Đề án 996 về đẩy mạnh hoạt động đo lường, hỗ trợ doanh nghiệp cạnh tranh
Đề án 996 về đẩy mạnh hoạt động đo lường, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh đến năm 2025, định hướng tới 2030 sẽ cao hơn, toàn diện và sâu rộng hơn.
Doanh nghiệp du lịch giới thiệu sản phẩm, dịch vụ ứng dụng công nghệ tại sự kiện kết nối phát triển du lịch giai đoạn 2025-2030. (Ảnh: Mỹ Phương/TTXVN)
Đo lường chính xác và thống nhất là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tối ưu chi phí sản xuất, đồng thời bảo đảm an ninh, quốc phòng. Trong bối cảnh doanh nghiệp phải cạnh tranh trên thị trường toàn cầu, hệ thống đo lường quốc gia hiện đại sẽ trở thành “hạ tầng mềm” thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và thương mại quốc tế.
Đo lường - bệ đỡ cho doanh nghiệp
Ông Trần Hậu Ngọc, Phó Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Quốc gia nhấn mạnh: Trong bối cảnh cả nước đang thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng với Chỉ thị 38-CT/TW về tăng cường công tác Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng, yêu cầu đặt ra cho giai đoạn tiếp theo của Đề án 996 về đẩy mạnh hoạt động đo lường, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh đến năm 2025, định hướng tới 2030 sẽ cao hơn, toàn diện và sâu rộng hơn.
Đây là nền tảng để hệ thống đo lường quốc gia tiếp tục phát huy vai trò trong nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.
Chính phủ đã ban hành Quyết định số 996/QĐ-TTg ngày 10/8/2018 nhằm đẩy mạnh hoạt động đo lường, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh đến năm 2025, định hướng tới 2030 (Đề án 996). Sau 7 năm triển khai Đề án 996 đã tạo ra những chuyển biến rõ nét trong việc hoàn thiện và hiện đại hóa hạ tầng đo lường quốc gia.
Nền tảng kỹ thuật cho hoạt động đo lường được tăng cường mạnh mẽ khi hàng nghìn thiết bị chuẩn và phương tiện đo được đầu tư tại các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp. Những hạng mục này góp phần hình thành hệ thống đo lường đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập quốc tế.
Song song với đó, chương trình bảo đảm đo lường trong doanh nghiệp lan tỏa sâu rộng. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động xây dựng và công bố chương trình bảo đảm đo lường, qua đó giảm hao hụt vật tư, hạ giá thành sản xuất, nâng cao hiệu quả quản trị và tăng năng lực cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa trên thị trường.
Ông Trần Quý Giầu, Trưởng Ban Đo lường (Ủy ban Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Quốc gia) cho biết, nhiều chỉ tiêu quan trọng của Đề án 996 đã đạt và thậm chí vượt kế hoạch đề ra.
Hệ thống chuẩn đo lường quốc gia tiếp tục được củng cố khi 48 chuẩn đo lường quốc gia được phê duyệt, vượt mục tiêu ban đầu là 41 chuẩn, đạt khoảng 117%. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ đo lường cũng ghi nhận kết quả, đây được xem là lực lượng quan trọng để nâng cao năng lực triển khai hoạt động đo lường ở các địa phương và doanh nghiệp.
Hệ thống tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn phương tiện đo được củng cố; nhiều nhóm mẫu chuẩn phục vụ xuất nhập khẩu đã được làm chủ công nghệ. Chương trình bảo đảm đo lường tiếp tục lan tỏa và mang lại hiệu quả thiết thực với gần 45.600 doanh nghiệp đã được hỗ trợ đảm bảo đo lường, góp phần trực tiếp vào việc giảm sai số, hạn chế hao hụt và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Đo lường đã thực sự trở thành bệ đỡ cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất và vươn ra thị trường quốc tế.
Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập thị trường toàn cầu, các bộ, ngành, địa phương đã chú trọng đầu tư năng lực đo lường, đồng thời doanh nghiệp bắt đầu nhận thức rõ hơn vai trò của đo lường trong sản xuất, kinh doanh, tiến tới hệ thống đo lường quốc gia hiện đại thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và thương mại quốc tế.
Nhiều điểm sáng
Đề án 996 đã thực sự mang lại hiệu quả khi xuất hiện nhiều điểm sáng tại các địa phương với nhiều mô hình áp dụng đo lường gắn với nâng cao chất lượng, cải tiến quy trình sản xuất và thúc đẩy đổi mới công nghệ được nhân rộng tại Quảng Ninh, Đắk Lắk, Gia Lai, Hà Tĩnh, Hải Phòng, Bộ Quốc phòng…
Ông Phan Ngọc Anh, Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (Sở Khoa học và Công nghệ Gia Lai) nhấn mạnh: Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, hệ thống đo lường đóng vai trò then chốt giúp hơn 10.000 doanh nghiệp tại Gia Lai tiếp cận thị trường, tạo sân chơi bình đẳng, nâng cao uy tín và niềm tin của người tiêu dùng.
Đồng thời, Sở Khoa học và Công nghệ Gia Lai hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng hệ thống đo lường tiên tiến, chuẩn hóa quy trình sản xuất kinh doanh, góp phần nâng cao chất lượng và năng lực hội nhập bền vững.
