Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quy hoạch

Không thể chậm trễ

Qua gần 8 năm triển khai Luật Quy hoạch, công tác quy hoạch ngày càng đóng vai trò quan trọng, giúp Nhà nước hoạch định, kiến tạo các động lực phát triển và không gian phát triển mới. Tuy nhiên, quá trình tổ chức thực hiện pháp luật về quy hoạch cho thấy một số nội dung cần sửa đổi, hoàn thiện như: trình tự, thủ tục còn mất nhiều thời gian; quy định về thẩm quyền và trách nhiệm của các cơ quan liên quan còn chưa rõ ràng; quy định về nội dung quy hoạch còn trùng lặp, chưa bảo đảm tính chủ động, linh hoạt trong triển khai thực hiện.

Tăng cường phân cấp, phân quyền để phát huy tính chủ động của địa phương trong công tác quy hoạch. Ảnh: Hoàng Hà

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, kế hoạch lập pháp ban đầu, Luật Quy hoạch sẽ được sửa đổi một cách tổng thể, đồng bộ trong thời gian tới. Tuy nhiên, do yêu cầu từ thực tiễn, đặc biệt là để kịp thời thực hiện chủ trương sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh theo Kết luận số 121 và 127 của Bộ Chính trị, việc sửa đổi một số nội dung cấp thiết của Luật Quy hoạch là không thể chậm trễ. Vì vậy, nếu không kịp sửa trước ngày 1/7, thời điểm chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thì các địa phương sẽ không thể triển khai điều chỉnh quy hoạch, kéo theo hệ lụy là hàng loạt dự án đầu tư phát triển không thể tiến hành. Đây là lý do Chính phủ buộc phải trình Quốc hội sửa gấp một số điều khoản trọng yếu, trong khi việc sửa tổng thể sẽ tiếp tục được chuẩn bị và trình sau.

Theo Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, dự thảo Luật gồm 2 điều. Điều 1, sửa đổi, bổ sung một số Điều của Luật Quy hoạch; trong đó sửa đổi, bổ sung 28 điều với nội dung chủ yếu và điểm mới như: Hoàn thiện hệ thống quy hoạch; đơn giản hóa nội dung quy hoạch để nâng cao tính hiệu quả, khả thi của quy hoạch, bổ sung quy định về trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 để đáp ứng yêu cầu sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh theo hướng đơn giản hóa và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; tăng cường phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước về quy hoạch để nâng cao tính chủ động của các cấp, ngành trong chỉ đạo điều hành theo Kết luận số 121-KL/TW của Ban Chấp hành T.Ư Đảng; hoàn thiện quy định về trình tự, thủ tục của hoạt động quy hoạch và trách nhiệm của các cơ quan trong quản lý nhà nước về quy hoạch. Điều 2 là điều khoản thi hành.

Tại phiên thảo luận ở tổ về Dự thảo Luật, đại biểu Tạ Đình Thi (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) tán thành với việc tăng cường phân cấp, phân quyền nhằm phát huy tính chủ động của các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan liên quan. Đại biểu cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu để mở rộng một cách hợp lý việc phân cấp cho các địa phương theo hướng “địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” bởi không gian phát triển hiện nay khi được tổ chức lại đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã là rất khác; cần phải nghiên cứu để tiếp tục có điều chỉnh, mở rộng một cách hợp lý về phân cấp cho các địa phương trong công tác lập, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, đồng thời quy định rõ trách nhiệm của địa phương và bảo đảm việc phân quyền không ảnh hưởng đến tính thống nhất của hệ thống quy hoạch quốc gia. Việc phân cấp cũng phải bảo đảm theo nguồn lực và các điều kiện thực hiện.

Tăng vai trò của chính quyền cấp xã

Nhấn mạnh tầm quan trọng vai trò của chính quyền cấp xã trong hệ thống quy hoạch quốc gia, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị bổ sung quy định nêu rõ chính quyền cấp xã là chủ thể phối hợp, có trách nhiệm tham gia cung cấp thông tin, đề xuất phương án quy hoạch và phối hợp triển khai thực hiện quy hoạch trên địa bàn. "Việc ghi nhận vị trí cấp xã trong hệ thống quy hoạch là cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Điều này bảo đảm tính liền mạch và thực tiễn trong tổ chức thực thi pháp luật về quy hoạch” - đại biểu chia sẻ.

Đại biểu Khương Thị Mai (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nam Định) đồng tình với Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật với việc tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương. Theo đại biểu, nếu phân cấp cho UBND tỉnh quyết định điều chỉnh quy hoạch tỉnh thì sẽ giảm thủ tục hành chính, bớt thời gian cho việc lập, thẩm định quyết định điều chỉnh quy hoạch này. Tuy nhiên, các điều, khoản trong dự thảo Luật lại chưa thể hiện được nội dung trên. Vì vậy, đại biểu Khương Thị Mai đề nghị sửa khoản 2 Điều 15 để đúng với quan điểm phân cấp cho tỉnh. “Thủ tướng Chính phủ thẩm định nhiệm vụ lập quy hoạch vùng. Bộ Tài chính tổ chức thẩm định nhiệm vụ lập quy hoạch ngành quốc gia, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch, phê duyệt điều chỉnh nhiệm vụ lập quy hoạch vùng. UBND tỉnh tổ chức thẩm định nhiệm vụ lập quy hoạch tỉnh. Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch, phê duyệt điều chỉnh nhiệm vụ lập quy hoạch tỉnh” - đại biểu Khương Thị Mai đề nghị sửa đổi.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị sửa Điều 29 thành UBND tỉnh lập Hội đồng thẩm định quy hoạch để thẩm định quy hoạch tỉnh, chứ không phải Bộ Tài chính. “Phân cấp thì phải triệt để, sửa tất cả các điều liên quan phân cấp là UBND tỉnh phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch, chứ không chỉ phân cấp mỗi điều trên mà các điều dưới lại chưa thay đổi” - đại biểu Khương Thị Mai nhấn mạnh.

Về vấn đề này, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, dự thảo Luật lần này cũng ghi nhận vai trò của chính quyền cấp xã tuy không có thẩm quyền ban hành quy hoạch, nhưng lại là đơn vị trực tiếp tổ chức triển khai. Vì vậy, dự thảo Luật quy định bắt buộc lấy ý kiến cấp xã trong quá trình lập và điều chỉnh quy hoạch, bảo đảm tính thực tiễn và khả năng thi hành. Đồng thời, nội dung quy hoạch cấp quốc gia, vùng và tỉnh sẽ được thiết kế theo hướng khung định hướng, mở rộng không gian phát triển, trong khi nội dung kỹ thuật cụ thể sẽ do các quy hoạch chuyên ngành thể hiện, tạo tính linh hoạt trong triển khai thực tiễn.

Song song với phân cấp, dự thảo Luật tập trung đơn giản hóa mạnh mẽ thủ tục hành chính trong quá trình điều chỉnh quy hoạch. Cụ thể, các bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch và xin chủ trương điều chỉnh quy hoạch đều được loại bỏ. Nhờ vậy, thời gian thực hiện quy trình điều chỉnh quy hoạch sẽ giảm khoảng 45 - 54% so với trình tự hiện hành.

Lại Tấn