Đề xuất không áp thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu và điều hòa nhiệt độ

Quang cảnh phiên họp chiều 10/3. (Ảnh: DUY LINH)

Chiều 10/3, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 43, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Đây là dự thảo đã được Quốc hội thảo luận tại Kỳ họp thứ 8 (cuối năm 2024). Sau đó, nhiều nội dung liên quan đến quy định về đối tượng không chịu thuế, về thuế suất, về hiệu lực thi hành,... đã được Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính và Cơ quan soạn thảo (Bộ Tài chính) thống nhất giải trình, tiếp thu.

Tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung còn ý kiến khác nhau, trong đó có thuế suất và mức thuế đối với nước giải khát có đường. Quá trình thảo luận tại Quốc hội, một số ý kiến đại biểu đề nghị cân nhắc mức thuế cao hơn 10% như đề xuất ban đầu của Chính phủ. Một số ý kiến đề nghị cần có lộ trình để doanh nghiệp điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi báo cáo tóm tắt một số nội dung cơ bản trong giải trình, tiếp thu, chỉnh dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH)

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, nước giải khát có đường là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế, việc quy định thuế suất ở mức hợp lý là để từng bước hạn chế việc sử dụng các sản phẩm có hàm lượng đường cao, khuyến khích doanh nghiệp sản xuất các loại nước giải khát có hàm lượng đường thấp.

Do đó, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, đề nghị cân nhắc phương án lùi thời điểm áp thuế đối với sản phẩm này khoảng 1-2 năm so với thời hạn dự kiến trong dự thảo Luật hoặc áp dụng theo lộ trình. Phương án này vẫn bảo đảm thực hiện được mục tiêu chính sách song có linh hoạt hơn để tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh.

Báo cáo giải trình, Thứ trưởng Tài chính Cao Anh Tuấn nêu, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề xuất năm 2025 áp thuế suất 5% và đến năm 2028 là 10% với nước giải khát có đường.

Thứ trưởng Tài chính Cao Anh Tuấn.

Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho biết, với nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml, Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc và Bộ Y tế kiến nghị cần áp dụng thuế suất 30-40% ngay khi luật có hiệu lực để góp phần nâng cao hiệu quả điều tiết tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Đây là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế. Khi bổ sung, Chính phủ đã cân đối các luồng ý kiến và quy định thuế suất 10%, ở mức thấp so với kiến nghị để khuyến khích doanh nghiệp sản xuất nước giải khát có hàm lượng đường thấp, cũng như nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và điều chỉnh hành vi tiêu dùng sang sản phẩm có lợi hơn cho sức khỏe.

Thúc đẩy sản xuất kinh doanh, không cản trở hoạt động bình thường của doanh nghiệp

Bên cạnh nội dung trên, tại phiên thảo luận, một số ý kiến đề nghị không áp thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu và điều hòa nhiệt độ.

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Lê Thị Nga cho rằng, bản chất của loại thuế tiêu thụ đặc biệt là đánh vào các mặt hàng xa xỉ, không khuyến khích tiêu thụ. Trong khi đó, xăng lại là mặt hàng thiết yếu, không thể không có trong hoạt động sản xuất và sinh hoạt thường ngày của người dân.

Tương tự, với mặt hàng điều hòa, theo bà Nga, cách đây 10 năm, điều hòa có thể được coi là thiết bị xa xỉ, nhưng hiện nay đã trở thành vật dụng phổ biến trong nhiều gia đình. Do đó, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa công suất bình thường là không phù hợp.

Có chung quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, xăng dầu và điều hòa không khí đều là các mặt hàng thiết yếu trong đời sống hằng ngày, không phải mặt hàng xa xỉ để đánh thuế đặc biệt.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung thảo luận. (Ảnh: DUY LINH)

Giải trình sau đó, Thứ trưởng Tài chính Cao Anh Tuấn cho hay trong những năm qua, mặc dù một số điều hòa không khí đã thay đổi công nghệ để giảm sử dụng dung môi chất lạnh gây tác hại đến môi trường, áp dụng công nghệ tiết kiệm điện, nhưng vẫn sử dụng dung môi chất lạnh khác nhau, trong đó, nhiều chất tác hại đến môi trường, tầng ozone và tiềm ẩn khả năng gây nóng lên toàn cầu, gây tác hại đến môi trường.

Theo Thứ trưởng, một số nước như Hàn Quốc, Ấn Độ, Na Uy đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với HFC dùng trong điều hòa. Tại châu Âu, để tiết kiệm năng lượng, nhiều nước quy định hạn chế sử dụng điều hòa. Do vậy, ông cho rằng, cần tiếp tục thu thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống để nâng cao nhận thức hạn chế tiêu dùng và tiêu dùng tiết kiệm điện, bảo vệ môi trường.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) nhận được sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp. Do đó, việc sửa đổi, ban hành cần bảo đảm chặt chẽ, thuyết phục, hướng tới mục tiêu quản lý và thúc đẩy phát triển. Đồng thời, cần thống nhất các phương án giải trình, tiếp thu khi trình ra Quốc hội có tính thuyết phục.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, nguyên tắc chung là hài hòa giữa yêu cầu bảo vệ sức khỏe của người dân, mục tiêu thúc đẩy sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế-xã hội, không cản trở hoạt động bình thường của doanh nghiệp, kết hợp tham khảo kinh nghiệm quốc tế, bảo đảm phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội của Việt Nam.

Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội biểu quyết thông qua tại Kỳ họp thứ 9 vào tháng 5 tới.

VĂN TOẢN