Đề phòng dịch cúm mùa trong mùa mưa bão

Môi trường ẩm thấp, vệ sinh suy giảm, thực phẩm và nguồn nước bị ô nhiễm chính là điều kiện lý tưởng để hàng loạt dịch bệnh truyền nhiễm phát sinh và lây lan mạnh mẽ. Trong đó, dịch cúm mùa là một mối đe dọa đáng lo ngại, đặc biệt trong điều kiện ẩm thấp, vệ sinh kém, sức đề kháng của cơ thể bị suy yếu.

Virus cúm lây qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc qua tay, bề mặt có dính virus. Môi trường sinh hoạt chật chội, ẩm thấp trong mùa mưa bão càng làm gia tăng tốc độ lây lan.

Cúm mùa là bệnh thường gặp nhưng không thể chủ quan.

Virus cúm A lây lan rất nhanh qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, đồng thời có thể tồn tại trên các bề mặt lên đến 48 giờ. Do đó, việc giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang và hạn chế tiếp xúc nơi đông người là vô cùng quan trọng để phòng ngừa bệnh.

Nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc cúm A và gặp biến chứng gồm trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, người lớn trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai, người có bệnh mạn tính như tim mạch, phổi, đái tháo đường và người suy giảm miễn dịch.

Ở những nhóm này, cúm A có thể tiến triển nặng gây viêm phổi, viêm tai giữa, viêm xoang, nhiễm trùng tiết niệu hoặc tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh cúm hiện nay là tiêm vắc-xin cúm mùa. Vắc-xin có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh, giảm triệu chứng nếu nhiễm cúm, hạn chế biến chứng và tử vong.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới và Bộ Y tế Việt Nam, trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên nên được tiêm phòng cúm định kỳ hằng năm, đặc biệt vào trước mùa dịch từ 2-4 tuần để cơ thể có thời gian tạo kháng thể. Vắc-xin cúm mùa được cập nhật thường xuyên theo biến chủng virus đang lưu hành, đảm bảo hiệu quả bảo vệ cao nhất.

Ngoài việc tiêm chủng, phụ huynh cần hướng dẫn trẻ thực hiện các biện pháp phòng bệnh cơ bản như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, đeo khẩu trang nếu có biểu hiện ho sốt, hạn chế tiếp xúc gần với người nghi mắc cúm.

Nhà trường cần tăng cường vệ sinh lớp học, đồ dùng học tập, khử khuẩn bề mặt, đảm bảo lớp học thông thoáng. Đặc biệt, khi trẻ có biểu hiện sốt, ho, sổ mũi, phụ huynh nên cho trẻ nghỉ học và đưa đi khám để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránh lây lan cho bạn bè cùng lớp.

PGS-TS.Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho biết, cúm mùa là bệnh thường gặp nhưng không thể chủ quan.

Nhiều người có tâm lý xem nhẹ vì nghĩ cúm sẽ tự khỏi, tuy nhiên cúm có thể gây ra biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có bệnh nền. Phòng bệnh bằng tiêm vắc-xin và thực hiện vệ sinh cá nhân là những biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả.

Hiện tại, các điểm tiêm chủng trên toàn quốc đã cung cấp đầy đủ vắc-xin cúm mùa cho trẻ em và người lớn. Phụ huynh nên chủ động đưa con em đi tiêm ngừa càng sớm càng tốt để kịp thời tạo kháng thể trước thời điểm cao trào của mùa dịch. Đồng thời, cần thường xuyên theo dõi thông tin y tế chính thống để cập nhật các khuyến cáo phòng bệnh từ ngành y tế.

Nói thêm về vắc-xin cúm, theo bác sỹ Nguyễn Thị An, Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec, bệnh cúm mùa thường lành tính nhưng trong một số trường hợp có thể tiến triển nặng với các triệu chứng như sốt cao, khó thở, phù phổi do suy tim, thậm chí có thể gây tử vong.

Theo chuyên gia, bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh cúm, bệnh dễ gặp nhất ở những đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc sức đề kháng yếu như trẻ sơ sinh: Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa được tiêm vắc-xin cúm nên có nguy cơ nhiễm cúm rất cao.

