Đề xuất nhiều điểm mới trong Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi)

Nâng cao tính tuân thủ pháp luật về thuế

Theo Tờ trình Chính phủ của Bộ Tài chính, việc xây dựng Luật Quản lý thuế (sửa đổi) nhằm đẩy mạnh việc hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thu thuế, ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, có tính liên kết, tích hợp để thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý thuế. Khắc phục các bất cập của Luật Quản lý thuế, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các pháp luật liên quan.

Đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính (TTHC), giảm chi phí thực hiện TTHC; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, thực hiện các TTHC trực tuyến cho người dân, doanh nghiệp, tổ chức không phụ thuộc địa giới hành chính. Xây dựng các TTHC toàn trình theo hướng tạo lập “một cửa sổ” tập trung, duy nhất. Tăng cường kiểm tra chặt chẽ với các hành vi trốn thuế và gian lận thuế. Nâng cao tính tuân thủ pháp luật về thuế, tự giác nộp đúng, đủ, kịp thời tiền thuế vào ngân sách Nhà nước. Hoàn thiện khung pháp lý để quản lý các mô hình kinh tế mới, kinh tế mới, kinh doanh dựa trên công nghệ và nên tảng số, quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sau khi xóa bỏ hình thức khoán thuế, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp…

Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) gồm 10 Chương, 54 Điều với nhiều nội dung mới so với Luật Quản lý thuế năm 2019. Cụ thể, Dự thảo Luật quy định về khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tại Điều 13 nhằm thực hiện chủ trương bỏ hình thức thuế khoán theo Nghị quyết số 68-NQ/TW.

Theo đó, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh căn cứ mức doanh thu thực tế hằng năm từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ tự xác định thuộc đối tượng không chịu thuế, đối tượng chịu thuế theo quy định của pháp luật về thuế. Trường hợp tự xác định thuộc đối tượng không chịu thuế, phải kê khai doanh thu thực tế phát sinh với cơ quan thuế theo quy định của Chính phủ. Trường hợp xác định thuộc đối tượng chịu thuế theo quy định, căn cứ vào mức doanh thu thực tế phát sinh, tự xác định phương pháp tính thuế giá trị gia tăng và số thuế giá trị gia tăng phải nộp theo phương pháp khấu trừ thuế hoặc phương pháp tính trực tiếp theo doanh thu.

Nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ quyền lợi người nộp thuế

Dự thảo Luật quy định 1 Điều về phân nhóm người nộp thuế trong quản lý thuế (tại Điều 3 Dự thảo Luật). Việc này để đáp ứng sự thay đổi của bối cảnh hiện đại hóa và chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế, nhằm chuyển phương thức quản lý thủ công sang quản lý theo rủi ro và mức độ tuân thủ. Quy định này là cơ sở pháp lý để cơ quan thuế tập trung nguồn lực vào nhóm rủi ro cao, đồng thời hỗ trợ và tạo thuận lợi cho nhóm tuân thủ tốt, nâng cao hiệu quả và khuyến khích tuân thủ tự nguyện.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định chương riêng về quản lý rủi ro và quản lý tuân thủ gồm 3 Điều tại Chương V. Cụ thể, tại Điều 32 nguyên tắc áp dụng quản lý rủi ro và quản lý tuân thủ gồm mục tiêu áp dụng để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế, tối ưu hóa nguồn lực của cơ quan quản lý thuế; tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, khuyến khích người nộp thuế tự giác tuân thủ pháp luật thuế; bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của người nộp thuế, phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi không tuân thủ pháp luật về thuế.

Nội dung Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả công tác quản lý mà còn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người nộp thuế. Việc xây dựng hệ thống dữ liệu và công cụ trí tuệ nhân tạo để cảnh báo sớm các nguy cơ vi phạm pháp luật theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW cũng được cụ thể hóa trong Dự thảo.

Dự thảo cũng bổ sung quy định một chương mới về chuyển đổi số trong quản lý thuế; sửa đổi, bổ sung nội dung về quy định chung… so với Luật Quản lý thuế năm 2019; bổ sung thêm quy định về nguyên tắc sử dụng chứng từ điện tử, dịch vụ về chứng từ điện tử tương tự như đối với hóa đơn điện tử; bổ sung một số nhiệm vụ của cơ quan thuế để phù hợp với mô hình quản lý thuế theo hướng hiện đại, tự động…

Góp ý tại Hội đồng thẩm định, các đại biểu nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật; đánh giá các nội dung trong Dự thảo bảo đảm an ninh, quốc phòng, hợp hiến… Đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát lại một số nội dung liên quan đến nguồn lực thi hành Luật; rà soát lại một số nội dung quy định trong dự thảo để bảo đảm thống nhất, đồng bộ với các Luật có liên quan…

Kết luận Hội đồng thẩm định, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đánh giá cao sự chuẩn bị hồ sơ của cơ quan chủ trì soạn thảo. Tuy nhiên, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần tập trung hoàn thiện thêm 5 vấn đề. Cụ thể, phải xử lý được những vướng mắc, bất cập phát sinh do quy định của Luật cũng như trong quá trình tổ chức thi hành; đề nghị rà lại một số quy định để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; cần bảo đảm sự phù hợp với các chính sách, trường hợp có sự khác biệt thì phải có giải trình.

Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần hoàn thiện thêm về cắt giảm TTHC và cắt giảm chi phí tuân thủ, phải đảm bảo tính quản lý nhà nước về thuế, không thất thu thế; đồng thời cần hoàn thiện hồ sơ theo quy định, trong đó có Dự thảo Luật, bảng so sánh, bổ sung thêm lý do sửa đổi, bổ sung Luật.

Hồng Mây