Đẩy mạnh tổ khuyến nông cộng đồng để canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp

Thời gian qua, góp phần cho những thành công của Đề án phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 có sự vào cuộc mạnh mẽ của hệ thống khuyến nông cộng đồng. Lực lượng này là những mắt xích then chốt, đóng vai trò cầu nối, dẫn dắt nông dân góp phần hiện thực hóa các mục tiêu của Đề án.

Tọa đàm do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Cần Thơ tổ chức

Theo thống kê, hiện cả nước đã thành lập được 5.187 tổ khuyến nông cộng đồng với gần 47.500 thành viên tại 34 tỉnh, thành phố (sau sáp nhập), trong đó 26 tổ thuộc phạm vi thí điểm của Trung ương, còn lại do các địa phương chủ động thực hiện.

Sau khi được thành lập, các tổ khuyến nông cộng đồng đã có nhiều cố gắng, tích cực hoạt động thể hiện vai trò trong phát triển nông nghiệp, nông thôn ở các địa phương. Riêng tại ĐBSCL, thời gian qua, tổ khuyến nông cộng đồng được xác định là lực lượng đóng vai trò nòng cốt tham gia Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

Ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phát biểu khai mạc Tọa đàm

Theo đó, các tổ khuyến nông cộng đồng đã thể hiện tốt vai trò là kênh kết nối trực tiếp giữa nông dân, hợp tác xã với doanh nghiệp, tổ chức khoa học-công nghệ, tài chính và thị trường trong thực hiện Đề án. Qua đó, bảo đảm việc tổ chức lại sản xuất gắn với chuỗi giá trị, thúc đẩy liên kết “bốn nhà”. Bên cạnh đó, lực lượng khuyến nông cộng đồng cũng là những “cánh tay nối dài” của ngành nông nghiệp địa phương, đóng vai trò dẫn dắt, hướng dẫn và đồng hành cùng nông dân. Lực lượng này đã làm đầu mối tổ chức các hoạt động tập huấn, xây dựng mô hình trình diễn, phổ biến quy trình canh tác bền vững, giám sát phát thải, xử lý rơm rạ; hỗ trợ nông dân tổ chức lại sản xuất, nâng cao thu nhập, bảo vệ môi trường và xây dựng thương hiệu gạo Việt xanh phát thải thấp; tiếp nhận và chuyển giao các nguồn lực, công nghệ, giải pháp từ doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước vào sản xuất…

Tuy nhiên, do là một tổ chức mới hình thành nên các tổ khuyến nông cộng đồng chưa thể vận hành và hoạt động “trơn tru” ngay được. Theo báo cáo của các địa phương, số lượng tổ khuyến nông cộng đồng hoạt động hiệu quả còn chưa cao, chủ yếu còn hoạt động mang tính phong trào, hình thức. Đa số các tổ khuyến nông cộng đồng đang gặp phải những khó khăn, thách thức như: Năng lực của cán bộ khuyến nông cộng đồng còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; Điều kiện cơ sở vật chất còn rất thiếu; Chưa rõ về mô hình tổ chức, tư cách pháp nhân để hoạt động; Nguồn lực hoạt động rất hạn chế (hầu như không có); Chưa có chính sách, chế độ đãi ngộ đối với các tổ khuyến nông cộng đồng. Đặc biệt, sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, do công tác tổ chức nên các Quyết định thành lập không còn phù hợp, thành viên các tổ khuyến nông cộng đồng có thay đổi, các địa phương chưa rà soát, đánh giá và ban hành các quyết định kiện toàn hoặc thành lập mới các tổ khuyến nông cộng đồng nên hoạt động của các tổ khuyến nông cộng đồng hiện đang bị gián đoạn.

Để tổ khuyến nông cộng đồng phát huy tốt vai trò của mình trong thời gian tới, ông Hoàng Tuyển Phương- Trưởng Phòng Khuyến nông Trồng trọt và Lâm nghiệp (Trung tâm khuyến nông Quốc gia) đề xuất: Đối với tổ khuyến nông cộng đồng, chúng tôi mạnh dạn đề xuất 4 giải pháp. Giải pháp thứ nhất làm thế nào hoàn thiện cơ chế, chính sách để phát triển khuyến nông cộng đồng; thứ hai là nâng cao năng lực cho các tổ khuyến nông cộng đồng nhằm thay đổi tư duy và hình thành đội ngũ khuyến nông cộng đồng chuyên nghiệp; thứ ba là tăng cường mở rộng không gian hoạt động đặc biệt là sự hợp tác công tư và hợp tác quốc tế để có thể triển khai và cuối cùng là xây dựng chính sách, phương pháp quản lý, hỗ trợ cho hoạt động của tổ khuyến nông cộng đồng.

Nguyễn Tấn Phong/VOV-ĐBSCL