Đối với những em bé sinh non (dưới 32 tuần tuổi) kèm theo những nguy cơ về sức khỏe có khả năng mắc cúm cao hơn và diễn biến nặng nề hơn.

Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện là đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm, trong đó có cúm mùa.

Với những trẻ mắc bệnh lý nền như suyễn, rối loạn chuyển hóa, bệnh tim bẩm sinh, bệnh gan, thận… thì nguy cơ mắc cúm và biến chứng đặc biệt cao, do đó trẻ em luôn là đối tượng được khuyến cáo tiêm vắc-xin cúm đầy đủ và tiêm nhắc lại mỗi năm một lần.

Người lớn >65 tuổi; những người có bệnh nền mãn tính như tiểu đường, tim phổi, suy thận hoặc suy gan, suy giảm miễn dịch... là những đối tượng dễ mắc các biến chứng nặng khi mắc cúm.

Phụ nữ mang thai cũng là đối tượng cần đặc biệt chú ý, tránh mắc cúm bởi có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.

Theo đó, khi mang thai, cơ thể người phụ nữ có nhiều sự thay đổi, nội tiết tố thay đổi, hệ miễn dịch yếu hơn khiến cho sức đề kháng của họ suy giảm.

Điều này khiến cơ thể bà bầu nhạy cảm hơn và dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh. Tương tự, trải qua quá trình sinh nở, người phụ nữ bị suy giảm sức khỏe thể chất cũng như sức đề kháng, tạo điều kiện cho virus cúm dễ dàng tấn công.

Không riêng gì cúm, nhiều bệnh truyền nhiễm khác cũng đồng loạt gia tăng sau mưa bão. Các trận ngập lụt kéo dài khiến nguồn nước sinh hoạt và thực phẩm bị nhiễm bẩn, là điều kiện để vi khuẩn gây bệnh đường tiêu hóa phát triển.

Người dân nếu ăn uống không đảm bảo vệ sinh có thể mắc các bệnh như tả, thương hàn, E.coli, shigella, viêm gan A hoặc rota virus đều có thể dẫn đến tiêu chảy cấp, mất nước trầm trọng, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Bên cạnh đó, việc lội nước lũ, dọn dẹp sau bão khiến nguy cơ nhiễm trùng qua da và vết thương hở tăng cao.

Các loại vi khuẩn như uốn ván, xoắn khuẩn leptospira hay vi khuẩn "ăn thịt người" có thể xâm nhập vào cơ thể qua những vết xước nhỏ, gây viêm nhiễm nghiêm trọng. Nhiều trường hợp đã được ghi nhận phải nhập viện trong tình trạng nặng chỉ vì một vết thương hở bị bỏ quên giữa bùn lầy.

Không thể không nhắc tới côn trùng, đặc biệt là muỗi sinh sôi mạnh sau mưa, là tác nhân truyền bệnh sốt xuất huyết, sốt rét, viêm não Nhật Bản, zika... Trong đó, sốt xuất huyết dễ trở nặng ở giai đoạn từ ngày thứ tư đến thứ bảy, với nguy cơ sốc, cô đặc máu, suy đa tạng nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Trước nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong mùa mưa bão, đặc biệt là cúm mùa, mỗi người dân cần nâng cao ý thức phòng bệnh bằng những hành động thiết thực và cụ thể.

Trước hết, đảm bảo nguyên tắc ăn chín, uống sôi, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, hạn chế lội nước bẩn, và nếu bắt buộc phải tiếp xúc cần rửa sạch tay chân, lau khô sau đó. Ngủ màn kể cả ban ngày, diệt muỗi và loăng quăng, dọn dẹp nơi sinh sống là cách hữu hiệu để ngăn ngừa bệnh do côn trùng trung gian truyền nhiễm.

Bên cạnh vắc-xin cúm, người dân cũng nên chủ động tiêm các loại vắc-xin phòng các bệnh dễ gặp trong mùa mưa bão như tả, thương hàn, viêm gan A, rota virus, sốt xuất huyết, uốn ván, phế cầu và não mô cầu. Đặc biệt, vắc-xin uốn ván nên được tiêm nhắc lại mỗi 10 năm hoặc ngay sau khi có vết thương hở nếu chưa đủ miễn dịch.

D.Ngân