Đèo Cả nghiên cứu xây dựng hệ thống thoát nước ngầm, chống ngập úng đô thị

Nghiên cứu áp dụng công nghệ hầm TBM hai tầng, phát triển công trình ngầm đa chức năng

Tình trạng ngập úng đang là nỗi ám ảnh tại các đô thị lớn như: Hà Nội, TP.HCM.

Hai cơn số 10, số 11 gần đây đã làm ngập hàng nghìn nhà cửa, hư hỏng công trình dân sinh cho thấy tính cấp bách trong việc thay đổi tầm nhìn và tư duy hoạch định, từ "chống đỡ" sang "thích ứng" với thiên tai và biến đổi khí hậu.

Mưa lũ lớn tại Cao Bằng cuốn trôi 3 cán bộ kỹ sư tại Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh.

Như Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường từng chia sẻ: "Không thể phát triển như cũ trong một khí hậu đã khác".

Từ kinh nghiệm tại các công trường và vùng bị thiên tai, hiện, Đèo Cả đang đẩy mạnh nghiên cứu và đề xuất xây dựng hệ thống công trình thoát nước ngầm cùng các giải pháp kỹ thuật đột phá.

Mục tiêu là hướng tới đô thị thông minh, linh hoạt và bền vững với khí hậu, tích hợp nguyên tắc "Giữ - thấm - trữ - xả có kiểm soát" vào quy hoạch và thiết kế hạ tầng đô thị.

Một số giải pháp trọng tâm được nghiên cứu đề xuất gồm: Trả lại không gian cho sông hồ, khôi phục điều tiết tự nhiên; Tăng diện tích thấm nước, mở rộng mảng xanh; Xây hồ điều hòa, bể trữ ngầm với hệ thống bơm - cống linh hoạt.

Cùng đó là áp dụng công nghệ hầm TBM (Tunnel Boring Machine) hai tầng để phát triển các công trình ngầm đa chức năng, vừa phục vụ giao thông ngầm trong điều kiện thường, vừa đảm nhiệm chức năng thoát và tích nước điều tiết khi mưa lớn và kéo dài, vận hành bằng hệ thống đóng - mở tự động.

Giải pháp này mang lại nhiều lợi ích nổi bật như: Tiết kiệm không gian đô thị, bảo tồn cảnh quan và không gian sinh hoạt; tăng hiệu quả chống ngập khi kết hợp bể điều tiết, hồ chứa ngầm và trạm bơm thông minh để kiểm soát dòng chảy; bảo đảm an toàn và bền vững, giảm thiệt hại hay gián đoạn hoạt động dân sinh.

Minh họa mô hình đường hầm ngầm hai tầng đảm bảo 2 chức năng chống ngập đô thị và lưu thông phương tiện.

Thep ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả, nếu áp dụng hệ thống bể chứa nước khổng lồ với 5 giếng chứa ngầm cao 65m, đường kính 32m giống như dự án Tokyo G-Cans của Nhật Bản thì các thành phố hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu chống ngập.

Tuy nhiên, giải pháp này rất khó khả thi tại TP Hà Nội và TP.HCM bởi tầng địa chất khu vực nội đô rất yếu, gây trở ngại lớn cho công tác thi công.

Thay vì áp dụng mô hình đó, cần bố trí đường hầm TBM chạy dọc các tuyến phố thường xuyên ngập với đường kính khoảng 13m, bên trong thiết kế 2 tầng hầm, mỗi tầng gồm 2 làn xe ô tô.

Trong điều kiện thời tiết bình thường, hầm hoạt động như tuyến giao thông ngầm. Khi mưa lớn, hầm sẽ chuyển sang chế độ chứa và thoát nước khẩn cấp.

Trung bình 1km đường hầm TBM có thể chứa khoảng 130.000 m³ nước, tương đương với khả năng xử lý ngập cho khoảng 3,0km đường phố với mặt cắt ngang trung bình 50m.

"Mô hình tuyến đường hầm trên có nguyên lý vận hành tương tự hầm SMART Tunnel tại Kuala Lumpur (Malaysia) - công trình đã chứng minh hiệu quả chống ngập và giảm ùn tắc giao thông đô thị.

Tập đoàn Đèo Cả khảo sát thực tế về quy hoạch đô thị, kết nối giao thông và mô hình điều tiết lũ tại các nước đã triển khai thành công như Trung Quốc, Hàn Quốc.

Đặc biệt, với kinh nghiệm và năng lực thi công hầm hiện có, Tập đoàn Đèo Cả hoàn toàn có đủ năng lực để triển khai, điều chỉnh và nội địa hóa mô hình TBM phù hợp với điều kiện tự nhiên, địa chất và nhu cầu phát triển đô thị của Việt Nam", Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả chia sẻ.

Bên cạnh giải pháp xây dựng hệ thống đường hầm TBM thoát nước lũ, Tập đoàn Đèo Cả cũng đang nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ đồng bộ khác như: ứng dụng công nghệ giám sát và cảm biến thời gian thực để theo dõi mực nước, dự báo ngập và điều khiển tự động hệ thống thoát nước.

