Đề xuất cấm tuyệt đối thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và khí N2O

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Đại biểu Nhân dân

Sáng 27/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội làm việc tại Hội trường, thảo luận về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).

Tại Nghị trường, đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) đã khẩn thiết đề nghị Quốc hội bổ sung bóng cười, khí N2O, dùng cho mục đích giải trí và các chất hướng thần mới vào danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh.

Đại biểu nhấn mạnh, Điều 6 của dự thảo luật về danh mục nghề cấm đầu tư kinh doanh chính là "cái vòng gác đầu tiên của hệ thống pháp luật" và là nơi "chúng ta xác lập những giới hạn đỏ".

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh)

Dẫn chứng từ thực tế, đại biểu Phạm Trọng Nhân đưa ra cảnh báo về khí cười N2O là chất hướng thần mới, đang đi đúng theo "con đường hủy hoại sức khỏe" như bài học từ thuốc lá điện tử, nhưng với tốc độ nhanh hơn và hậu quả nặng hơn.

Mâu thuẫn được chỉ ra là một sản phẩm được y tế cảnh báo, công an truy quét, báo chí lên tiếng nhưng lại nằm ngoài vòng pháp luật, cụ thể là các điều khoản cấm đầu tư kinh doanh ngay trong dự luật này.

Đại biểu chỉ ra rằng, thị trường bóng cười được mô tả là "thị trường năm không": không phép, không tiêu chuẩn chất lượng, không điểm kiểm định độc tính, không truy xuất nguồn gốc, không báo cáo y tế định kỳ. Đây là một thị trường vận hành hoàn toàn nằm ngoài vùng kiểm soát của nhà nước và giải pháp duy nhất được đề xuất là đóng cửa nó ngay tại Điều 6 của Luật Đầu tư (sửa đổi)

Để tăng tính xác thực, đại biểu Phạm Trọng Nhân dẫn chứng từ nghiên cứu liên tiếp tại Bệnh viện Bạch Mai cho thấy ngộ độc N2O gây tổn thương thần kinh tủy sống gần như tuyệt đối, chứng minh mức độ nguy hiểm vượt xa hình dung thông thường.

Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ tổn thương tủy sống từ 60% đến 100%; tỷ lệ liệt chi lên đến 82,9%; nồng độ hormone Cystatin tăng gấp năm lần mức bình thường, dấu hiệu của tình trạng phá hủy bao Myelin cấp tính; nhiều bệnh nhân chỉ sử dụng vài tuần đến vài tháng đã tàn phế. Điều đáng lo ngại nhất là 100% bệnh nhân trong các nghiên cứu đều có di chứng sau điều trị, không ai phục hồi hoàn toàn.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân khẳng định, nguyên tắc quản trị rủi ro trong y tế, môi trường hóa chất, dược phẩm đều khẳng định: khi rủi ro cao, hậu quả nghiêm trọng, nhóm bị ảnh hưởng là thanh thiếu niên, công cụ kiểm soát chủ yếu chính là phải ưu tiên phòng ngừa, “việc đợi đủ dữ liệu tức là phải "đợi đủ số phận bị hủy hoại".

Về tiền lệ quốc tế, nhiều quốc gia đã cấm N2O hoặc các chất hướng thần mới và không quốc gia nào gặp phải vấn đề pháp lý quốc tế khi bảo vệ thanh thiếu niên.

Từ thực tế này, đại biểu đề nghị bổ sung bóng cười, khí N2O, dùng cho mục đích giải trí và các chất hướng thần mới vào Điều 6 theo hướng cấm tuyệt đối. Đồng thời, giao cho Chính phủ xây dựng tiêu chí nhận diện các chất hướng thần mới để cập nhật kịp thời, rà soát toàn bộ khí công nghiệp và khí thực phẩm để ngăn chặn việc lợi dụng vỏ bọc thương mại.

Cùng với khí N2O, một số đại biểu đều bày tỏ sự thống nhất với việc ban soạn thảo đã bổ sung thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh tại Điều 6 của dự thảo luật.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội) nhấn mạnh, việc bổ sung này được cử tri rất vui mừng và đánh giá là phù hợp với tinh thần của Nghị quyết số 173 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 15, thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị trong Điều 6 của Luật Đầu tư (sửa đổi) cần viết đầy đủ hơn để đúng với tinh thần Nghị quyết 173, vì nội dung hiện tại chỉ là "kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng".

Đại biểu đề xuất viết đầy đủ như sau: Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện có tác hại cho sức khỏe con người, lý do là vì nếu chỉ cấm kinh doanh thì vẫn có thể đầu tư để sản xuất, làm kho chứa, hoặc vận chuyển.

Về Điều 152 quy định về chuyển tiếp, khoản 15, đại biểu Nguyễn Anh Trí bày tỏ lo ngại về việc Chính phủ quy định xử lý chuyển tiếp đối với dự án đầu tư sản xuất thiết bị điện tử cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu.

Đại biểu đề nghị quy định thời gian chấm dứt chuyển tiếp ngay trong luật, chỉ khoảng 6 tháng và tối đa là 12 tháng. Đồng thời, cho rằng việc vẫn cho sản xuất để xuất khẩu là điều chưa phù hợp, vì "ở đâu cũng là con người, ở đâu cũng là nhân loại, tại sao cấm ở Việt Nam nhưng lại cho xuất khẩu".

Các đại biểu đều nhấn mạnh mục tiêu chính của việc cấm là để bảo vệ thế hệ trẻ và trật tự xã hội. Thực tế đã cho thấy thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang nhắm vào nhóm trẻ dễ tổn thương.

Đơn cử như: tỷ lệ học sinh từ 13 đến 17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng từ 2,6% (2019) lên 8,4% (2023); đặc biệt, nhóm tuổi từ 13 đến 15 tăng từ 3,5% (2022) lên 7,2% (2023), tăng gần gấp đôi.

Khởi Anh