Một trong những doanh nghiệp điển hình là Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển điện Sê San 3A - Đơn vị sản xuất, kinh doanh điện năng và cung cấp các dịch vụ kỹ thuật, thí nghiệm, bảo dưỡng thiết bị điện vừa được Viện Công nhận chất lượng Việt Nam và Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng 3 (QUATEST 3) đánh giá và xác nhận Phòng thử nghiệm của Sê San 3A đáp ứng tốt yêu cầu ISO/IEC 17025:2017, hệ thống quản lý chất lượng vận hành hiệu quả theo TCVN ISO 9001:2015, đồng thời duy trì tiêu chuẩn quốc tế về môi trường.
Ông Vũ Tiến Hưng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển điện Sê San 3A khẳng định: Việc xây dựng chính sách đo lường giúp công ty phát hiện sớm các vấn đề kỹ thuật, đảm bảo tiêu chuẩn trong sản xuất, góp phần bảo vệ quyền lợi khách hàng, tăng tính minh bạch và năng lực quản lý, tạo nền tảng để công ty phát triển bền vững trong thị trường điện.
Tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Bình Định, bà Tô Thị Ngọc Hiếu, Phó trưởng Phòng Quản lý chất lượng nước cho biết: Giai đoạn 2021 - 2025, việc áp dụng TCVN ISO/IEC 17025:2017 trong kiểm định đồng hồ nước đã đem lại kết quả rõ rệt khi chuẩn hóa quy trình, giảm sai sót và chi phí khắc phục, đồng thời nâng cao năng suất và chất lượng công tác kiểm định.
Để nhân rộng nhiều điểm sáng cũng như đạt được mục tiêu giai đoạn 2026 - 2030, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Bình Định sẽ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về đo lường, đồng thời ban hành cơ chế khuyến khích doanh nghiệp áp dụng các mô hình đo lường tiên tiến, gắn lợi ích kinh tế với trách nhiệm pháp lý.
Doanh nghiệp phát triển hạ tầng kỹ thuật thông qua đầu tư trang thiết bị kiểm định, hiệu chuẩn hiện đại, xây dựng và nâng cấp mạng lưới chuẩn đo lường khu vực cũng như các trung tâm đo lường tại địa phương. Đặc biệt, chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, phát triển hệ thống quản lý phương tiện đo trực tuyến, áp dụng các công nghệ mới như IoT, AI, Blockchain nhằm kiểm soát độ chính xác và tăng tính minh bạch trong hoạt động đo lường.
Theo đại Công ty Cổ phần nước sạch Quảng Ninh, giai đoạn vừa qua, công ty đã đạt một số kết quả trong chương trình đảm bảo đo lường; xây dựng mới 5 quy trình, quy định phục vụ hoạt động đo lường gồm: Đo lưu lượng nước trong ống kín có áp và trụ cứu hỏa - Quy trình thử nghiệm; Đo áp lực thủy tĩnh trong đường ống - Quy trình thử nghiệm; Đồng hồ lưu lượng đo nước - Quy trình hiệu chuẩn; Quy định về lắp đặt đồng hồ (và các phương tiện đo); Quy định về duy trì, sử dụng, kiểm tra, đánh giá phương tiện đo (bao gồm cả các thiết bị phục vụ quan trắc, thử nghiệm các chỉ tiêu về chất lượng nước.
Doanh nghiệp thực hiện đánh giá nội bộ hệ thống quản lý theo ISO/IEC17025, từng bước duy trì, nâng cao năng lực trong lĩnh vực đo lường, thử nghiệm, phục vụ công tác quản lý, sản xuất kinh doanh của công ty.
Đặc biệt, công ty đủ năng lực kiểm định mới, kiểm định định kỳ, kiểm định sau sửa chữa đối với đồng hồ đo nước lạnh từ cỡ DN15 đến DN100, được Ủy ban Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) chỉ định tổ chức kiểm định phương tiện đo đồng hồ đo nước lạnh cơ khí, điện tử theo Giấy chứng nhận đăng ký số 299/GCN-BKHCN ngày 27/6/2025 về việc chứng nhận đăng ký cung cấp dịch vụ kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo, chuẩn đo lường và Chứng nhận chuẩn đo lường để kiểm định phương tiện đo.
Để triển khai Đề án 996 giai đoạn đến năm 2030 với định hướng toàn diện và sâu rộng hơn, ông Trần Quý Giầu đề xuất một số nhiệm vụ trọng tâm như: Hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động bảo đảm đo lường trong doanh nghiệp được xem là yêu cầu cấp thiết nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất và minh bạch; đặc biệt, cần xây dựng cơ sở dữ liệu đo lường quốc gia trên nền tảng số, bảo đảm liên thông từ trung ương đến địa phương và doanh nghiệp, đồng thời phát triển hệ thống cảnh báo, giám sát vi phạm đo lường bằng công nghệ số. Bên cạnh đó, chương trình bảo đảm đo lường cần được mở rộng sang các lĩnh vực công nghệ chiến lược như AI, bán dẫn, y sinh, xe tự hành hay đường sắt tốc độ cao nhằm đáp ứng xu hướng phát triển của nền kinh tế…/.
