Đẩy mạnh xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ vào châu Âu

Hiện, mặt hàng này đã được xuất khẩu tới 163 quốc gia và vùng lãnh thổ, chiếm gần 10% nhu cầu của thị trường toàn cầu. Các thị trường xuất khẩu chủ lực bao gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU) và một số quốc gia ở khu vực Trung Đông. Đặc biệt, hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam được rất nhiều quốc gia EU, trong đó có Pháp ưa chuộng.

Bà Hồ Thị Quyên, Phó giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại và đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) khẳng định, năm 2025 đặt ra một số thách thức với doanh nghiệp Việt như sự “leo thang” căng thẳng thuế quan của các nước lớn đang ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu của Việt Nam; các quy định mới liên quan đến ESPR (Quy định về thiết kế sinh thái cho các sản phẩm bền vững) yêu cầu chứng nhận chuỗi cung ứng bền vững tại EU, Hoa Kỳ khiến chi phí tuân thủ tăng cao và chi phí vận tải quốc tế vẫn ở mức cao.

Để duy trì và mở rộng vị thế xuất khẩu các mặt hàng trong lĩnh vực xuất khẩu nội - ngoại thất, thủ công mỹ nghệ doanh nghiệp cần chủ động đạt chứng chỉ FSC, BSCI, ISO 14001, chứng nhận tuần hoàn nguyên liệu để đáp ứng yêu cầu của người mua hàng và hạn chế rủi ro pháp lý; sử dụng nguồn gỗ tái chế, gỗ trồng có chứng nhận, áp dụng công nghệ sản xuất sạch; tập trung vào thiết kế sáng tạo, đồ nội thất cho không gian nhỏ để bắt kịp xu hướng tiêu dùng toàn cầu; tham gia các chương trình xúc tiến thương mại để kết nối tiếp cận nhà phân phối, nhà bán lẻ lớn, đặc biệt các sự kiện ở châu Âu.

Bà Nguyễn Đắc Bội Quỳnh, Giám đốc Xúc tiến Thương mại Khối doanh nghiệp Việt Nam – Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp tại Việt Nam (CCIFV) đã chia sẻ những phân tích về quy mô và xu hướng của thị trường châu Âu. Cụ thể, thị trường hàng thủ công mỹ nghệ châu Âu được ghi nhận đạt khoảng 293 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến sẽ tăng trưởng ấn tượng lên 576 tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) khoảng 7,41%.

Xu hướng tiêu dùng tại châu Âu hiện đang là lợi thế cho các sản phẩm Việt Nam. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên các sản phẩm thủ công độc đáo

Riêng tại Pháp, thị trường này đạt khoảng 31,05 tỷ USD trong năm 2024 với tốc độ tăng trưởng dự báo là 8,3%. Cùng với đó, mảng đồ trang trí nội thất (home decor) tại châu Âu cũng là một thị trường khổng lồ, đạt 196 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến chạm mốc 278 tỷ USD vào năm 2033.

Xu hướng tiêu dùng tại châu Âu hiện đang là lợi thế cho các sản phẩm Việt Nam. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên các sản phẩm thủ công độc đáo, thân thiện với môi trường và mang đậm bản sắc văn hóa. Đáng chú ý, thế hệ Millennials chiếm tới 45% thị phần tiêu thụ hàng thủ công, trong khi hơn 70% người tiêu dùng ở khu vực đô thị thể hiện sự ưu ái cho các mặt hàng này.

Nhu cầu về các sản phẩm được cá nhân hóa, bền vững, cùng với sự bùng nổ của thương mại điện tử, đang định hình lại toàn bộ thị trường. Thực tế cho thấy, 73% giá trị hàng trang trí nội thất tại châu Âu được nhập khẩu từ các nước đang phát triển, với kim ngạch tăng từ 2,2 tỷ EUR năm 2018 lên 3,0 tỷ EUR năm 2022.

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp Việt đang nỗ lực để nắm bắt cơ hội này và toàn ngành đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 4 tỷ USD vào năm 2025 vào EU.

Tuy nhiên, để thâm nhập thành công, các doanh nghiệp Việt cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn của EU về nguồn gốc xuất xứ, chứng nhận gỗ, tác động môi trường và điều kiện lao động. Thị trường này cũng đòi hỏi sự đổi mới liên tục về mẫu mã, thường là 2-3 lần mỗi năm, tạo ra cơ hội lớn cho các sản phẩm đa dạng và sáng tạo.

Về góc nhìn pháp lý dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm trong lĩnh vực lối sống, thủ công mỹ nghệ và trang trí nội thất, bà Chử Lan Phương – Luật sư Công ty Luật Ceven Law, nhấn mạnh về sự thay đổi của khung pháp lý tại EU, với những quy định mới có tác động trực tiếp đến các nhà xuất khẩu Việt Nam.

Đáng chú ý nhất là Quy định An toàn Sản phẩm Chung (GPSR) có hiệu lực từ ngày 13/12/2024, Chỉ thị Trách nhiệm Sản phẩm (PLD), cùng các quy định bổ sung khác. Những quy định này đòi hỏi các doanh nghiệp phải tăng cường trách nhiệm đối với sự an toàn của sản phẩm và phải có một đại diện pháp lý tại EU khi bán hàng trực tiếp vào thị trường.

Bà Phương cũng phân tích, các kênh phân phối đa dạng mà doanh nghiệp có thể tiếp cận, từ việc ký hợp đồng với nhà nhập khẩu tuân thủ các tiêu chuẩn như GPSR và REACH, bán trực tiếp cho các chuỗi cửa hàng, kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, cho đến việc tham gia các hội chợ quốc tế hay hợp tác với các nhà thiết kế nội thất (concept store).

Đồng thời, đưa ra những khuyến nghị chiến lược, kêu gọi các doanh nghiệp cần chuẩn hóa sản phẩm ngay từ khâu thiết kế theo tiêu chuẩn REACH, đáp ứng yêu cầu nhãn mác CE và kết hợp bảo hộ nhãn hiệu lẫn kiểu dáng công nghiệp để bảo vệ tài sản trí tuệ một cách toàn diện.

Bà còn lưu ý, doanh nghiệp Việt đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia sản xuất quy mô lớn, chi phí thấp như Trung Quốc và Ấn Độ. Hay việc sản xuất còn manh mún, quy mô nhỏ và yếu trong xây dựng thương hiệu cũng là một điểm yếu cố hữu.

Thanh Tuyết