Đề xuất bổ sung thẩm quyền ban hành VBQPPL của HĐND, UBND cấp xã

Quang cảnh phiên họp sáng 15/5. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Sáng 15/5, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm bảo đảm thống nhất với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, yêu cầu thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo động lực cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Một trong những nội dung đáng chú ý, dự thảo Luật sửa đổi, hoàn thiện hệ thống VBQPPL theo hướng bỏ thẩm quyền ban hành VBQPPL của chính quyền cấp huyện, bổ sung thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND và UBND cấp xã. Việc này nhằm cụ thể hóa chủ trương bỏ đơn vị hành chính cấp huyện và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp (gồm cấp tỉnh và cấp xã), phù hợp với chứcnăng, nhiệm vụ mới của chính quyền cấp xã. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung việc VBQPPL của HĐND cấp xã, UBND cấp xã không được quy định hiệu lực trở về trước.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Dự án Luật cũng quy định rõ hơn trình tự, thủ tục thực hiện theo thủ tục rút gọn để xây dựng dự án, dự thảo văn bản nhằm tạo thuận lợi cho việc ban hành luật, nghị quyết ngay tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra hoặc kỳ họp gần nhất trong trường hợp cấp bách để giải quyết những vấn đề phát sinh từ thực tiễn mà chưa có trong chương trình lập pháp hằng năm…

Về quy định chuyển tiếp, dự thảo Luật đề xuất cho phép VBQPPL của HĐND, UBND cấp huyện tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi địa giới của đơn vị hành chính cấp huyện trước khi sắp xếp cho đến thời điểm không áp dụng VBQPPL đó theo quy định tại VBQPPL của HĐND, UBND cấp xã sau sắp xếp hoặc có hiệu lực tối đa đến ngày 1/3/2027.

Báo cáo thẩm tra dự án Luật, về nội dung văn bản của UBND cấp xã, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, dự thảo Luật đề xuất sửa đổi quy định UBND cấp xã ban hành quyết định để phân cấp thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

Ủy ban đề nghị cân nhắc quy định này, vì chính quyền cấp xã là cấp cơ sở nên phải gần dân, sát dân, trực tiếp và chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Nếu thực hiện phân cấp thì các cơ quan nhận phân cấp mới là chủ thể chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, có thể lại tạo ra cấp trung gian trong giải quyết công việc tại cấp chính quyền cơ sở. Qua rà soát các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành và dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 cũng không giao UBND cấp xã thẩm quyền phân cấp.

Thay cho quy định UBND cấp xã ban hành quyết định để phân cấp, đề nghị nghiên cứu, quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) cơ chế phân công, ủy quyền linh hoạt hơn để UBND cấp xã có thể giao cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác, thậm chí cả công chức thuộc UBND cấp xã thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp với yêu cầu, điều kiện thực tế của địa phương, nhất là đối với các đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp có diện tích tự nhiên và quy mô dân số lớn để bảo đảm kịp thời giải quyết các hồ sơ, công việc của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn.

Về quy định chuyển tiếp, Ủy ban tán thành đề xuất quy định nội dung chuyển tiếp cho phép VBQPPL của HĐND, UBND cấp huyện tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi địa giới của đơn vị hành chính cấp huyện trước khi sắp xếp cho đến thời điểm không áp dụng VBQPPL đó theo quy định tại VBQPPL của HĐND, UBND cấp xã sau sắp xếp hoặc có hiệu lực tối đa đến ngày 1/3/2027. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để quy định đầy đủ các trường hợp cần chuyển tiếp như được nêu trong Báo cáo thẩm tra đầy đủ để bảo đảm không tạo khoảng trống pháp luật do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Mạnh Quang