Áp dụng mô hình "Sponge City" như đã triển khai tại thành phố Thượng Hải, kết hợp công viên, sân vận động thấm nước, mái xanh và hồ điều tiết ngầm để hấp thụ, lưu trữ và tái sử dụng nước mưa một cách tự nhiênl Khôi phục sông, kênh, rạch đô thị và kiểm soát bê tông hóa quá mức để tăng khả năng thấm và điều tiết nước; Tính toán quy mô đê, bờ kè kiên cố, đặc biệt ở các khu vực thường xuyên chịu mưa bão, để bảo vệ hạ tầng và dân cư.

Cao Bằng là một trong những địa phương hứng chịu những dòng lũ dữ dội nhất trong tháng vừa qua.

Hướng tới đô thị thông minh, thích ứng bền vững với môi trường

Tại Cao Bằng, tới đây, Tập đoàn Đèo Cả dự kiến phối hợp cùng với tỉnh để tổ chức Hội thảo "Đô thị miền núi thích ứng với biến đổi khí hậu cực đoan" nhằm tổng hợp kinh nghiệm, đánh giá tính khả thi và kiến nghị Chính phủ chọn tỉnh làm mô hình thí điểm Quốc gia cho quản trị ngập lụt đô thị miền núi.

Khi thành công, mô hình này sẽ biến Cao Bằng trở thành đô thị thông minh, thích ứng và bền vững với môi trường, chủ động quản lý thiên tai, bảo vệ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Đây là một tầm nhìn quốc gia, mở ra cơ hội để nhân rộng mô hình cho các đô thị miền núi khác trên toàn quốc.

Cao Bằng chỉ là một trong số nhiều ví dụ tại Việt Nam đang chịu sức ép ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu và tốc độ đô thị hóa. Nếu Cao Bằng tiên phong "sống an toàn với nước" thì mô hình tại Hà Nội và TP.HCM sẽ định hình chiến lược quốc gia.

Theo đại diện Tập đoàn Đèo Cả, tình trạng ngập lụt vẫn còn dai dẳng do thời tiết cực đoan và cơ chế quản trị chưa cởi mở, đặt ra yêu cầu cần khung chính sách mở, tiếp nhận giải pháp mới từ doanh nghiệp, khoa học và quốc tế để đột phá.

Trong đó, Đèo Cả mong muốn được đóng góp để xây dựng các đô thị an toàn, chống chịu khí hậu khắc nghiệt.

Hiện tại, thực hiện chỉ đạo của UBND TP. Hà Nội, Tập đoàn Đèo Cả đang dẫn dắt liên danh nghiên cứu và đề xuất "siêu dự án" Đại lộ - Cảnh quan sông Hồng với tổng mức đầu tư dự kiến 300.000 tỷ đồng, bao gồm đại lộ dài 80km dọc hai bên sông Hồng, đường sắt monorail 84km và các hạng mục cảnh quan.

Dự án này không chỉ cải thiện giao thông mà còn tích hợp các giải pháp chống ngập lụt bền vững như: xây dựng đê chắn kiên cố, hệ thống thoát nước tiên tiến và khôi phục cảnh quan ven sông để giảm thiểu rủi ro lũ lụt, đặc biệt tại khu vực Hà Nội thường xuyên bị ảnh hưởng bởi sông Hồng.

Đường ống thoát nước ngầm được thi công tại khu vực sông Tô Châu, Thượng Hải, Trung Quốc.

Quá trình nghiên cứu, Tập đoàn Đèo Cả đã triển khai khảo sát thực tế tại Trùng Khánh, Nam Kinh (Trung Quốc) về quy hoạch đô thị, kết nối giao thông đa phương thức và mô hình điều tiết lũ sông Dương Tử.

Tại Seoul (Hàn Quốc), doanh nghiệp này cũng tham khảo mô hình "kỳ tích sông Hàn" để nghiên cứu giải pháp vận hành bơm cưỡng bức, bảo vệ kè đê và quản lý thiên tai.

Các bài học về xử lý lũ quét, quản lý chất thải và phục hồi hạ tầng sau thiên tai của từng thành phố đã được ghi nhận để áp dụng tại Việt Nam.

Ví dụ, dự án Cheonggyecheon tại Seoul đã khôi phục sông, nâng khả năng chống lũ lên mức 200 năm, giảm ô nhiễm và cải thiện đời sống.

Tương tự, mô hình "Sponge City" tại Thượng Hải (Trung Quốc) hấp thụ 70% nước mưa, giảm ngập và tái sử dụng, hướng tới bao phủ 80% đô thị đến năm 2030.

Mô hình sân vận động và công viên “Kasai Rinkai Park” kết hợp hồ điều tiết tại Tokyo, Nhật Bản.

Các mô hình tiên tiến như hầm TBM, hồ trữ ngầm, "Sponge City" tại Tokyo, Seoul, Thượng Hải, Kuala Lumpur đang được Đèo Cả nghiên cứu nội địa hóa để phù hợp Việt Nam.

Nếu các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM đồng thuận phối hợp và thử nghiệm những giải pháp mới một cách có kiểm soát. Đó không chỉ là thách thức của ngành hạ tầng, mà còn là phép thử về tầm nhìn, bản lĩnh và tinh thần đồng hành giữa Nhà nước - doanh nghiệp - cộng đồng, hướng tới kiến tạo một Việt Nam kiên cường, bền vững.

Nam Khánh