Để TP.HCM thành 'kinh đô' thời trang

Nền tảng tốt nhưng đường còn dài…

TP.HCM đang sở hữu nền tảng mà không đô thị Việt Nam nào có được. Thị trường liên tục mở rộng, giới trẻ cập nhật xu hướng nhanh, thói quen chi tiêu cho thời trang đã trở thành một phần văn hóa sống. Bên cạnh đó, Thành phố còn đón thêm hàng triệu lượt khách vào mỗi mùa du lịch - những người sẵn sàng trải nghiệm dịch vụ thời trang đặt riêng.

TP.HCM hiện là máy ấp cho hàng ngàn nhà thiết kế trẻ, stylist...

Nhưng nền tảng quan trọng hơn nằm ở lực lượng sáng tạo. TP.HCM hiện là “máy ấp” cho hàng ngàn nhà thiết kế trẻ, stylist, nghệ nhân thủ công và những người làm nghề tự do trong lĩnh vực thời trang - làm đẹp - hình ảnh, điều này đã tạo ra một thế hệ mới, năng động hơn, liên thông với quốc tế tốt hơn và sở hữu tư duy thẩm mỹ không bị ràng buộc bởi khuôn mẫu cũ. Thời trang len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống đô thị, trở thành chất liệu để người trẻ thể hiện bản sắc cá nhân. Đây là nguồn “nhiên liệu” cực kỳ quý.

Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh của các trung tâm thương mại, cùng những khu vực buôn bán truyền thống như Soái Kình Lâm, Tân Bình, Gò Vấp hay Đại Quang Minh… tạo thành hệ sinh thái nguyên liệu - gia công - sản xuất gần như hoàn chỉnh. Hệ thống logistic, thương mại điện tử và thanh toán số phát triển mạnh cũng giúp thương hiệu nội địa xoay chuyển linh hoạt giữa online và offline.

Tuy nhiên, nền tảng tốt không đồng nghĩa với việc Thành phố có thể sớm trở thành trung tâm thời trang. Những “điểm nghẽn” hiện hữu cho thấy con đường phía trước còn dài. Đầu tiên là sự thiếu vắng các thương hiệu thời trang có sức ảnh hưởng quốc gia và quốc tế. TP.HCM có nhiều thương hiệu nội địa phát triển tốt nhưng chưa có nhà mốt nào đủ tầm để đại diện cho Việt Nam trong bản đồ thời trang khu vực. Không có thương hiệu dẫn dắt, Thành phố chưa thể tạo ra “chất nhận diện” riêng, điều mà Seoul, Tokyo hay Bangkok đã làm rất tốt.

Một vấn đề sâu sắc hơn là ngành thời trang muốn phát triển phải gắn kết liền mạch từ thiết kế, sản xuất, phân phối đến xây dựng thương hiệu. Hiện nay, nhiều nhà thiết kế còn hoạt động rời rạc, khó kết nối xưởng sản xuất; doanh nghiệp may mặc thì mạnh về gia công nhưng chưa đầu tư đủ dài hạn cho thương hiệu; còn nhà bán lẻ chưa chủ động trong việc định hình nhu cầu thị trường. Sự đứt đoạn này khiến sản phẩm thời trang Việt Nam khó duy trì chất lượng ổn định và đặc biệt thiếu bản sắc - hai yếu tố cốt lõi để cạnh tranh quốc tế.

Dù TP.HCM có nhiều show diễn và tuần lễ thời trang, nhưng còn thiếu hụt hạ tầng sàn diễn và sự kiện chuyên nghiệp. Đa phần vẫn mang tính rời rạc, quy mô chưa đủ lớn, thiếu một không gian biểu tượng tương tự Dongdaemun Design Plaza của Seoul hay Siam Center của Bangkok. Không có “điểm tụ” về thời trang, khó tạo ra những sự kiện tầm quốc gia để kéo truyền thông quốc tế và các nhà đầu tư nước ngoài vào cuộc.

Đặc biệt là sự thiếu liên kết giữa thiết kế - công nghệ - kinh doanh. Ngày nay, AI hỗ trợ thiết kế, dữ liệu thị trường quyết định tốc độ sản xuất, vật liệu tái sinh trở thành tiêu chuẩn mới, thương mại điện tử xuyên biên giới mở ra thị trường toàn cầu nhưng tại Việt Nam, các mảnh ghép này vẫn phát triển riêng rẽ, chưa kết nối để tạo thành hệ sinh thái bền vững. Nếu không giải quyết, đây sẽ là điểm yếu lớn nhất khiến thời trang Việt chậm nhịp so với khu vực.

Thành phố cần một chiến lược dài hạn để trở thành kinh đô thời trang

Để hiện thực hóa giấc mơ

Để hiện thực hóa giấc mơ này, Thành phố cần một chiến lược dài hạn, chứ không thể chỉ dựa vào thị trường tự vận động. Phải phát triển một hệ sinh thái thời trang hoàn chỉnh, nơi doanh nghiệp là trụ cột dẫn dắt, lực lượng sáng tạo được tiếp sức, công nghệ được tích hợp và thị trường nhận được những giá trị mới. Khi các mảnh ghép hội tụ, TP.HCM không chỉ là nơi tiêu dùng thời trang mà sẽ trở thành nơi tạo ra xu hướng, nơi sản sinh những thương hiệu Việt đủ sức cạnh tranh trong khu vực.

Cụ thể, Thành phố phải tạo ra một trung tâm thời trang - sáng tạo quy mô quốc gia, nơi kết hợp sàn diễn, bảo tàng chất liệu, trung tâm nghiên cứu vật liệu mới, không gian làm việc cho startup thời trang, studio sáng tạo và hệ thống trình diễn đạt chuẩn quốc tế.

Thành phố cần thúc đẩy sự xuất hiện của các thương hiệu thời trang có tầm vóc, thông qua chính sách hỗ trợ sáng tạo, chương trình xúc tiến thương mại và hoạt động kết nối giữa doanh nghiệp - nhà thiết kế - chuyên gia thương hiệu. Một thương hiệu mạnh sẽ trở thành “lá cờ đầu”, mở lối cho nhiều nhà thiết kế khác.

Thành phố phải tạo môi trường để các doanh nghiệp công nghệ, startup thời trang, đơn vị nghiên cứu vật liệu và doanh nghiệp logistic liên kết với nhau. Chỉ khi thời trang được đặt trong mối quan hệ với dữ liệu, AI, vật liệu tái sinh và thương mại điện tử xuyên quốc gia, mới hình thành được một ngành công nghiệp thời trang bền vững. Cần mạnh tay đầu tư đào tạo, hợp tác quốc tế, mời chuyên gia nước ngoài vào hướng dẫn kỹ thuật mới, xây dựng các chương trình đào tạo về thương hiệu, marketing thời trang và quản trị doanh nghiệp sáng tạo. Khi nhân lực có chất lượng, doanh nghiệp mới có nguồn để phát triển lâu dài.

Cuối cùng là câu chuyện sự kiện thời trang. TP.HCM cần xây dựng một tuần lễ thời trang quốc tế thực thụ, quy mô ổn định hằng năm, thu hút các nhà mốt lớn và trở thành cầu nối giữa thời trang Việt Nam với châu Á.

(*) UV BCH Hiệp hội Áo dài TP.HCM

NTK Phạm Văn Tuyền (*)