [4]

Tại bài viết: “ILA Việt Nam trúng thầu cung cấp dịch vụ dạy tiếng Anh ở những trường công nào tại TPHCM?” nêu: Tòa soạn Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã nhận được phản ánh của nhiều phụ huynh tại thành phố Hồ Chí Minh cho biết, họ thấy Công ty Trách nhiệm hữu hạn ILA Việt Nam là đơn vị dạy tiếng Anh ở nhiều trường, nhiều gói thầu được công bố chỉ một mình công ty này tham gia và trúng thầu.

Theo tìm hiểu, đơn vị này trúng thầu nhiều gói thầu: Cung cấp dịch vụ tổ chức học Ngoại ngữ với người nước ngoài cho học sinh; Tổ chức giảng dạy tiếng Anh cho học sinh; Cung cấp dịch vụ tiếng Anh tại nhiều trường công lập ở thành phố Hồ Chí Minh.

Tra cứu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, công ty này có tham gia và trúng thầu ở nhiều trường học tại thành phố Hồ Chí Minh như: Trường Trung học cơ sở Trần Văn Ơn (phường Tân Định), Trường Trung học cơ sở Võ Trường Toản (phường Sài Gòn), Trường Trung học cơ sở Minh Đức (phường Cầu Ông Lãnh), Trường Trung học cơ sở An Phú (phường An Khánh), Trường Trung học cơ sở Tân Tạo (phường Bình Tân), Trường Trung học cơ sở Huỳnh Khương Ninh (phường Tân Định),...

Mặc dù những gói thầu trên được nhiều trường công lập ở thành phố Hồ Chí Minh tổ chức đấu thầu rộng rãi qua mạng, nhưng nhiều gói thầu chỉ có Công ty Trách nhiệm hữu hạn ILA Việt Nam trúng thầu. [5]

Tại bài viết: “Có gói thầu chỉ Công ty ILA Việt Nam dự và trúng thầu, Hiệu trưởng THCS Huỳnh Khương Ninh lý giải” có nêu: “Sau khi đăng thông báo mời thầu công khai, nhà trường chỉ nhận được hồ sơ từ Công ty Trách nhiệm hữu hạn ILA Việt Nam, đơn vị đã thỏa mãn các tiêu chí trong hồ sơ mời thầu” - cô Nguyễn Thị Mỹ Hạnh - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Huỳnh Khương Ninh lý giải. [2]

Tại bài viết: “Major Academy trúng thầu dạy tiếng Anh liên kết ở nhiều trường công, có gói trị giá hơn 5,8 tỷ đồng”, có nêu: Công ty cổ phần Major Academy trúng thầu nhiều gói thầu: Tổ chức chương trình học ngoại ngữ thông qua môn Toán và Khoa học; Giảng dạy tiếng Anh thông qua môn Toán và Khoa học cho học sinh; Cung cấp dịch vụ tổ chức học ngoại ngữ tiếng Anh với người nước ngoài tại nhiều trường học ở thành phố Hồ Chí Minh.

Tra cứu trên cổng thông tin đấu thầu quốc gia cho thấy, công ty này có tham gia đấu thầu và trúng thầu ở nhiều trường học tại thành phố Hồ Chí Minh như: Trường Tiểu học Lê Đình Chinh (phường Chợ Lớn); Trường Tiểu học Trần Văn Ơn (phường Bình Tân); Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi (phường Bình Trưng Đông, thành phố Thủ Đức); Trường Tiểu học Lương Định Của (phường Bàn Cờ); Trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi (phường Bình Hưng Hòa); Trường trung học cơ sở Bình Trị Đông B (phường An Lạc); Trường Trung học cơ sở Lê Tấn Bê (phường An Lạc); Trường Tiểu học Phan Đình Phùng (phường Bàn Cờ); Trường Tiểu học Nguyễn Thái Sơn (phường Xuân Hòa).

Tại quyết định phê duyệt cũng như báo cáo đánh giá e-HSDT trong kết quả lựa chọn nhà thầu của nhiều trường học trên, ở nhiều đơn vị chỉ có Công ty cổ phần Major Academy tham gia và trúng thầu. [6]

Chính những trường hợp mặc dù đấu thầu công khai, nhưng lại chỉ có 1 công ty tham gia và trúng thầu, có công ty trúng thầu nhiều lần tại cũng một trường phổ thông, khiến độc giả băn khoăn, làm sao để có thể đảm bảo được tính cạnh tranh về giá cả, chất lượng có lợi nhất cho học sinh?

Cùng với đó, đội ngũ giáo viên giảng dạy các chương trình này lại hoàn toàn không phải giáo viên của các trường phổ thông công lập, mà là giáo viên của các trung tâm/công ty bên ngoài nhà trường. Chính vì lẽ đó, độc giả càng thêm băn khoăn về chất lượng giáo dục khi chất lượng đầu ra không có chuẩn chung, không được giám sát đánh giá độc lập. Tất cả các vấn đề này cần được ngành giáo dục và các bên liên quan làm rõ để tránh lãng phí, để tiền của phụ huynh chi ra mang lại hiệu quả thiết thực góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://giaoduc.net.vn/th-tan-thoi-xep-mon-lien-ket-xen-chinh-khoa-truong-co-1556-hs-chi-mot-em-khong-dang-ky-post254427.gd

[2] https://giaoduc.net.vn/co-goi-thau-chi-cong-ty-ila-viet-nam-du-va-trung-thau-hieu-truong-thcs-huynh-khuong-ninh-ly-giai-post255198.gd

[3] https://giaoduc.net.vn/truong-hoc-lien-ket-day-tieng-anh-voi-education-solutions-viet-nam-thuc-hien-cong-khai-ra-sao-post254943.gd

[4] https://giaoduc.net.vn/day-ky-nang-song-nhieu-truong-chao-hang-canh-tranh-chi-cong-ty-rong-viet-tham-gia-va-trung-thau-post254786.gd

[5] https://giaoduc.net.vn/ila-viet-nam-trung-thau-cung-cap-dich-vu-day-tieng-anh-o-nhung-truong-cong-nao-tai-tphcm-post254736.gd

[6] https://giaoduc.net.vn/major-academy-trung-thau-day-tieng-anh-lien-ket-o-nhieu-truong-cong-co-goi-tri-gia-hon-58-ty-dong-post254692.gd

[7] https://giaoduc.net.vn/dbqh-chuyen-gia-can-ra-soat-hoat-dong-dau-thau-lua-chon-chuong-trinh-lien-ket-o-truong-cong-post255259.gd

Thành An